Από την σίσα στο κροκοντίλ: Τα ναρκωτικά που σκοτώνουν τους νέους – Οι πιάτσες, τα «παλιά», τα «ακριβά» και τα «μοντέρνα»

Η χρήση και η κατάχρηση ναρκωτικών έχει βαθιές κοινωνικές επιπτώσεις, επηρεάζοντας άτομα, οικογένειες και κοινότητες.

Τα ναρκωτικά επηρεάζουν βαθύτατα τα άτομα και την κοινωνία, αφήνοντας πίσω τους ένα περίπλοκο μοτίβο υγειονομικών, οικογενειακών και κοινωνικών συνεπειών.

Τα παράνομα ναρκωτικά, είτε είναι συνθετικά είτε προέρχονται από φυτά, μπορούν να προκαλέσουν καταστροφή στη σωματική και ψυχική ευεξία. Από τις διαβρωτικές επιδράσεις ουσιών όπως το κροκοντίλ μέχρι την ύπουλη λαβή οπιοειδών όπως η ηρωίνη, ο απολογισμός για την ατομική υγεία είναι τραγικός. Αναπνευστικά προβλήματα, μολυσματικές ασθένειες και διαταραχές ψυχικής υγείας συχνά συνοδεύουν τη χρήση ναρκωτικών, μετατρέποντας τους προσωπικούς αγώνες σε προκλήσεις για τη δημόσια υγεία.

Οι «αντηχήσεις» της παράνομης χρήσης ναρκωτικών εκτείνονται πολύ πέρα από το άτομο. Οι οικογένειες, που συχνά εμπλέκονται στη «μάχη», μαρτυρούν τη διάβρωση των σχέσεων και την κατάρρευση της εμπιστοσύνης. Ο συνεχής φόβος της υπερβολικής δόσης και η συναισθηματική αναταραχή που σχετίζεται με τον εθισμό ενός αγαπημένου προσώπου δημιουργούν ένα θλιβερό αποτέλεσμα, τεντώνοντας τους οικογενειακούς δεσμούς και αφήνοντας μόνιμες ουλές.

Σε κοινωνικό επίπεδο, τα παράνομα ναρκωτικά εισάγουν μια σειρά ζητημάτων, από τα αυξημένα ποσοστά εγκληματικότητας μέχρι την οικονομική επιβάρυνση. Οι κοινότητες μένουν να παλεύουν με τα επακόλουθα — από την πίεση στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης μέχρι το κοινωνικό στίγμα που αποδίδεται στους χρήστες ναρκωτικών.

Ο κύκλος διαιωνίζεται καθώς τα άτομα που αντιμετωπίζουν νομικές συνέπειες βρίσκουν την πορεία τους προς την ανάκαμψη η οποία ενίοτε εμποδίζεται από ένα σύστημα ποινικής δικαιοσύνης που μπορεί να μην δίνει πάντα προτεραιότητα στην αποκατάσταση.

Με αφορμή τις δύσκολες στιγμές που περνά η 16χρονη από τον Βύρωνα, ας εστιάσουμε σε αυτή τη μάστιγα.

Το κόστος για τους χρήστες και… τα κόστη για την Πολιτεία

Τα «ναρκωτικά του δρόμου» εκτός από ιδιαίτερα επικίνδυνα -μιας και ούτε αυτοί που τα παρασκευάζουν δε γνωρίζουν 100% τα συστατικά τους- είναι μεσοπρόθεσμα και ιδιαίτερα δαπανηρά, τόσο για το άτομο όσο και για την κοινότητα-πολιτεία. Η φυσική περιέργεια για το πόσο κοστίζουν τέτοιου τύπου ναρκωτικά υπάρχει, είναι όμως ιδιαίτερα δύσκολο να βρεθεί ένας πίνακας τιμών των ναρκωτικών του δρόμου. Η μαύρη αγορά παράνομου καπνού, παράνομου αλκοόλ και ναρκωτικών κοστίζει πάνω από 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο στις κυβερνήσεις της Ευρώπης και τις Ηνωμένων Πολιτειών.

Αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει δαπάνες που σχετίζονται με την εγκληματικότητα, την απώλεια παραγωγικότητας της εργασίας και την υγειονομική περίθαλψη. Τα άτομα που κάνουν κατάχρηση ναρκωτικών του δρόμου πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν και τα λογής παρεπόμενα. Αυτά περιλαμβάνουν όχι μόνο την ονομαστική αξία που μετράται σε ένα σχεδόν οριοθετημένο διάγραμμα τιμών των ναρκωτικών του δρόμου, αλλά και, ας την πούμε υπεραξία, που σχετίζεται με διαφόρων ειδών εγκλήματα στα οποία στατιστικά προβαίνουν οι τοξικοεξαρτημένοι, χαμένος -μη παραγωγικός- χρόνος και η συνεπακόλουθη υγειονομική περίθαλψη για όσους αποφασίζουν «να βγουν από το λούκι». Το σωματικό και συναισθηματικό κόστος είναι επίσης ανησυχητικό.

Σε ποιες ηλικιακές κατηγορίες εντοπίζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα

Το «οικονομικό βάρος» για όσους είναι εθισμένοι στα ναρκωτικά του δρόμου είναι δύσκολο να εκτιμηθεί μπορεί όμως με βεβαιότητα να ειπωθεί ότι εμφανίζεται με συντριπτικά ποσοστά στις ηλικιακές κατηγορίες από 16-39 ετών. Υπολογίζεται ότι το 40% έως 70% των αστέγων νέων σε Ευρώπη και ΗΠΑ κάνουν κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ.

Αυτό το ποσοστό είναι δύο έως τρεις φορές υψηλότερο από ό,τι στους μη άστεγους. Η χρήση ηρωίνης στους αστέγους είναι τέσσερις έως πέντε φορές μεγαλύτερη από τους μη άστεγους και η χρήση αμφεταμίνης είναι επίσης τρεις έως τέσσερις φορές υψηλότερη. Το 71% των άστεγων νέων που ερωτήθηκαν πληρούσαν τα κριτήρια για διαταραχή από χρήση αλκοόλ ή/και παράνομων ναρκωτικών. Δεν είναι πάντα εύκολο να προσδιοριστεί εάν ο εθισμός ή η έλλειψη στέγης συνέβη πρώτα, αλλά η σύνδεση είναι σαφής.

Τα τελευταία χρόνια και δη από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, πληθώρα «φτηνών» ναρκωτικών γέμισε τις πιάτσες. Ένας εύκολος τρόπος να ξεχαστεί η εργατική τάξη από όλα τα «φαντάσματα» που πλανόνταν από πάνω της ήταν μερικές δόσεις «που στέλνουν στον παράδεισο» για 2 ή 3 ευρώ.

Τα φτηνά και οι πιάτσες τους

Σίσα και κροκοντίλ ήρθαν να πάρουν με πραξικοπηματικό τρόπο τα ηνία από τη «βασίλισσα» ηρωίνη, η οποία μπορεί να έχασε την πρωτοκαθεδρία μιας και τα μοντέρνα ναρκωτικά ήταν κατά τι φτηνότερα, δεν βγήκε όμως ποτέ επί της ουσίας από της απανταχού πιάτσες.

Σήμερα χρήστες σίσα, κροκοντίλ και ηρωίνης συναντάει κανείς στο «αμαρτωλό τρίγωνο» της πρωτεύουσας που περικλείεται από τις οδούς Μάρνης, Αγίου Κωνσταντίνου και Σωκράτους, σχεδόν οποιαδήποτε ώρα της μέρας, Ιδιαίτερα στις αρχές της Σατωβριάνδου ή «κίνηση» δε σταματάει ποτέ.

Σίσα

Βρετανικά κυρίως δημοσιεύματα άρχισαν να μιλάνε πρώτη φορά το 2013 για ένα νέο και περίεργο «ελληνικό» ναρκωτικό που θέριζε τους Έλληνες ή μάλλον τους φτωχούς και εξαθλιωμένους Έλληνες. Διαβάζουμε για παράδειγμα στον guardian ότι «οι Έλληνες τοξικομανείς στρέφονται στο θανατηφόρο ναρκωτικό σίσα καθώς η οικονομική κρίση βαθαίνει. Η αυξανόμενη δημοτικότητα της “κοκαΐνης των φτωχών” στην Αθήνα έχει δημιουργήσει «πονοκέφαλο» στις αρχές δημόσιας υγείας που βρίσκονται ήδη υπό πίεση… Κανείς δεν ξέρει τι ήρθε πρώτο: η οικονομική κρίση που διαλύει την Ελλάδα ή το σίσα, το ναρκωτικό που είναι πλέον γνωστό ως “κοκαΐνη των φτωχών”. Αυτό που όλοι αποδέχονται είναι ότι το σίσα είναι κανονικός δολοφόνος».

Το συγκεκριμένο θέμα είχε αναδείξει τότε με έναν πολύ ωμό και σκληρό τρόπο το ντοκιμαντέρ του Vice, το οποίο εξηγούσε ότι εκείνη την περίοδο δεν ξέρανε ούτε οι επιστήμονες τι ακριβώς περιείχε το σίσα.

«Εκείνη τη περίοδο, το σίσα κόστζε μόλις 2 μόλις ευρώ η δόση και έτσι άρχισε να γίνεται ανάρπαστο. Αυτά τα ναρκωτικά ήταν και είναι φτηνές, DIY λύσεις για μαστούρα, έτσι δεν αποτελεί καμία έκπληξη το γεγονός ότι στην χτυπημένη από την κρίση Αθήνα, το σίσα βρήκε τον φυσικό του βιότοπο» σημείωνε το Vice.

Τότε οι ειδικοί μπορεί να μη γνώριζαν τι είναι αυτό το νέο ναρκωτικό, σήμερα, 10 χρόνια μετά ξέρουν όλοι! Το σίσα παράγεται σε εργαστήρια και περιέχει έναν τύπο κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης που παρασκευάζεται με την ανάμειξη διεγερτικών ουσιών με πολύ τοξικές ουσίες όπως οινόπνευμα, χλωρίνη, ακόμη και υγρά από μπαταρίες αυτοκινήτων.

«Από τα ναρκωτικά, είναι το χειρότερο. Σου καίει τα σωθικά, σε κάνει επιθετικό και εξασφαλίζει ότι τρελαίνεσαι τελείως», λέει η Μαρία, πρώην εθισμένη στην ηρωίνη. «Αλλά είναι φτηνό και είναι εύκολο να το βρεις, και αυτό κάνουν όλοι». Μετά από αυτά τα λόγια εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς τις παρενέργειες αυτού του ναρκωτικού.

Κροκοντίλ

Το Krokodil, γνωστό και ως δεσομορφίνη, είναι ένα συνθετικό οπιοειδές που «κέρδισε φήμη» για τις καταστροφικές του επιπτώσεις στο ανθρώπινο σώμα. Προέρχεται από κωδεΐνη και παράγεται συνήθως μέσω μιας ακατέργαστης και επικίνδυνης διαδικασίας σύνθεσης που περιλαμβάνει την ανάμειξη κωδεΐνης με διάφορες τοξικές και διαβρωτικές χημικές ουσίες. Το όνομα «κροκόδειλος» προέρχεται από τη φήμη του φαρμάκου ότι προκαλεί σοβαρή βλάβη στο δέρμα, δίνοντας την όψη δέρματος κροκόδειλου.

Το Krokodil προκάλεσε σημαντική ανησυχία για τη δημόσια υγεία στη Ρωσία και σε διάφορες βαλκανικές χώρες, όπου πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ως φθηνή εναλλακτική λύση στην ηρωίνη. Οι μέθοδοι σπιτικής παραγωγής συχνά καταλήγουν σε ένα μολυσμένο τελικό προϊόν, οδηγώντας σε σοβαρές συνέπειες για την υγεία των χρηστών.

Το φάρμακο μπορεί να προκαλέσει ταχεία βλάβη των ιστών, λοιμώξεις και νέκρωση στο σημείο της ένεσης. Λόγω της τοξικής φύσης του, η χρήση του κροκοδίλης σχετίζεται με υψηλό κίνδυνο επιπλοκών, συμπεριλαμβανομένης της γάγγραινας και του ακρωτηριασμού των άκρων. Επιπλέον, οι χρήστες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν μια σειρά από άλλα προβλήματα υγείας, όπως βλάβη οργάνων και μειωμένο προσδόκιμο ζωής.

Ηρωίνη

Η ηρωίνη είναι ένα πανίσχυρο οπιοειδές ναρκωτικό που προέρχεται από τη μορφίνη, η οποία από μόνη της είναι μια φυσική ουσία που βρίσκεται στον λοβό των σπόρων ορισμένων ποικιλιών φυτών παπαρούνας. Ανήκει στην κατηγορία των φαρμάκων που είναι γνωστά ως οπιοειδή επειδή δρα στους υποδοχείς οπιοειδών στον εγκέφαλο και στο νωτιαίο μυελό.

Η ηρωίνη πωλείται συνήθως ως λευκή ή καφετιά σκόνη, ενίοτε ως γκρι ή μαύρη, ή ακόμη και ως μια κολλώδης ουσία γνωστή ως «ηρωίνη μαύρης πίσσας». Η χρήση της μπορεί να γίνει με ένεση, καπνιστή ή εισπνεόμενη. Όταν ένα άτομο χρησιμοποιεί ηρωίνη, μετατρέπεται γρήγορα σε μορφίνη στον εγκέφαλο, δεσμεύεται στους υποδοχείς οπιοειδών και προκαλεί έντονα συναισθήματα ευφορίας και καταστολής.

Ωστόσο, μαζί με τα βραχυπρόθεσμα ευχάριστα αποτελέσματα, η χρήση ηρωίνης εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους. Είναι πολύ εθιστική και η επαναλαμβανόμενη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε σωματική εξάρτηση. Η μακροχρόνια χρήση μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της αναπνευστικής καταστολής, λοιμώξεων και αυξημένου κινδύνου υπερβολικής δόσης, που μπορεί να είναι θανατηφόρο.

Η κατάχρηση ηρωίνης και ο εθισμός έχουν σοβαρές κοινωνικές, οικονομικές και επιπτώσεις στην υγεία.

Τα ναρκωτικά των «σαλονιών» που… έρχονται με delivery

Εκτός από τα παραπάνω, τα οποία μεσοπρόθεσμα εκ φύσεως απομονώνουν κοινωνικά τους χρήστες που τα επιλέγουν, υπάρχουν και κάποια ακόμη που είθισται να απαντώνται σε στρώματα της μεσαίας και άνω τάξης.

Είναι εξίσου βλαβερά αλλά πολύ περισσότερο «ύπουλα» μιας και η ιδιαίτερα υψηλή τιμή τους τα καθιστά κατά κάποιο τρόπο ως «κοινωνικώς αποδεκτά».

Εδώ δεν υπάρχουν «πιάτσες» μιας και οι χρήστες τα προμηθεύονται κυριολεκτικά μέσω delivery υπηρεσιών από τους βαρόνους που διατηρούν ένα «καλολαδωμένο» μηχανισμό διακίνησης και προώθησης, πολλές φορές διαφημίζοντας τα ακόμη και μέσα από διάφορες εφαρμογές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η κοκαΐνη

Η κοκαΐνη είναι ένα ισχυρό διεγερτικό φάρμακο που προέρχεται από τα φύλλα του φυτού κόκας, το οποίο είναι εγγενές στη Νότια Αμερική. Το φάρμακο έχει μακρά ιστορία χρήσης σε διάφορους πολιτισμούς, ιδιαίτερα στην περιοχή των Άνδεων, όπου οι ιθαγενείς μασούσαν παραδοσιακά φύλλα κόκας για την διεγερτική τους δράση.

Η κοκαΐνη ταξινομείται ως ελεγχόμενη ουσία του Παραρτήματος ΙΙ λόγω της υψηλής πιθανότητάς της για κατάχρηση και της περιορισμένης αποδεκτής ιατρικής χρήσης της. Συνήθως μεταποιείται σε λευκή, κρυσταλλική σκόνη ή σε στερεή, κρυσταλλική μορφή γνωστή ως «κρακ», κοκαΐνη η οποία καπνίζεται. Η μορφή σκόνης της κοκαΐνης συχνά εισπνέεται ή διαλύεται σε νερό και χορηγείται με ένεση.

Η κοκαΐνη λειτουργεί αυξάνοντας τα επίπεδα της ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή, στον εγκέφαλο. Αυτό οδηγεί σε έντονα συναισθήματα ευφορίας και αυξημένης ενέργειας. Ωστόσο, τα αποτελέσματα είναι βραχύβια και η επαναλαμβανόμενη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε ανοχή, εξάρτηση και εθισμό.

Η χρήση κοκαΐνης συνδέεται με διάφορους κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων καρδιαγγειακών προβλημάτων, αναπνευστικών προβλημάτων, άγχους, παράνοιας και αυξημένου κινδύνου ατυχημάτων και τραυματισμών. Η μακροχρόνια χρήση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας.

Λόγω της εξαιρετικά εθιστικής φύσης και της δυνατότητας πρόκλησης βλάβης, η χρήση κοκαΐνης είναι παράνομη σε πολλές χώρες. Οι επιλογές θεραπείας για τον εθισμό στην κοκαΐνη περιλαμβάνουν συνήθως συμπεριφορικές θεραπείες, συμβουλευτική και ομάδες υποστήριξης.

Το «μοντέρνο» 2C-B ή ροζ κοκαΐνη

Το 2C-B (4-βρωμο-2,5-διμεθοξυφαιναιθυλαμίνη) είναι ένα ψυχεδελικό φάρμακο που είναι δομικά παρόμοιο με τη μεσκαλίνη, μια ουσία που βρίσκεται σε ορισμένους κάκτους. Συντέθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1970 και κέρδισε δημοτικότητα ως ψυχαγωγικό ναρκωτικό γνωστό για τις παραισθησιογόνες επιδράσεις του.

Τα αποτελέσματα του 2C-B μπορεί να περιλαμβάνουν αλλοιωμένη αντίληψη του χρόνου, οπτικές παραμορφώσεις, ενισχυμένες αισθητηριακές εμπειρίες και αλλαγές στη διάθεση. Οι χρήστες μπορεί επίσης να αναφέρουν αυξημένη ενσυναίσθηση και αίσθηση σύνδεσης με άλλους. Η ένταση και η διάρκεια αυτών των επιδράσεων μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη δόση και τους μεμονωμένους παράγοντες.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, όπως και άλλα ψυχεδελικά, το 2C-B μπορεί να έχει απρόβλεπτα αποτελέσματα και τα άτομα μπορεί να αντιδράσουν διαφορετικά. Επιπλέον, η χρήση του 2C-B σχετίζεται με πιθανούς κινδύνους, όπως άγχος, παράνοια και, σε υψηλές δόσεις, πιο σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις.