Αναπτυξιακός νόμος: Όλες οι αλλαγές που έρχονται στη λειτουργία των νέων και παλαιών επιχειρήσεων

Μεγάλες αλλαγές στη λειτουργία των επιχειρήσεων τόσο για τις παλαιές όσο και για αυτές που αναμένεται να λειτουργήσουν το επόμενο διάστημα φέρνει ο Αναπτυξιακός Νόμος που θα ψηφιστεί το επόμενο διάστημα στη Βουλή.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου, ανοίγει ο δρόμος για την έναρξη λειτουργίας νέων επιχειρήσεων με τη μείωση της γραφειοκρατίας καθώς αναδιατυπώνονται οι γενικές αρχές αδειοδότησης των επιχειρήσεων προς μια πιο φιλική για το επιχειρείν κατεύθυνση, αποσαφηνίζοντας ότι επί της αρχής η έναρξη λειτουργίας είναι ελεύθερη και ότι απαιτείται έγκριση λειτουργίας ή εγκατάστασης μόνο για τις απολύτως απαραίτητες περιπτώσεις για την αποφυγή κινδύνων (περιβαλλοντικών, οικονομικών, δημοσίου συμφέροντος, κ.α). Παράλληλα, μεταπίπτουν από το καθεστώς έγκρισης λειτουργίας, στο καθεστώς απλής γνωστοποίησης η συντριπτική πλειοψηφία των οικονομικών δραστηριοτήτων και αποτελεί πλέον ευθύνη του επιχειρηματία να τηρεί την κείμενη νομοθεσία όπως προβλέπεται, χωρίς να προηγηθεί έλεγχος έγκρισης. Το δημόσιο διατηρεί προφανώς το δικαίωμα ελέγχου τήρησης της κείμενης νομοθεσίας μετά την έναρξη λειτουργίας.

Θεσμικό πλαίσιο

Σε ό,τι αφορά στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις επιχειρήσεις, όπως αναφέρεται, η κυβέρνηση προσπαθεί μέσω του νέου Αναπτυξιακού Νόμου να λύσει αυτό το διαχρονικό πρόβλημα με τη χρήση προτύπων.
Συγκεκριμένα, στο εξής παρέχεται η δυνατότητα στη Διοίκηση να επιβάλλει την τήρηση προτύπων στη θέση των υφιστάμενων πολυδαίδαλων διοικητικών διαδικασιών, τόσο για την εξασφάλιση τήρησης των απαιτούμενων όρων και προϋποθέσεων όσο και για τη δυνατότητα μετάπτωσης μιας δραστηριότητας από το καθεστώς της έγκρισης στο καθεστώς της γνωστοποίησης. Ορίζεται, περαιτέρω, ότι η πιστοποίηση και ο έλεγχος της συμμόρφωσης με συγκεκριμένα πρότυπα για την άσκηση συγκεκριμένης οικονομικής δραστηριότητας θα γίνεται από διαπιστευμένους από το Εθνικό Σύστημα Υποδομών Ποιότητας (ΕΣΥΠ) δημοσίους ή ιδιωτικούς φορείς, με παράλληλη πρόβλεψη ρυθμίσεων σχετικά με τη λειτουργία των ως άνω φορέων, καθώς και τη διασφάλιση της αμεροληψίας τους.

Έλεγχος και εποπτεία

Αλλαγές επέρχονται στους ελέγχους των επιχειρήσεων και για πρώτη φορά θα δίνεται το δικαίωμα και σε ιδιώτες να πιστοποιηθούν ως ελεγκτές. Δημοσιεύονται Οριζόντιοι Οδηγοί, οι οποίοι είναι γνωστοί τόσο στις ελεγκτικές αρχές όσο και στους επιχειρηματίες, ενώ οι έλεγχοι θα γίνονται βάσει ετήσιου ή πολυετούς προγράμματος που βασίζεται αποκλειστικά στην αξιολόγηση του κινδύνου. Για κάθε οικονομική δραστηριότητα ορίζεται μόνο μία αρχή ελέγχου και προβλέπονται πρωτόκολλα συνεργασίας μεταξύ των κεντρικών και των άλλων αρχών που αναλαμβάνουν καθήκοντα εποπτείας, ενώ όλες οι διαδικασίες θα δημοσιεύονται σε ενιαίο πληροφοριακό σύστημα.

Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ)

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Αναπτυξιακού Νόμου, αναμένεται η εφαρμογή ενός συγκροτημένου συστήματος διαχείρισης για την κατάρτιση και την υλοποίηση των προγραμμάτων δημοσίων επενδύσεων, κάτι που αποτελεί πραγματικότητα για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ήδη από πολλές δεκαετίες. Με το προτεινόμενο κεφάλαιο εισάγεται και στη χώρα μας, η έννοια του προγραμματισμού στον σχεδιασμό, την εφαρμογή, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των αναπτυξιακών παρεμβάσεων, που χρηματοδοτούνται από τους εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).

Σήμερα, στο εθνικό ΠΔΕ τα έργα εντάσσονται με αποσπασματικό τρόπο απ’ ευθείας σε κωδικούς εγγραφής πιστώσεων από το ΠΔΕ σύμφωνα με τις Εγκυκλίους ή τις οδηγίες, που εκδίδονται κάθε χρόνο από τη Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Οι προτάσεις που υποβάλλουν οι φορείς για τα έργα της αρμοδιότητάς τους δεν αξιολογούνται με βάση κάποια κριτήρια που να αφορούν πχ το κατά πόσον υπηρετούν αναπτυξιακούς στόχους, ούτε με βάση τα αναμενόμενα αποτελέσματά τους για την οικονομία και την κοινωνία. Εντάσσονται με μόνο ουσιαστικό περιορισμό τα όρια των δαπανών του Κρατικού Προϋπολογισμού και το ύψος των πιστώσεων, που καθορίζουν οι σχετικές αποφάσεις του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, σύμφωνα με τις αρμοδιότητες, που του ανατίθενται από τον ν. 4270/2014 (Α΄ 143).

Μάλιστα, με την πάροδο των ετών, το εθνικό ΠΔΕ υποβιβάστηκε σε έναν δορυφόρο του ΕΣΠΑ, υπηρετώντας την πρακτική της ένταξης σε αυτό είτε όσων έργων εξυπηρετούσαν την ωρίμανση / προετοιμασία του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους είτε αυτών που απλά «δεν ήταν δυνατόν να ενταχθούν κάπου αλλού».

Στο πλαίσιο αυτό όπως αναφέρεται, με αφετηρία την εμπειρία των διαδικασιών σχεδιασμού και υλοποίησης του ΕΣΠΑ, και το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο που διέπει το εθνικό ΠΔΕ το κεφάλαιο αυτό φιλοδοξεί να θέσει τις βάσεις ενός ολοκληρωμένου συστήματος για την κατάρτιση, τη διαχείριση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο ενός Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ).

Βασική αρχή του ΕΠΑ αποτελεί ο αυτόνομος, μεσοπρόθεσμος προγραμματικός σχεδιασμός, που θα συνδυάζεται παράλληλα με τη διαμόρφωση μιας σχέσης συνέργειας / συμπληρωματικότητας με τις συγχρηματοδοτούμενες δράσεις.

Με το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην κατάρτιση και το συντονισμό του, το ΕΠΑ περιλαμβάνει διαδικασίες διαβούλευσης και έχει σημαντικά αποκεντρωτικό χαρακτήρα, καθώς προβλέπεται ότι οι φορείς θα διαχειρίζονται οι ίδιοι την εφαρμογή και τους πόρους του δικού τους επιμέρους τομεακού ή περιφερειακού προγράμματος. (Αντιστοίχιση με ΕΣΠΑ)

Το ΕΠΑ εγκαινιάζει για το εθνικό ΠΔΕ:

· τη μεσοπρόθεσμη στοχοθεσία και την υπαγωγή των έργων σε στρατηγικούς στόχους και ιεραρχούμενες αναπτυξιακές προτεραιότητες

· την εφαρμογή ενός Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου για το Εθνικό ΠΔΕ, μέσα από το οποίο τα έργα και τα προγράμματα θα παρακολουθούνται, θα ελέγχονται και θα αξιολογούνται ως προς την επίτευξη των αποτελεσμάτων τους.

Τα γενικά χαρακτηριστικά του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης

Η κατάρτιση του ΕΠΑ βασίζεται στις κατευθύνσεις και στις εκάστοτε ανάγκες που προκύπτουν από τη χάραξη ενός σχεδίου ανάπτυξης της χώρας με στόχο την παραγωγική ανάταξη και την κοινωνική συνοχή.

Η διάρκεια της κάθε προγραμματικής περιόδου ορίζεται κατά κανόνα σε πέντε έτη, ενώ το Πρόγραμμα υλοποιείται με τους εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που προσδιορίζονται με την απόφαση έγκρισής του.

Η Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων αποτελεί την κεντρική Υπηρεσία Συντονισμού του ΕΠΑ (ΥΣ – ΕΠΑ). Στο πλαίσιο αυτό υποστηρίζεται από τη Διεύθυνση Διαχείρισης του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Δι.Δι.Ε.Π) η οποία θέτει διαχειριστικούς ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους και κατευθύνει / παρακολουθεί την υλοποίησή τους, σε σχέση με το σχεδιασμό και την εφαρμογή του ΕΠΑ.

Ενδεικτικά, μεταξύ άλλων:

1) Συντονίζει τη διαδικασία κατάρτισης του ΕΠΑ και των προγραμμάτων του.

2) Παρακολουθεί την εφαρμογή των προγραμμάτων, ιδίως ως προς επίτευξη των στόχων τους,.

3) Καταρτίζει το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου και τις πιθανές αναθεωρήσεις του.

4) Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών υλοποίησης των έργων του ΕΠΑ σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία.

• Αναπτυξιακός νόμος
• γραφειοκρατία