Κολομβία: Σχεδόν 5.000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν στις επιθέσεις εναντίον κομμουνιστικής παράταξης το 1980- 1990

Η κολομβιανή δικαιοσύνη επαλήθευσε πως τουλάχιστον 4.616 άνθρωποι δολοφονήθηκαν και άλλοι 1.117 εξαφανίστηκαν σε επιθέσεις που διαπράχθηκαν κυρίως από λειτουργούς του κράτους εναντίον του κόμματος Πατριωτική Ένωση (Unión Patriótica, UP) από το 1984 ως το 2007, αποκαλύπτει έκθεση που δημοσιοποιήθηκε την Παρασκευή.

«Από τα 5.733 θύματα (μέλη της UP), τα 4.616 έπεσαν θύματα ανθρωποκτονιών» και τα υπόλοιπα «θύματα εξαναγκαστικών εξαφανίσεων», αναφέρεται στο έγγραφο της Ειδικής Δικαιοδοσίας για την Ειρήνη (Jurisdicción Especial para la Paz, JEP), ειδικού δικαστηρίου που ιδρύθηκε το 2016.

«Η βία εναντίον των μελών της UP ασκήθηκε πρωτίστως από λειτουργούς του κράτους και παραστρατιωτικούς, κατά τρόπο μαζικό, γενικευμένο και συστηματικό», διαπιστώνει η έκθεση της JEP.

Η UP, παράταξη με κομμουνιστική ιδεολογία, σχηματίστηκε στο πλαίσιο της ειρηνευτικής διαδικασίας μεταξύ των FARC (Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας) και του προέδρου της εποχής, του Μπελισάριο Μπετανκούρ (1982-1986).

Ανάμεσα στα μέλη και τα στελέχη της που δολοφονήθηκαν ήταν οι υποψήφιοί της στις προεδρικές εκλογές του 1986 και του 1990, αντίστοιχα ο Χάιμε Πάρδο και ο Μπερνάρντο Χαραμίγιο, βουλευτές εν ενεργεία, πολυάριθμοι τοπικοί αιρετοί.

Το κόμμα επανεμφανίστηκε την τελευταία δεκαετία. Συμμετέχει σήμερα στην «Ιστορική Συμφωνία», τη συμμαχία της αριστεράς που προηγείται, κατά τις δημοσκοπήσεις, ενόψει των προεδρικών εκλογών του Μαΐου, στις οποίες ο υποψήφιός της είναι ο Γουστάβο Πέτρο.

Το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΔΔΑΔ) ερευνά αυτή την υπόθεση από το 2018. Έχει υπογραμμίσει πως οι έρευνες οι οποίες διενεργήθηκαν από τις αρχές της Κολομβίας για τις επιθέσεις εναντίον της UP ήταν «ανεπαρκείς». Δεν έχει πάντως μέχρι σήμερα εκδώσει κάποια ετυμηγορία.

Η JEP, η οποία προτείνει εναλλακτικές ποινές σε όσους ομολογούν τα εγκλήματά τους και προσφέρουν αποζημιώσεις στα θύματα ή στις οικογένειές τους, έχει στη διάθεσή της καταθέσεις 150 προσώπων που ενέχονταν στις επιθέσεις εναντίον της UP. Η μεγάλη πλειονότητά τους (121) ανήκε στις δυνάμεις ασφαλείας και στις μυστικές υπηρεσίες.

«Υπήρξε συστηματική συμβολή λειτουργών του κράτους» στα εγκλήματα αυτά, είτε διαπράχθηκαν από τις ίδιες τις δυνάμεις ασφαλείας, ή από «τις παραστρατιωτικές οργανώσεις» της άκρας δεξιάς, υπογραμμίζεται στην έκθεση της JEP.

Το ειδικό δικαστήριο αυτό ιδρύθηκε δυνάμει της συμφωνίας ειρήνης του 2016, που οδήγησε στον αφοπλισμό και τη διάλυση των FARC. Είναι αρμόδιο για να δικάζει τα βαρύτερα εγκλήματα της εμφύλιας σύρραξης που κράτησε πάνω από μισό αιώνα και είχε εννέα εκατομμύρια θύματα (νεκροί, εξαφανισθέντες, απαχθέντες, ακρωτηριασμένοι, εκτοπισμένοι).

Με βάση τη συμφωνία ειρήνης, όσοι ομολογούν τα εγκλήματά τους και συμφωνούν στην καταβολή αποζημιώσεων στα θύματα εκτίουν εναλλακτικές ποινές, δεν φυλακίζονται.

Τον Ιανουάριο του 2021, ανώτερα στελέχη των FARC κατηγορήθηκαν για τις απαγωγές 21.396 ανθρώπων από το 1990 ως το 2016. Οι πρώην ηγέτες των ανταρτών αναγνώρισαν τις ευθύνες τους και αναμένουν να μάθουν τις ποινές τους.

Δεκάδες πρώην στρατιωτικοί αντιμετωπίζουν εξάλλου διώξεις για τους φόνους 6.400 αμάχων, που σφαγιάστηκαν από τις ένοπλες δυνάμεις και παρουσιάστηκαν κατόπιν ως αντάρτες πεσόντες στη μάχη, σκάνδαλο γνωστό στη χώρα της Λατινικής Αμερικής με την ονομασία falsos positivos («ψευδώς θετικά», ενν. αποτελέσματα).

• Κολομβία