Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στον …δρόμο του μεταξιού

Η ορχήστρα συνεργάζεται με την διάσημη κινέζα σολίστ του βιολιού σε μια συναυλία με έργα Μπετόβεν και Στράους στις 26 Μαΐου στο Μέγαρο     

Η διεθνούς φήμης Κινέζα βιολονίστα Τιάνγουα Γιανγκ, τακτική συνεργάτιδα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών τα τελευταία χρόνια, επιστρέφει στην Αθήνα κι εφέτος για να συμπράξει με την Ορχήστρα, υπό τη μουσική διεύθυνση του Στέφανου Τσιαλή στο, υψηλότατων εκφραστικών απαιτήσεων, Κοντσέρτο για βιολί του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (το οποίο επιλέχθηκε να αντικαταστήσει, για τεχνικούς λόγους, το αναγγελθέν Δεύτερο κοντσέρτο του Μπέλα Μπάρτοκ). Η συναυλία που πραγματοποιείται την Παρασκευή 26 Μαΐου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, περιλαμβάνει ακόμα την περίφημη «Οικιακή» (Domestica) Συμφωνία του Ρίχαρντ Στράους.

Ήταν το 1806, μία χρονιά εκρηκτικής δημιουργικότητας για τον Μπετόβεν, όταν γράφτηκε  (και) το Κοντσέρτο για βιολί, ειδικά για τον βιολονίστα Φραντς Κλέμεντ, προβεβλημένο παιδί-θαύμα της εποχής και εξάρχοντα στο Theater-an-der-Wien (με το οποίο είχε στενούς δεσμούς ο Μπετόβεν). Το Κοντσέρτο γράφτηκε πολύ γρήγορα και βιαστικά για τα δεδομένα του Μπετόβεν και η πρώτη του εκτέλεση δόθηκε το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, με σολίστ φυσικά τον Κλέμεντ. Καθώς όμως το έργο είχε ολοκληρωθεί μόλις δύο μέρες πριν από την πρεμιέρα, με αποτέλεσμα ο χρόνος για τις δοκιμές της ορχήστρας να είναι ελάχιστος, η εκτέλεσή του ήταν μάλλον μέτρια. Επιπλέον ο βαθύς, εσωτερικός χαρακτήρας της σύνθεσης και το ήρεμο μεγαλείο της προκάλεσαν καταρχάς αμηχανία στο κοινό-το οποίο ήταν συνηθισμένο στις δραματικές κορυφώσεις και τα ξαφνικά, θυελλώδη ξεσπάσματα, που χαρακτηρίζουν σε τόσες άλλες περιπτώσεις το έργο του μεγάλου γερμανού δημιουργού.

Για κάποια χρόνια το Κοντσέρτο περιήλθε σε αφάνεια. Σε μία προσπάθεια «διάσωσής» του, ο Μπετόβεν αποδέχτηκε την ασυνήθιστη πρόταση του Μούτσιο Κλεμέντι, γνωστού βιρτουόζου και παιδαγωγού του πιάνου, να μεταγράψει το κοντσέρτο για πιάνο. Πρακτικά, το Κοντσέρτο για βιολί επανήλθε στο μουσικό προσκήνιο στις 27 Μαΐου 1844, όταν ο δωδεκάχρονος τότε Γιόζεφ Γιόαχιμ το έπαιξε στο ντεμπούτο του στο Λονδίνο, υπό τη μουσική διεύθυνση του Φέλιξ Μέντελσον. Αυτή, όπως και πολλές επόμενες εκτελέσεις του έργου από τον κορυφαίο βιολονίστα του 19ου αιώνα συνέτειναν στην καθιέρωση του Κοντσέρτου στο ρεπερτόριο του βιολιού.

Ένα από τα χαρακτηριστικότερα στοιχεία του Ρομαντισμού είναι η έντονη και δημιουργική στροφή στο Εγώ, στον εσωτερικό, ψυχικό κόσμο του υποκειμένου ως ανεξάντλητη πηγή καλλιτεχνικής έμπνευσης. Με αυτό το πνεύμα, ο Στράους συνέθεσε τη Συμφωνία «Domestica», έργο που, όπως μας προϊδεάζει και ο τίτλος, είναι εμπνευσμένο από τον οικογενειακό βίο του συνθέτη. Έχοντας παντρευτεί τη σοπράνο Παουλίνε ντε Άνα (1894), έχοντας αποκτήσει έναν γιο (1897) και διάγοντας εν γένει μία ευτυχή οικογενειακή ζωή (παρά τις ενοχλητικές παιδικές «κραυγές» ή τη συχνά αυταρχική συμπεριφορά της Παουλίνε), ο συνθέτης έγραψε την «Οικιακή» Συμφωνία από τον Μάιο του 1902 ως τον Ιούλιο του 1903 ολοκληρώνοντας την ενορχήστρωσή του τους προσεχείς μήνες. Η πρεμιέρα της «Domestica» δόθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης το Μάρτιο του 1904 υπό τη μουσική διεύθυνση του ιδίου του συνθέτη, στο πλαίσιο αμερικανικής του περιοδείας.

Το έργο περιγράφει μία συνηθισμένη μέρα στο σπίτι της οικογένειας Στράους και εύλογα ο συνθέτης το αφιέρωσε στη σύζυγο κα τον γιο του. Ο ίδιος είχε εξαρχής αποκαλύψει τις προθέσεις του: «Η Συμφωνία επιδιώκει να δώσει μία μουσική εικόνα του έγγαμου βίου… Τι θα μπορούσε να είναι σοβαρότερο θέμα από τη συζυγική ζωή; Ο γάμος είναι το πιο σοβαρό γεγονός της ζωής και η ιερή χαρά μίας τέτοιας ένωσης επικυρώνεται με τον ερχομό ενός παιδιού. Φυσικά, ή ζωή έχει την αστεία της πλευρά και έχω εισαγάγει αυτό το στοιχείο στο έργο για να του δώσω μεγαλύτερη ζωντάνια. Ωστόσο, επιθυμώ η Συμφωνία να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα».

Το πρόγραμμα με μια ματιά:

ΛΟΥΝΤΒΙΧ ΒΑΝ ΜΠΕΤΟΒΕΝ (1770–1827)

Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα σε ρε μείζονα, έργο 61

Allegro ma non troppo
Larghetto
Rondo (Allegro)

ΡΙΧΑΡΝΤ ΣΤΡΑΟΥΣ (1864–1949)

Συμφωνία Domestica, έργο 53

Tης συναυλίας θα προηγηθεί (στις 19:45) δωρεάν εισαγωγική ομιλία από το Νίκο Λαάρη για τους κατόχους εισιτηρίων.

Η Κ.Ο.Α. στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Παρασκευή 26 Μαΐου, ώρα 20:30. Τιμές εισιτηρίων: 25€ (Διακ.), 15€ (Ζώνη Α), 10€ (Ζώνη Β+Γ), 5€ (εκπτωτικό). Προπώληση εισιτηρίων: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τηλ. 210 7282333. Πληροφορίες: Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, τηλ. 210 7257601-3, www.koa.gr.

• Κρατική Ορχήστρα Αθηνών
• Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
• Μπετόβεν