Ριζικές αλλαγές στην Παιδεία: Το σχέδιο και για τις τρεις βαθμίδες – Νηπιαγωγείο και αγγλικά από τεσσάρων χρόνων

Η υπουργός Νίκη Κεραμέως, σχεδιάζει τομές μέσα στη νέα χρονιά, η επιτυχία των οποίων θα αλλάξει την εικόνα της ελληνικής εκπαίδευσης.

Όπως γράφει η «Καθημερινή», ορισμένες όπως π.χ. η αξιολόγηση, αποτελούν στοιχήματα που έχουν καθυστερήσει. Αλλες συνιστούν βήματα που θα εναρμονίσουν την ελληνική εκπαίδευση με το διεθνές τοπίο (π.χ. αξιοποίηση ψηφιακών μέσων και τηλεκπαίδευσης, αυτονομία σχολείων, ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, χρηματοδότηση των ΑΕΙ βάσει αντικειμενικών και ποιοτικών κριτηρίων-αποτελεσμάτων αξιολόγησης, ίδρυση ξενόγλωσσων προγραμμάτων). Ενδεικτικό είναι ότι θα δημιουργηθεί ηλεκτρονικό φοιτητολόγιο για την καταγραφή και παρακολούθηση της συνολικής πορείας των περίπου 200.000 ενεργών φοιτητών της χώρας.

Οι αλλαγές που σχεδιάζονται

Ειδικότερα, «όποιος αξιολογεί, αξιολογείται» είναι το πολιτικό σύνθημα της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας. Η αξιολόγηση θα ξεκινήσει τόσο για 20.000 στελέχη της διοίκησης όσο και για περίπου 160.000 εκπαιδευτικούς και 13.000 σχολικές μονάδες. Η αξιολόγηση του έργου των στελεχών εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών θα οργανωθεί σε δύο διαφορετικά πλαίσια, τα οποία έχουν διακριτά χαρακτηριστικά και κριτήρια: Συνολική αξιολόγηση για τα στελέχη εκπαίδευσης και διαμορφωτική αξιολόγηση για τους εκπαιδευτικούς με διττό στόχο την επιβράβευση της προσπάθειας και τη συνεχή βελτίωση της απόδοσης.

Η αξιολόγηση των στελεχών θα γίνεται τόσο με βάση αντικειμενικά κριτήρια (π.χ. εμπειρία, τίτλοι σπουδών) αλλά και με ποιοτικά κριτήρια. Τα αποτελέσματά της θα είναι καθοριστικά για τη θητεία του στελέχους. 

Από την άλλη, η αξιολόγηση των νηπιαγωγών, δασκάλων και καθηγητών θα είναι διαμορφωτική. Δηλαδή τα αποτελέσματά της δεν θα έχουν τιμωρητικό χαρακτήρα για τον εκπαιδευτικό, αντίθετα στόχος τους είναι η βελτίωσή τους. Πώς θα γίνεται; Κάθε εκπαιδευτικός θα αξιολογείται από δύο αξιολογητές σε σειρά κριτηρίων/δεικτών και με συνέντευξη, ενώ θα αξιολογούνται και οι μέθοδοι διδασκαλίας του στην τάξη. Επίσης, η αξιολόγηση θα είναι περιοδική, και κάθε εκπαιδευτικός θα αποκτήσει ένα portfolio, το οποίο θα περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία της διαδρομής του στην ελληνική εκπαίδευση. Παράλληλα, θα οργανωθεί επιμόρφωση των 160.000 εκπαιδευτικών, ενώ θα υπάρξει ψηφιακός μετασχηματισμός των σχολείων με ψηφιακά διαδραστικά προγράμματα σπουδών και βιβλία. Αυτά θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της κατάρτισης των 453 νέων προγραμμάτων σπουδών, τα οποία θα ξεκινήσουν τμηματικά να εφαρμόζονται με τα νέα βιβλία που θα συγγραφούν.

Την ίδια στιγμή, το χρόνιο αιτούμενο της αυτονομίας των σχολικών μονάδων θα γίνει πράξη. Ενδεικτικές ρυθμίσεις στο πλαίσιο αυτό: Μεγαλύτερη ελευθερία στη διαμόρφωση του ωρολογίου προγράμματος (με δίωρο ή τρίωρο την εβδομάδα που θα καθορίζεται από τους εκπαιδευτικούς) και στον τρόπο αξιολόγησης μαθητών, επιλογή σχολικών εγχειριδίων και υλικού από τους εκπαιδευτικούς της κάθε σχολικής μονάδας μέσω ειδικού μητρώου του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), απελευθέρωση της δυνατότητας συνεργασιών της σχολικής μονάδας με τρίτους για την εκπόνηση πολιτιστικών, αθλητικών και εκπαιδευτικών δράσεων σύμφωνα με τις προδιαγραφές που θέτει το ΙΕΠ και χωρίς κεντρική έγκριση του κάθε προγράμματος από το υπουργείο Παιδείας. 

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η εξωστρέφεια των ελληνικών ΑΕΙ αλλά και η οργάνωση των σπουδών των φοιτητών κατά τα διεθνή πρότυπα (π.χ. παρακολούθηση της πορείας τους) είναι δείγματα της φιλοσοφίας της ηγεσίας του υπουργείου για τη νέα σελίδα των πανεπιστημίων της χώρας μας το 2021.

Νηπιαγωγείο και αγγλικά από τεσσάρων χρόνων

Νηπιαγωγείο για όλους τους τετράχρονους της χώρας, οι οποίοι θα αρχίσουν να εξοικειώνονται με τα αγγλικά μέσα από το παιχνίδι. Πρόκειται για μία από τις κομβικές μεταρρυθμίσεις που προωθεί η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, πλην, ενδεικτικά, της υλοποίησης νέων προγραμμάτων σπουδών, της ενίσχυσης της αυτονομίας των σχολικών μονάδων και του ρόλου του διευθυντή, της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών που ισχύουν και για τις δύο πρώτες εκπαιδευτικές βαθμίδες.

Ειδικότερα, οι έρευνες δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των 15χρονων που έχουν τις καλύτερες επιδόσεις στον διαγωνισμό PISA του ΟΟΣΑ κάθε χρόνο, έχουν λάβει προσχολική εκπαίδευση. Ετσι, η ηγεσία του υπουργείου θεωρεί ότι η προσχολική εκπαίδευση πρέπει να γενικευθεί. Κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά συμμετέχουν στην προσχολική εκπαίδευση 327 δήμοι της χώρας (98,5% των δήμων ή κατά προσέγγιση 93% του συνόλου των νηπίων της χώρας). Από το σχολικό έτος 2021-2022 σχεδιάζεται το 100% των δήμων να εφαρμόσει τη δίχρονη προσχολική εκπαίδευση.

Επίσης θα αρχίσουν να διδάσκονται, με τη μεθοδολογία της δημιουργικής δραστηριότητας, τα αγγλικά σε όλα τα νηπιαγωγεία της χώρας, πάνω από 5.000. Η συγκεκριμένη παρέμβαση, που εφαρμόζεται κατά το τρέχον σχολικό έτος πιλοτικά σε 58 νηπιαγωγεία για δύο ώρες την εβδομάδα, στοχεύει στον εμπλουτισμό του προγράμματος του νηπιαγωγείου, τόσο μεθοδολογικά όσο και θεματικά, για τη διεύρυνση της γλωσσικής αντίληψης των νηπίων, καθώς και τη διαμόρφωσή τους ως ενεργών πολιτών της παγκόσμιας κοινότητας.

Ταυτόχρονα, στο τέλος της σχολικής χρονιάς θα φανούν τα αποτελέσματα της πιλοτικής εφαρμογής των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό, για να επεκταθούν σε όλες τις σχολικές μονάδες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας. Τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων αποτελούν καινοτόμο διδακτική και εκπαιδευτική δράση, αξιοποιώντας μεθόδους διερευνητικής και βιωματικής μάθησης. Οργανώνονται σε τέσσερις θεματικούς κύκλους (ευ ζην, περιβάλλον, κοινωνική ενσυναίσθηση και ευθύνη, δημιουργική σκέψη και πρωτοβουλία), οι οποίοι περιλαμβάνουν διάφορες επιμέρους θεματικές (σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, πρόληψη και προστασία από τις φυσικές καταστροφές, εθελοντισμός, επιχειρηματικότητα).

Το στοίχημα της Τράπεζας Θεμάτων στις προαγωγικές

Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, εκτός από μεταρρυθμίσεις που προγραμματίζονται και για την πρωτοβάθμια (π.χ. αξιολόγηση εκπαιδευτικών, νέα προγράμματα σπουδών), ένα εκ των στοιχημάτων για το υπουργείο Παιδείας είναι η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη διεξαγωγή εξετάσεων στο λύκειο – η αρχή θα γίνει από τις προαγωγικές της φετινής Α΄ Λυκείου και θα επεκταθεί στη Β΄ Λυκείου το 2021-22. Η υλοποίηση της Τράπεζας θεωρείται στοίχημα για το υπουργείο, διότι η ΟΛΜΕ και μερίδα εκπαιδευτικών αντιδρούν με σφοδρότητα στην υλοποίηση της Τράπεζας στις προαγωγικές εξετάσεις του λυκείου. Το υπουργείο Παιδείας θεωρεί ότι τα αποτελέσματα των σχετικών εξετάσεων θα παρέχουν αντικειμενικά στοιχεία για την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών και τον βαθμό επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων σε επίπεδο σχολικής μονάδας. «Ενισχύουμε με αυτόν τον τρόπο την κοινωνική λογοδοσία των σχολείων, ενώ αποθαρρύνουμε χρόνιες παθογένειες όπως η άκριτη απομνημόνευση από τους μαθητές. Τα στοιχεία της Τράπεζας θα είναι πολύτιμα σε βάθος χρόνου, καθώς θα διευκολύνουν τη χάραξη πολιτικής βάσει αξιολόγησης», αναφέρει το υπουργείο.

Παράλληλα, το 2021-22 θα γίνει καθολική εφαρμογή των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στο σύνολο των γυμνασίων και λυκείων της χώρας, ενώ θα εισαχθεί ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός στη Γ΄ Γυμνασίου.

Επίσης, θα εισαχθεί για πρώτη φορά στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στοχευμένο πρόγραμμα ενισχυτικής διδασκαλίας στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, δηλαδή μουσική, σχέδιο, ξένες γλώσσες (ιταλικά, ισπανικά, γαλλικά, γερμανικά).

Σημαντικό μεταρρυθμιστικό βήμα θεωρείται και η νέα Επαγγελματική Εκπαίδευση, που ψηφίστηκε από τη Βουλή πρόσφατα. Συγκεκριμένα, θα επιδιωχθεί η διασύνδεση των επαγγελματικών λυκείων σε κάθε περιοχή με την τοπική οικονομία, ενώ η αξιολόγηση των ΕΠΑΛ θα γίνεται με κύριους δείκτες τον αριθμό των αποφοίτων, τον βαθμό επιτυχίας τους και την απορρόφησή τους από την αγορά εργασίας. Θα γίνει επιμόρφωση 2.500 εκπαιδευτικών επαγγελματικών ειδικοτήτων.

Τέλος, θα ιδρυθούν Πρότυπα ΕΠΑΛ καθώς και Πειραματικά και Θεματικά ΙΕΚ.

Στόχος η αναδιάταξη του ακαδημαϊκού χάρτη

Τον γόρδιο δεσμό των αναγνωρίσεων των πτυχίων του εξωτερικού ετοιμάζεται να κόψει το υπουργείο Παιδείας. Συγκεκριμένα, εντός του 2021 προγραμματίζεται νέο πλαίσιο για την αναγνώριση πτυχίων του εξωτερικού, ένα θέμα που ταλανίζει εκατοντάδες πτυχιούχους λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών αναγνώρισης αλλά και κάποιων παραδοξοτήτων που εμφανίζονται. Ενδεικτικά, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», πτυχιούχος διάσημου τεχνολογικού ΑΕΙ των ΗΠΑ εκλήθη να εξεταστεί σε επιπλέον μαθήματα σε ελληνικό ΑΕΙ για να αναγνωριστεί το πτυχίο του. 

Την ίδια στιγμή, θα προωθηθεί η δημιουργία προγραμμάτων σπουδών τυπικής εκπαίδευσης α΄, β΄ και γ΄ κύκλου με πανεπιστήμια του εξωτερικού. 

Στο ίδιο  αποσκοπεί και η συνεργασία που θα δρομολογηθεί ανάμεσα στα ελληνικά ΑΕΙ και 29 κορυφαία αμερικανικά ιδρύματα, μεταξύ αυτών μέλη της Ivy League. 

Στόχος η καλλιέργεια συνεργασιών, όπως κοινά προγράμματα (joint degrees/dual degrees), θερινά προγράμματα (summer schools), ανταλλαγές φοιτητών, καθηγητών, ερευνητών, κ.ά.

Παράλληλα, έχουν εξαγγελθεί σημαντικές παρεμβάσεις στον τρόπο λειτουργίας των ΑΕΙ, οι οποίες θα αποκρυσταλλωθούν σε έναν νόμο-πλαίσιο. 

Ενδεικτικά, θα θεσμοθετηθούν τα Συμβούλια ως νέο όργανο διοίκησης των ΑΕΙ, ενώ δρομολογείται η δημιουργία γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας, σχεδιάζονται παρεμβάσεις για τη διασύνδεση των ΑΕΙ με την αγορά εργασίας και την ενίσχυση δράσεων κατοχύρωσης και εμπορικής αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων των πανεπιστημίων (με κατοχύρωση των πατεντών και τη δημιουργία εταιρειών spin off). 

Στη θέση των διετών προγραμμάτων επαγγελματικού προσανατολισμού που καταργήθηκαν, θα δημιουργηθούν τμήματα τριετούς φοίτησης. Σε αυτά η εγγραφή θα γίνεται με μοριοδοτούμενα κριτήρια.

Μείζον διακύβευμα του υπουργείου Παιδείας είναι η κατάρτιση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ανώτατη Εκπαίδευση από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), η οποία αξιολογεί συστηματικά τα τμήματα των ΑΕΙ, ώστε να καταθέσει την πρότασή της για την αναγκαία τροποποίηση και αναδιάταξη του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας. 

• αγγλικά
• σχολεία