Εφιαλτικά σενάρια για τις μεταλλάξεις – Έκτακτη σύσκεψη- Ανησυχία ειδικών: «Ξαναγυρνάμε στην εποχή Γουχαν-Ίσως χρειαστεί και 3η δόση εμβολίου»

Συναγερμός έχει σημάνει σε κυβέρνηση και ειδικούς από την εμφάνιση κρουσμάτων των μεταλλαγμένων στελεχών του κορωνοϊού στη χώρα μας. Η παρουσία των μεταδοτικότερων στελεχών του κορωνοϊού φέρνει πιο κοντά ένα τρίτο κύμα με αποτέλεσμα άπαντες να έχουν τεθεί σε κατάσταση επιφυλακής.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο σύσκεψη μέσω τηλεδιάσκεψης έχει συγκαλέσει ο Υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας, με αντικείμενο το επιχειρησιακό σχέδιο προετοιμασίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας για το ενδεχόμενο ενός τρίτου κύματος της πανδημίας. 

Στο τραπέζι κατά πληροφορίες βρίσκονται όλα τα μέτρα από αυτά της λογικής του «ακορντεόν» μέχρι ένα καθολικό lockdown τύπου Μαρτίου.

Στη σύσκεψη συμμετέχουν ο Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης, ο Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας Ιωάννης Κωτσιόπουλος, ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, η Πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ) Μίνα Γκάγκα, ο Πρόεδρος του ΕΚΑΒ-ΚΕΠΥ Νίκος Παπαευσταθίου, η Πρόεδρος του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) Δάφνη Καϊτελίδου, ο Πρόεδρος της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) Δήμος Μπαρτσώκας, καθώς και υπηρεσιακοί παράγοντες του Υπουργείου Υγείας.

Μετά το βρετανικό στέλεχος του κορωνοϊού στη χώρα μας εντοπίστηκε και το αντίστοιχο από τη Νότια Αφρική με αποτέλεσμα να σημάνει συναγερμός. Οι μεταλλάξεις και η πορεία του κορωνοϊού γενικότερα ανησυχούν ιδιαίτερα τους ειδικούς όπως φάνηκε και από την τοποθέτηση του Νίκου Σύψα στον ΣΚΑΪ. Μάλιστα, ο καθηγητής λοιμωξιολογίας Νίκος Σύψας και μέλος της επιτροπής λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας, άφησε το ενδεχόμενο καθολικού lockdown για να σπάσει η πανδημία εφόσον δούμε απότομη αύξηση στην Ελλάδα ενώ τόνισε πως όλα είναι στο τραπέζι.

Όπως ανέφερε δυστυχώς τώρα πλέον αλλάζουμε κεφάλαιο και μπαίνουμε στην εποχή των μεταλλάξεων υπό την έννοια ότι οι ιοί τείνουν να μεταλλάσσονται για να προσαρμόζονται καλύτερα και να μολύνουν περισσότερο. «Αυτό κάνει και ο ιός αυτός. Υπάρχουν 3 μεταλλάξεις αυτή την στιγμή οι οποίες μολύνουν περισσότερο. Είναι η βρετανική, της Αφρικής και της Βραζιλίας». 

Η μετάλλαξη είναι παντού, από την Κρήτη μέχρι την Βόρεια Ελλάδα 

Ο κ. Σύψας τόνισε πως δυστυχώς στην Ελλάδα μετά από έλεγχο δειγμάτων τα οποία ήταν από τις 12 μέχρι και τις 27 Ιανουαρίου βρέθηκαν από τα 187 δείγματα που ελέγχθηκαν το 60% βρέθηκε να έχει μετάλλαξη. Όπως ο ίδιος υπογράμμισε δεν ήταν τυχαία δείγματα αλλά ήταν δείγματα που υπήρχε μεγάλη κλινική υποψία.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι δυστυχώς η μετάλλαξη είναι εδώ, είναι παντού επεσήμανε ο κ. Σύψας. Από την Κρήτη μέχρι και την Βόρεια Ελλάδα. 

Ερωτηθείς αν αυτές οι μεταλλάξεις είναι επικίνδυνες, αναφερόμενος στην βρετανική και νοτιοαφρικανική δήλωσε πως υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις – παρόλο που δεν είναι πλήρως αποδεδειγμένο όπως σημείωσε – ότι είναι περισσότερο  μεταδοτική αυτή η μετάλλαξη και όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο συνδυάζεται και με μεγαλύτερη θνησιμότητα. 

Σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων απέναντι σε αυτές τις μεταλλάξεις ο ίδιος είπε πως δυστυχώς ειδικά για την νοτιαφρικανική μετάλλαξη υπάρχουν ισχυρότατες ενδείξεις ότι τα εμβόλια είναι λιγότερο αποδοτικά.« Όχι καθόλου αλλά πολύ λιγότερο» επεσήμανε χαρακτηριστικά.

Όπως εξήγησε αυτό το γνωρίζουν από δυο μεγάλες κλινικές μελέτες στο πεδίο που υπάρχουν, της Johnson και της Novamax  που γίνονται στη Νότιο Αφρική και έδειξαν με μεγάλη σαφήνεια ότι το εμβόλιο είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικό. «Συγκριμένα αυτά τα δύο εμβόλια είναι περίπου 90% στην Αγγλία και Βόρεια Αμερική και 50% ή και κάτω από 50% στην Νότιο Αφρική. Άρα μιλάμε για μεγάλη πτώση αλλά παρόλ’αυτά κάπως προστατεύουν», είπε χαρακτηριστικά. 

Ο κ. Σύψας τόνισε πως στην Ελλάδα έχουμε το εμβόλιο της Pfizer προς το παρόν και υπάρχουν μελέτες – όχι πεδίου αλλά εργαστηριακές – που δείχνουν ότι το εμβόλιο αυτό είναι αποτελεσματικό ακόμα και με τις μεταλλάξεις. «Αυτό όμως μένει να το δούμε και στην πραγματική ζωή και όχι στο εργαστήριο»

Ερωτηθείς για το αν με αυτά τα δεδομένα χρειαστεί και μια δόση αργότερα ανέφερε πως ήδη όλες οι μεγάλες εταιρίες που φτιάχνουν τα εμβόλια ετοιμάζονται για το επόμενο βήμα και αυτό συνίσταται σε μια τρίτη δόση του εμβολίου το οποίο θα είναι ελαφρώς τροποποιημένο έτσι ώστε να καλύπτουν και τις μεταλλάξεις. 

Ξαναγυρνάμε στην εποχή της Γουχάν 

Σχετικά με το αν υπάρχει περίπτωση κάποιος που έχει ήδη νοσήσει με τον κανονικό κορωνοιο να ξανανοσήσουν με κάποια από αυτές τις μεταλλάξεις δήλωσε πως δυστυχώς υπάρχει αυτή η πιθανότητα και ο ιός να παρακάμψει την προηγούμενη ανοσία. Οπότε στην περίπτωση αυτή είναι σαν να έχουμε στην Ελλάδα έναν καινούργιο ιό. Ξαναγυρνάμε πάλι στην εποχή της Γουχάν. Δηλαδή έχουμε ένα καινούργιο ιό για τον οποίο δεν έχουμε ανοσία και οποίος επεκτείνεται ταχύτατα στον πληθυσμό.  

Όπως ο ίδιος τόνισε αν επικρατήσει το στέλεχος της Νοτιού Αφρικής στην Ελλάδα είναι προφανές ότι η προηγούμενη νοσηση δεν μας καλύπτει. Έχουμε ένα καινούργιο ιό και τα εμβόλια δεν μας καλύπτουν. Δεν ξεκινάμε ακριβώς στο μηδέν αλλα πολύ κοντά στο μηδέν. «Είναι ένας καινούργιος ιός που δεν τον γνωρίζουμε και ίσως μας μολύνει περισσότερο από τον παλιό». 

Ερωτηθείς αν υπάρχει περίπτωση παράτασης της πανδημίας λόγω των νέων δεδομένων ο ίδιος είπε πως αν οι μολύνσεις με την βρετανική μετάλλαξη φτάσει στο30% και εφόσον υποθέσουμε ότι όντως είναι περισσότερος μεταδοτικός κατά 50%  τότε πρέπει να αναμένουμε μέχρι τον Φεβρουάριο απότομη και μεγάλη αύξηση της επιδημίας ενώ τόνισε πως και η άνοδο που είδαμε τον Ιανουάριο ίσως να οφείλεται στην μετάλλαξη όπως συμβαίνει στην Βρετανία και Πορτογαλία. Η μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων φαίνεται ότι οφείλεται στο στέλεχος αυτό το οποίο ανιχνεύουμε τώρα στην Ελλάδα. 

Σχετικά με το άνοιγμα γυμνασίων λυκείων και το αν αυτό θα επηρεάσει την κατάσταση ο ίδιος υπογράμμισε πως πηγαίνουμε με στοιχεία ανά εβδομάδα και έτσι κρίναμε την Παρασκευή ότι είναι ένα ρίσκο που μπορούμε να πάρουμε ενώ σημείωσε ότι αυτή την βδομάδα θα δούμε την επίδραση του λιανεμπορίου. «Ο ιός μας υπαγορευει τις αποφάσεις που παίρνουμε και είναι απρόβλεπτος 

«Είναι σημαντικό έστω και με χαμηλούς ρυθμούς να συνεχίζονται οι εμβολιασμοί» ανέφερε μεταξύ άλλων ενώ είπε ότι θα υπάρχουν εγκρίσεις και για τα άλλα δυο εμβόλια και ότι τον Απρίλιο θα έχουμε μαζικές δόσεις εμβολίων καταφέρνοντας μέχρι το καλοκαίρι να εμβολιαστούν οι υγειονομικοί και οι ευπαθείς ομάδες. 

Σχετικά με το εμβόλιο Κίνας και Ρωσίας ανέφερε πως δεν έχει γνώμη καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία που να έχουν βγει γι αυτό και ότι δεν έχουν κάνει αίτημα στον EMA.

«Καμπανάκι» από τους ειδικούς για τις μεταλλάξεις

Όπως εξήγησε ο καθηγητής και μέλος της επιτροπής των Λοιμωξιολόγων Χαράλαμπος Γώγος στον ΣΚΑΪ, «υπάρχουν μεταλλάξεις πολλές. Μερικές από αυτές μπορεί να επικρατήσουν και να δημιουργήσουν προβλήματα. Αυτή τη στιγμή οι τρεις μεταλλάξεις που ανησυχούν είναι η βρετανική που έχει πολύ μεγάλη διασπορά, η νοτιοαφρικανική και η βραζιλιάνικη για την οποία δεν υπάρχουν στοιχεία ακόμα».

Ο κ. Γώγος τόνισε ότι θα έχουμε πολύ περισσότερα κρούσματα από τη βρετανική. «Μας απασχολεί πολύ γιατί έχει μεγαλύτερη μεταδοτικότητα και ίσως είναι και λίγο πιο επικίνδυνη» σημείωσε και επισήμανε ότι υπάρχει ανάγκη για λήψη πιο αυστηρών μέτρων. Είπε, μάλιστα, χαρακτηριστικά ότι τα κρούσματα της βρετανικής μετάλλαξης θα αυξηθούν, ό,τι και να κάνουμε. 

Για την νοτιοαφρικανική μετάλλαξη, ο κ. Γώγος ανέφερε ότι δεν έχουμε ακόμη σαφή δεδομένα, ωστόσο, τα δύο εμβόλια που έρχονται, της Johnson & Johnson και της Novavax, έχουν δοκιμάσει και την νοτιοαφρικανική μετάλλαξη με πολύ λιγότερη όμως αποτελεσματικότητα. «Το βασικό στέλεχος το καλύπτουν κατά 89%, ενώ το μεταλλαγμένο έως και 55%», είπε και τόνισε πως «υπάρχει πρόβλημα με αυτή τη συγκεκριμένη μετάλλαξη».

Ο κ. Γώγος προειδοποίησε, επίσης, πως πρέπει να είμαστε έτοιμοι για περισσότερα μεταλλαγμένα κρούσματα. Σημαντικό, όπως ανέφερε, είναι να κάνουμε το γρηγορότερο δυνατό τους εμβολιασμούς. Όσον αφορά το εμβόλιο της Pfizer και της Moderna, ο καθηγητής είπε ότι καλύπτει τις μεταλλάξεις από τη Βρετανία, όμως για τη νοτιοαφρικανική δεν έχουμε τέτοια δεδομένα.

«Εφόσον πρόκειται για πολύ πιο μεταδοτικό στέλεχος και έχει εισέλθει στη χώρα, είναι πολύ πιθανόν και να επικρατήσει. Σε κάποιο σημείο, τα πιο πολλά θετικά δείγματα θα είναι του μεταλλαγμένου στελέχους» είχε δηλώσει προ ημερών στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διευθύντρια του Α’ Εργαστηρίου Μικροβιολογίας του ΑΠΘ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, καθηγήτρια Άννα Παπά-Κονιδάρη. Οπως διευκρίνισε, αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι το νέο στέλεχος εισήλθε στην Ελλάδα περί τα τέλη Δεκεμβρίου, όμως θα υπάρξει συντονισμένη έρευνα των εθνικών εργαστηρίων, ώστε να υπάρξει ακριβής χαρτογράφηση.

Μιλώντας στο MEGA, ο καθηγητής Υγειονομικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης σχολίασε την επικινδυνότητα της μετάλλαξης του ιού, τονίζοντας πως: «Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Η νοτιοαφρικανική μετάλλαξη έχει 50% μεγαλύτερη μεταδοτικότητα και φαίνεται να μην δίνει ανοσία και σε ανθρώπους που έχουν ήδη επιμολυνθεί και αναρρώσει τουλάχιστον στο 50%. Είναι κρίσιμο να καταπνίξουμε την διασπορά του συγκεκριμένου στελέχους».

«Η βρετανική μετάλλαξη έχει 56% μεγαλύτερο βαθμό διάδοσης, αλλά όλα τα άλλα χαρακτηριστικά του ιού, παραμένουν ίδια», διευκρίνισε. «Η απόδοση του εμβολίου είναι μειωμένη κατά 50%», τόνισε ερωτηθείς, ως προς την προστασία που προσφέρει το εμβόλιο στην νοτιοαφρικανική μετάλλαξη.

«Αν δεν προσέξουμε, με δεδομένο ότι δεν έχουμε σκληρό lockdown, μπορεί να εξαπλωθεί. Το είδαμε να συμβαίνει με τη βρετανική μετάλλαξη που έχει παρόμοια χαρακτηριστικά η ταχύτητα μετάδοσης, που είχαμε ξεκινήσει με δύο (σ.σ. κρούσματα), με 24 σε πύλες εισόδου και πλέον έχουμε φτάσει σε πολύ μεγάλους αριθμούς», ανέφερε.

Απαντώντας σε ερώτηση του Newpost κατά την τακτική ενημέρωση για τον κορωνοϊό στο υπουργείο Υγείας, η συντονίστρια διευθύντρια 7ης Πνευμονολογικής κλινικής νοσοκομείου «Σωτηρία» Μίνα Γκάγκα είχε δηλώσει πως «τα δεδομένα μέχρι στιγμής είναι ότι τα εμβόλια μπορούν να καλύψουν τις μεταλλάξεις. Οι μεταλλάξεις είναι κάτι που βλέπουμε στους ιούς. Είναι τελείως διαφορετικό απ ότι μασταν έξι μήνες πριν γιατί σήμερα έχουμε ένα εμβόλιο και για την υπόσχεση που υπάρχει από τη βιομηχανία ότι τα εμβόλια μπορούν να προσαρμοστούν σε μία νέα μετάλλαξη και μέσα σε έξι εβδομάδες να έχουμε ένα νέο εμβόλιο».

• lockdown
• κορωνοϊός
• μεταλλάξεις