Επισιτιστική επάρκεια: Παγκόσμιος συναγερμός για να αποφευχθεί η έλλειψη τροφίμων

Χώρες όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Ουγγαρία έχουν κλείσει τα σύνορά τους σε εξαγωγές δημητριακών και κυρίως σε καλαμπόκι και κριθάρι, ενώ η Ευρώπη συμπεριφέρεται με τον ίδιο πανικό, όπως στις αρχές της πανδημίας, όταν είχαμε «αεροπειρατείες» στα φορτία με τις μάσκες που έρχονταν από την Κίνα.

Με δελτίο δίνονται τρόφιμα στη Μεγάλη Βρετανία, ενώ παρόμοια πολιτική αναμένεται να ακολουθήσει και η Γερμανία, αφού μέσα στον πανικό έχουμε μεγάλες αναταράξεις και στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Περιορισμός εξαγωγών

Στη χώρα είναι ήδη εμφανείς οι ελλείψεις σε μαλακό σιτάρι, οι μύλοι έχουν άλευρα για λιγότερο από δύο μήνες, ενώ αρχίζει να σπανίζει και το ηλιέλαιο από τα ράφια, η τιμή του οποίου είναι 4 φορές πάνω σε σχέση με τις περσινές τιμές των μάρκετ. Ηδη έχει ξεκινήσει η επιβολή πλαφόν σε αλυσίδες μάρκετ σε βασικά καταναλωτικά αγαθά, ενώ το ηλιέλαιο «καίει» την εστίαση, αλλά και τις βιομηχανίες τροφίμων.

Αξίζει να τονιστεί ότι στην Ευρώπη και στην Ελλάδα οι βιομηχανίες τροφίμων μετά το περιβαλλοντικό σκάνδαλο με το φοινικέλαιο που είχε ξεσπάσει στην Ινδονησία, όταν κόβονταν δέντρα (που ως γνωστόν δεσμεύουν διοξείδιο του άνθρακα) για να φυτευτούν φοινικιές, στράφηκαν μαζικά στο ηλιέλαιο.

Τα κράτη σε όλον τον πλανήτη όμως αρχίζουν να υψώνουν τείχη προστατευτισμού λόγω του πολέμου και περιορίζουν τις εξαγωγές δημητριακών, ενώ παρά τις απαγορεύσεις της ΕΕ και χώρες που παράγουν σιτάρι και καλαμπόκι συγκεντρώνουν εντός των συνόρων τους αποθέματα, φοβούμενες επισιτιστική κρίση.

Η αυτάρκεια

Η Ελλάδα δείχνει να αντέχει φαινομενικά σε αυτή τη νέα κρίση που έρχεται να προστεθεί στην ενεργειακή, ωστόσο τα νούμερα τη διαψεύδουν. Η χώρα μας κάνει εισαγωγή αγελαδινού γάλακτος κυρίως από Ευρώπη κατά 60% για την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων (π.χ. γιαούρτι), εισάγει πάνω από το 80% του βοδινού κρέατος, το 80% του μαλακού σίτου (κυρίως από Ρωσία και Ουκρανία), το 100% της ζάχαρης από Σερβία, το 60% του καλαμποκιού, το 50% των χοιρινών, το 95% των λιπασμάτων (κυρίως από Ουκρανία), το 70% των οσπρίων (από Καναδά μέχρι Μεξικό). Επίσης κάνουμε εισαγωγή ζωοτροφών (κυρίως σόγια μεταλλαγμένη σε ποσοστό 100%!) αλλά και κριθάρι κτηνοτροφικό και κτηνοτροφικό καλαμπόκι.

Τα προβλήματα

Η Ελλάδα είναι πλεονασματική σε παραγωγή σκληρού σίτου και ένα ποσοστό πάνω από το 60% των παραγόμενων σιτηρών της εξάγεται. Είναι επίσης πλεονασματική σε φρούτα και λαχανικά, αλλά και σε ξηρούς καρπούς, σε τυρί φέτα, λάδι και ελιές (όλα αυτά είναι εξαγώγιμα). Το μεγάλο πρόβλημα πάντως για τη χώρα είναι το μαλακό σιτάρι και το ηλιέλαιο, που προέρχονται από Ρωσία και Ουκρανία, καθώς τα υπόλοιπα τα προμηθεύεται από χώρες κυρίως της ΕΕ (με εξαίρεση τη ζάχαρη).

Στη χώρα μας μεγάλες ελλείψεις παρατηρούνται σε λιπάσματα αλλά και σε ζωοτροφές, ενώ στα νησιά και ιδιαίτερα στην Κρήτη οι κτηνοτρόφοι ταΐζουν τα ζώα τους με δελτίο.

Το ΥΠΑΑΤ σε μία προσπάθεια να ενισχύσει την εφετινή παραγωγή ζωοτροφών και κυρίως καλαμποκιού ζήτησε να δοθεί κατ’ εξαίρεση εφέτος πριν την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ ειδική ενίσχυση 56 ευρώ το στρέμμα, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε από την Κομισιόν.

Τιμές-ρεκόρ στα σιτηρά

Εκρηκτική άνοδο στα δημητριακά προβλέπουν οι αναλυτές για όλο το 2022, καθώς οι ελλείψεις στην εφοδιαστική αλυσίδα του πλανήτη είναι πλέον εμφανείς, ενώ τα πρώτα σημάδια γίνονται ορατά και στον κάμπο, στα συμβόλαια που υπογράφονται. Ενδεικτικά για το κριθάρι που πάει για βινοποίηση στη ζυθοποιία πέρυσι τέτοια περίοδο προσέφεραν οι βιομηχανίες 17 λεπτά το κιλό και προχθές υπογράφηκαν συμβόλαια με 32 λεπτά το κιλό.

Οι ελλείψεις σε καλαμπόκι είναι επίσης εμφανείς στους κτηνοτρόφους, με την πτηνοτροφία να αντιμετωπίζει τα μεγαλύτερα προβλήματα, ενώ όπως όλα δείχνουν στην Ουκρανία λόγω του πολέμου δεν θα σπαρθούν εκτάσεις εκατομμυρίων στρεμμάτων με σιτάρι, γεγονός που θα δημιουργήσει εκρηκτική ζήτηση λόγω της έλλειψης στην παγκόσμια αγορά.

«Κρυφό όπλο»

«Είναι νωρίς να γίνουν εκτιμήσεις για τις τιμές σε καλαμπόκι και σκληρό σιτάρι» μας ανέφερε γεωπόνος από τη Λάρισα, «αλλά δεν θα εκπλαγώ αν δω τιμές στο σκληρό ακόμη και 60 λεπτά το κιλό και στο καλαμπόκι πάνω από τα 40 λεπτά. Ολα βέβαια θα εξαρτηθούν από το πότε θα λήξει ο πόλεμος και αν θα αρθούν οι κυρώσεις».

Το κλειδί για την αγορά των σιτηρών, με δεδομένο ότι η Ουκρανία βγαίνει εκτός αγορών για εφέτος, το κρατά η Ρωσία, η οποία λόγω της κλιματικής αλλαγής έσπειρε εφέτος τεράστιες εκτάσεις και είναι ένα από τα «κρυφά όπλα» του Πούτιν για να πιέσει μέσω χωρών της Αφρικής στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την άρση των οικονομικών κυρώσεων εις βάρος της.

• Επισιτιστική κρίση
• σιτάρι