Πρόκληση Oruc Reis – Η εντολή Ερντογάν: «Βυθίστε ένα πλοίο» και οι προκλήσεις στο Καστελόριζο – Διεθνής κινητοποίηση – Όλο και πιο κοντά οι κυρώσεις

Την ώρα που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κορυφώνει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και ΜΜΕ της γείτονος καθώς και στελέχη της κυβέρνησής του επιδίδονται σε πολεμικές ιαχές, έντονη κινητικότητα παρατηρείται στο διπλωματικό πεδίο. Ο διεθνής παράγοντας αυξάνει την πίεση προς την Τουρκία να προχωρήσει σε αποκλιμάκωση, και να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου, με την ΕΕ πλέον να μιλάει ξεκάθαρα για κυρώσεις σε βάρος της Άγκυρας. Όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που γερμανικά μέσα αποκαλύπτουν τα όσα συμβαίνουν στην Τουρκία και τις πιέσεις που άσκησε ο πρόεδρος της χώρας προς τους στρατηγούς του για τη «κατασκευή» ενός θερμού επεισοδίου, πιέσεις στις οποίες παραδόξως – τουλάχιστον σύμφωνα με τα όσα ισχυρίζονται τα γερμανικά ΜΜΕ- αντιστάθηκαν οι τούρκοι ανώτατοι αξιωματικοί.

Η αποκάλυψη της Welt

Στον απόηχο λοιπόν της νέας προκλητικής NAVTEX για έρευνες του Oruc Reis βορειότερα, προς το Καστελόριζο και την Ρόδο, κίνηση που εντάσσεται σύμφωνα με παρατηρητές στην απόπειρα της Άγκυρας να αποκόψει το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελορίζου από την υπόλοιπη Ελλάδα και να περάσει -όταν και εάν γίνει διαπραγμάτευση- ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν επήρεια ΑΟΖ, η εφημερίδα Welt προχώρησε σε μια αποκάλυψη. Σύμφωνα με την έγκυρη εφημερίδα, που επικαλείται τουρκικές στρατιωτικές πηγές στην Κωνσταντινούπολη, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ζήτησε από τους στρατηγούς του να προκαλέσουν ένα θερμό επεισόδιο βυθίζοντας ελληνικό πλοίο ή καταρρίπτοντας ελληνικό μαχητικό αεροσκάφος.

«Πριν από λίγες ημέρες ο Πρόεδρος Ερντογάν, διέταξε τους στρατηγούς του να βυθίσουν ένα ελληνικό πλοίο αλλά να προσπαθήσουν να μην υπάρξουν πολλές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές», αναφέρει η Welt. Αυτό που όμως προκαλεί εντύπωση, είναι η αντίδραση των ανώτατων αξιωματικών, που -τουλάχιστον σύμφωνα με την εφημερίδα- απέρριψαν το εν λόγω αίτημα (!): «Οι στρατηγοί αρνήθηκαν να κάνουν κάτι τέτοιο και η επόμενη ιδέα ήταν να καταρριφθεί ένα ελληνικό πολεμικό αεροσκάφος. Εκεί, ήταν και πάλι η ιδέα ο πιλότος να βγει από το αεροπλάνο και να σώσει την ζωή του». 

Η πρόκληση της Yeni Safak

Νωρίτερα την Τρίτη, η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak, ισχυρίστηκε επικαλούμενη τούρκους εμπειρογνώμονες πως η Άγκυρα έχει δικαίωμα επέμβασης στα ελληνικά νησιά. Τουρκικά μέσα υποστηρίζουν τις τελευταίες μέρες ότι η Ελλάδα μετέφερε με πλοίο της γραμμής Έλληνες στρατιώτες στο Καστελόριζο. Η εφημερίδα Γενί Σαφάκ υποστηρίζει ότι με τον ίδιο τρόπο η Ελλάδα έστειλε τώρα στρατιώτες και στη Ρόδο.

Στο σημερινό πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της Yeni Safak με τίτλο «Δημιουργήθηκε δικαίωμα επέμβασης της Τουρκίας», αναφέρει ότι με βάση τους ειδικούς η παράνομη αποστολή στρατιωτών στα νησιά δίνει το δικαίωμα πολιτικής, νομικής και στρατιωτικής επέμβασης στην Τουρκία. Σύμφωνα με τον καθηγητή διεθνούς δικαίου του Πανεπιστημίου Μαρμαρά Σελαμί Κουράν, η Ελλάδα παραβιάζει το καθεστώς αποστρατικοποίησης των νησιών.

«Αν με αυτή την αποστολή στρατιωτών η Τουρκία αισθάνεται ότι απειλείται η δική της ανεξαρτησία τότε αποτελεί μια καθαρή απειλή. Αν οι πολιτικές και διπλωματικές προσπάθειες δεν αποδώσουν μπορεί να λάβει τα απαραίτητα μέτρα με βάση το νόμιμο δικαίωμα άμυνας που προβλέπει το άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ. Μπορεί να εξουδετερώσει ένα ένα τα στρατιωτικά στοιχεία σε αέρα, θάλασσα και ξηρά», αναφέρει.

Όπως έγραψε το Newpost, η θεωρία αυτή στα τουρκικά ΜΜΕ αναπτύχθηκε έπειτα από φωτογραφίες του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων (AFP) που δείχνουν Έλληνες στρατιωτικούς ν’ αποβιβάζονται μαζί με τουρίστες στο Καστελόριζο που απέχει «μόλις 2 χλμ από την Τουρκία». Η φωτογραφία ήταν από αφιέρωμα στο Καστελόριζο που είχε κάνει το Γαλλικό Πρακτορείο και έδειχνε την αλλαγή βάρδιας. Η τουρκική προπαγάνδα το ανέσυρε και το έκανε σημαία την ώρα που το Καστελόριζο βρίσκεται υπό πολιορκία του στόλου του Ερντογάν.

Μπαράζ παρεμβάσεων

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο διεθνής παράγοντας παρακολουθεί ανήσυχος την κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Όπως εύστοχα έγραψε η Le Monde επικαλούμενη γαλλική στρατιωτική πηγή, η ελληνοτουρκική κρίση είναι από τις σημαντικότερες που έχουν καταγραφεί κατά την ιστορία του ΝΑΤΟ. Ένα ατύχημα ή μια προβοκάτσια μπορούν ανά πάσα στιγμή να ανάψουν τη σπίθα της σύρραξης, κάτι που προφανώς προκαλεί σφοδρή ανησυχία σε θεσμούς, ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αλλά και το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Την Τρίτη λοιπόν, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, καταδίκασε τις τουρκικές ενέργειες και τις NAVTEX για έρευνες του Oruc Reis, τονίζοντας ότι οι κινήσεις της Άγκυρας αυξάνουν τις εντάσεις και αποσταθεροποιούν την περιοχή.

Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας, ο Πρόεδρος της Κύπρου και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών προέβησαν σε λεπτομερή ανασκόπηση των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, των κινδύνων για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή ως αποτέλεσμα των προκλήσεων της Τουρκίας, με σαφή την τοποθέτηση του κ. Πομπέο ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας και την επιτακτική ανάγκη προσήλωσης στον διάλογο, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία και εδραίωση συνθηκών σταθερότητας και ειρήνης στην περιοχή.

Καθώς λοιπόν η Τουρκία συνεχίζει ακάθεκτη τις προκλήσεις, φαίνεται πως ναυαγεί και η διαμεσολαβητική προσπάθεια του Βερολίνου, το οποίο επιχειρούσε τόσο να παίξει τον διαμεσολαβητή ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, όσο και να «κουρέψει» την ισχύ του καταλόγου των κυρώσεων που καταρτίζει η ΕΕ, καθώς οι γερμανικές επιχειρήσεις είναι βαρύτατα εκτεθειμένες σε στρατηγικούς τομείς της τουρκικής οικονομίας. Με άλλα λόγια, μαζί με την Τουρκία θα χάσει και η Γερμανία από ενεχόμενες κυρώσεις κατά της Άγκυρας.

Παρόλα αυτά, καθίσταται σαφές, πως ο κόμπος των τουρκικών προκλήσεων φτάνει στο… χτένι. Η τακτική του κατευνασμού που ακολούθησαν ορισμένες χώρες φαίνεται πως χρεωκοπεί ενώ ο Ερντογάν επιμένει στις προκλήσεις και πλέον η Κομισιόν μιλά ανοιχτά για κυρώσεις. Ενδεικτικά ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας στον Alpha τόνισε η ΕΕ δεν εκβιάζεται. «Κανένας δεν μπορεί να εκβιάσει ή να εκφοβίσει την ΕΕ με απειλές ή κραυγές. Ψάχνουμε έναν τρόπο να δώσουμε μια τελευταία ευκαιρία στην Τουρκία.

Αν στις 25 βρεθούμε σε μια τέτοια κατάσταση είναι λογικό να επιβληθούν κυρώσεις. Αυτή τη στιγμή όλο το πλέγμα των κυρώσεων είναι πάνω στο τραπέζι» Στην ερώτηση ποια θα είναι η κύρωση που θα «πονέσει» περισσότερο απάντησε: «Οι κυρώσεις που πονάνε πιο πολύ είναι οι κυρώσεις που δεν προαναγγέλλονται, είναι οι κυρώσεις που αποφασίζονται και εφαρμόζονται.

Λίγο νωρίτερα, ο εκπρόσωπος του Ζόζεπ Μπορέλ, έστειλε και αυτός με τη σειρά του αυστηρό μήνυμα στην Τουρκία. «Οι υπουργοί ήταν επίσης πολύ ξεκάθαροι για τα χρονοδιαγράμματα, μέχρι πότε αναμένουμε την αλλαγή συμπεριφοράς (της Τουρκίας) όπως επίσης ήταν ξεκάθαροι για τις συνέπειες εάν δεν υπάρξει αλλαγή σε αυτή τη συμπεριφορά η οποία συμβάλλει στην κλιμάκωση της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Το μήνυμα λοιπόν είναι ξεκάθαρο, τα χρονοδιαγράμματα είναι ξεκάθαρα και επίσης τα μέτρα είναι ξεκάθαρα και ελπίζουμε ότι αυτό θα ληφθεί υπόψη από τους Τούρκους εταίρους και φίλους και να αρχίσουν να λειτουργούν αναλόγως ώστε να μη χρειαστεί να προχωρήσουμε προς τον εναλλακτικό δρόμο των περιοριστικών μέτρων», είπε χαρακτηριστικά.

Λάδι στη φωτιά

Πάντως, προς ώρας τουλάχιστον, από την Άγκυρα δεν φαίνεται διάθεση αποκλιμάκωσης, τουλάχιστον δεν εκπέμπονται τέτοια μηνύματα. Σε ομιλία του στην Άγκυρα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με αφορμή την έναρξη της νέας δικαστικής χρονιάς τόνισε: «Πλέον ό,τι και να κάνουν, δεν μπορούν να μας σταματήσουν. Κουραστήκαμε με αυτό το παιχνίδι σκιών. Είναι αστείο (άλλες χώρες) να χρησιμοποιούν την Ελλάδα, που είναι ανίκανη, ως δόλωμα κατά μίας περιφερειακής και παγκόσμιας δύναμης όπως η Τουρκία».

Μάλιστα, με αφορμή και την έναρξη της νέας δικαστικής χρονιάς και μιλώντας ενώπιον δικαστών, ο Τούρκος πρόεδρος ανέφερε: «Οι κινήσεις μας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο είναι κινήσεις για να αποδοθεί δικαιοσύνη».

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του AKP Ομέρ Τσελίκ δήλωσε πως «διεξάγουμε έρευνες στις περιοχές της θαλάσσιας δικαιοδοσίας μας στην υφαλοκρηπίδα μας, δεν υπάρχει τίποτα που να αφορά την Ελλάδα».

Ο εκπρόσωπος Τύπου του AKΡ, απηύθυνε κεκαλυμμένο κάλεσμα προς τη Γαλλία ή άλλους διεθνείς εταίρους λέγοντας: «Αν ψάχνετε για έναν αξιόπιστο συνομιλητή, η Ελλάδα δεν είναι πιο αξιόπιστος συνομιλητής από την Τουρκία». «Εάν ο Μακρόν θέτει μια κόκκινη γραμμή στο δικό μας πεδίο, την Γαλάζια Πατρίδα, θα επιστρέψουμε αυτήν την κόκκινη γραμμή στο Μακρόν», είπε.

Ο Τσελίκ είπε: «Λέμε ότι δεν αστειευόμαστε για την Γαλάζια Πατρίδα και ότι δεν θα δεχτούμε τη συγγνώμη για μια ενέργεια για την οποία θα χρειαστεί να ζητηθεί συγγνώμη στο μέλλον” είπε και συμπλήρωσε: “οι Γάλλοι δεν έχουν τίποτα να επιτύχουν φέρνοντας τα αεροσκάφη Rafale εκεί ή κάνοντας ασκήσεις με τη ‘Νότια Κύπρο΄. Το αποτέλεσμα αυτής της διπλωματίας θα έχει ως αποτέλεσμα τη σοβαρή ήττα της ελληνικής κυβέρνησης».

• Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
• Τουρκία