Η πλαστική σακούλα και το τέλος μιας εποχής

Η πλαστική σακούλα ως μουσειακό έκθεμα; Ναι, αυτό ακριβώς συμβαίνει στο Μουσείο Καθημερινής Τέχνης στο Βάλντενμπουχ της Στουτγκάρδης. Η νέα έκθεση που παρουσιάζεται εκεί έχει ως θέμα την ιστορία της πλαστικής σακούλας στη Γερμανία. “Η πλαστική σακούλα, αυτό το υπερδημοφιλές προϊόν, ανάγεται σε υψηλή τέχνη” αναφέρει ο εικαστικός Γκύντερ Φρούτρουνκ, που χρησιμοποιεί στα έργα του πλαστικές σακούλες από τη δεκαετία του ΄70. Στην έκθεση του Βάλντενμπουχ παρουσιάζονται σακούλες που αποτελούν μέρος δύο ιδιωτικών συλλογών με πάνω από 50.000 σακούλες από τις αρχές της δεκαετίας του ΄60.

“Πρόκειται στην ουσία για μια ολόκληρη εποχή. Πρόκειται για σχεδόν 50 χρόνια, στα οποία η πλαστική σακούλα συνόδευε και ίσως διευκόλυνε τη ζωή μας” αναφέρει ο επιμελητής της έκθεσης Φρανκ Λανγκ. Σύμφωνα με τον ίδιο η πλαστική σακούλα ήταν μάλιστα συνυφασμένη με το λεγόμενο οικονομικό θαύμα της μεταπολεμικής Δυτικής Γερμανίας. Οι πλαστικές σακούλες που κατασκευάζονταν από πολυαιθυλένιο ή πολυπροπυλένιο γρήγορα έγιναν σύμβολο της υπερκαταναλωτικής κοινωνίας, που πετάει γρήγορα αυτά που αγοράζει. Έτσι κάπως ανέκυψε και το πρόβλημα με τις πλαστικές σακούλες που άρχισαν να ρυπαίνουν το περιβάλλον και να απειλούν τους ωκεανούς. “Αντίο πλαστική σακούλα!” (Adieu Plastiktüte!) είναι και ο τίτλος της έκθεσης στο μουσείο του Βάλντενμπουχ, η οποία εγκαινιάζεται σήμερα.

Νοσταλγία για το παρελθόν, ανησυχία για το μέλλον

Στη Γερμανία από το 2016 έχει αρχίσει η σταδιακή απόσυρση της πλαστικής σακούλας από τα γκισέ των καταστημάτων. Η πλαστική σακούλα, όπου υπάρχει ακόμη, κοστίζει. Σύμφωνα με το γερμανικό υπ. Περιβάλλοντος όταν τέθηκαν σε ισχύ τα μέτρα κατά της πλαστικής σακούλας, αντιστοιχούσαν κατά μέσο όρο 68 πλαστικές σακούλες σε κάθε Γερμανό. Το 2018 ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε 24.

Η έκθεση του Μουσείου Καθημερινής Τέχνης έχει και μια δόση νοσταλγίας. Ο επιμελητής της έκθεσης παρουσιάζει μάλιστα την σακούλα καταστήματος μουσικής, από όπου αγόρασε την πρώτη του κιθάρα πριν από κάποιες δεκαετίες. Στην έκθεση του Βάλντενμπουχ οι πλαστικές σακούλες παρουσιάζονται ανά κατηγορία ανάλογα με το χρώμα, το σχήμα ή τα αντικείμενα που θα φιλοξενούσαν.

Οι επισκέπτες μπορούν να διαβάσουν πολλές πληροφορίες για την ιστορία και την κατασκευή κάθε σακούλας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατασκευή πλαστικής σακούλας ξεκίνησε το 1964, με ένα μηχάνημα που έφτιαχνε σακούλες χειρός από πολυαιθυλένιο. Αμέσως η βιομηχανία αλλά και το λιανικό εμπόριο την υποδέχθηκε ένθερμα και έκτοτε ξεκίνησε η χρυσή εποχή της πλαστικής σακούλας. Ήταν πρακτική, ανθεκτικότερη από την χάρτινη, ασφαλής για τη δημόσια υγεία και μάλιστα αρχικά θεωρούνταν… ακόμη και φιλική προς το περιβάλλον. Σήμερα υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται περίπου ένα δισεκατομμύριο πλαστικές σακούλες παγκοσμίως. Μόνο ένα μέρος τους ανακυκλώνεται, ενώ το 90% καταλήγει ακόμη σε χωματερές, από όπου κάποιες φτάνουν μέσω του αέρα στις θάλασσες, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα για το περιβάλλον.

• Γερμανία
• πλαστική σακούλα