Κομισιόν: «Πράσινο» για τα 767 εκατ. ευρώ – «Καμπανάκι» για τις επιπτώσεις της πανδημίας στο χρέος

Ανοίγει ο δρόμος για την εκταμίευση των 767 εκατ. ευρώ προς την Ελλάδα, ύστερα από την έκθεση των Θεσμών στο πλαίσιο της όγδοης αξιολόγησης. Παρόλο, όμως, που επισημαίνεται ότι παρά τις δύσκολες συνθήκες και τις μεγάλες προκλήσεις λόγω του κορωνοϊού η χώρα μας επιτάχυνε στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, «χτυπά» το καμπανάκι για τη βιωσιμότητα του χρέους.

Σύμφωνα με την όγδοοη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για το 2020 προβλέπεται ύφεση μεγαλύτερη του 9% του ΑΕΠ, πρωτογενές έλλειμμα άνω του 4,4%, δημόσιο χρέος πάνω από το 207% του ΑΕΠ και ανεργία κοντά στο 18%.

Υπενθυμίζεται ότι με δηλώσεις τους, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας όσο και ο αναπληρωτής Θεόδωρος Σκυλακάκης έχουν προδιαγράψει ύφεση άνω του 10% φέτος, εκτίμηση η οποία θα αποτυπωθεί στον προϋπολογισμό του 2021, που κατατίθεται την Παρασκευή στη Βουλή.

Στα δημοσιονομικά, η έκθεση αποκαλύπτει επιπλέον τον στόχο πρωτογενούς ελλείμματος στον προϋπολογισμό του 2021, στο 1,1% του ΑΕΠ, έναντι διαφορετικής εκτίμησης (κυρίως λόγω μεθοδολογίας) της Κομισιόν στο 3,4% του ΑΕΠ και «καλωσορίζει» προσωρινά μέτρα, τα οποία θέτει σε εφαρμογή η κυβέρνηση για το επόμενο έτος όπως για παράδειγμα η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις μονάδες και το «πάγωμα» της εισφοράς αλληλεγγύης.

Επαναβεβαιώνεται εξάλλου ότι και το 2021 δεν θα ισχύσουν δημοσιονομικοί στόχοι και κανόνες, με τη γενική ρήτρα διαφυγής να παραμένει ενεργή.

«Καμπανάκι» για τη βιωσιμότητα του χρέους

Παράλληλα, η Κομισιόν προειδοποιεί ότι εάν μεσοπρόθεσμα δεν υπάρξει επιστροφή σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης θα προκύψει πρόβλημα με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Το συμπέρασμα της αξιολόγησης είναι πως η Ελλάδα έχει αναλάβει τις απαραίτητες ενέργειες για την επίτευξη των ειδικών μεταρρυθμιστικών της δεσμεύσεων 2019 και ότι υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποδέσμευση της δόσης των μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, συνολικού ύψους 767 εκατ. ευρώ από το Eurogroup.

Σύμφωνα με την έκθεση, βραχυπρόθεσμα το χρέος προβλέπεται να αυξηθεί από 180,5% του ΑΕΠ το 2019 σε πάνω από 207% του ΑΕΠ το 2020. «Ωστόσο, καθώς τα έκτακτα δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχουν προσωρινό χαρακτήρα και η οικονομία προβλέπεται να επανέλθει σε τροχιά ανάκαμψης το 2021, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται να ακολουθήσει πτωτική τάση από την επόμενη χρονιά. Οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της κυβέρνησης αναμένεται να κινηθούν περίπου στο 15% του ΑΕΠ για τα επόμενα 20 χρόνια, πριν μειωθούν σε περίπου 13% του ΑΕΠ έως το 2060».

Στο δυσμενές σενάριο, στο οποίο το στοίχημα της ανάπτυξης υστερεί, οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες υπερβαίνουν το 20% του ΑΕΠ από τα μέσα της δεκαετίας του 2030 (όταν οι εταίροι έχουν δεσμευθεί το 2018 να επανεξετάσουν ενδεχόμενη διευθέτηση χρέους…).

Εύσημα για τις μεταρρυθμίσεις

Το βασικό συμπέρασμα της έκθεσης είναι πως «παρά τις αντίξοες συνθήκες που προκαλούνται από την πανδημία, η Ελλάδα έχει λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να επιτύχει τις δεσμεύσεις της. Τα άνευ προηγουμένου γεγονότα οδήγησαν σε απότομη οικονομική ύφεση και σε «πάγωμα» ορισμένων μεταρρυθμίσεων κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, εξαιτίας της ανάγκης αντιμετώπισης πιο άμεσων προτεραιοτήτων.

Παρόλα αυτά, οι αρχές κατάφεραν να επιταχύνουν ως προς τις μεταρρυθμίσεις, προχωρώντας στην υλοποίηση τους τελευταίους μήνες». Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι «κίτρινες κάρτες» για καθυστερήσεις στις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης από τις πρώτες γραμμές της έβδομης έκθεσης έχουν μεταφερθεί στις πίσω σελίδες της όγδοης.

Επιπλέον, στις πρώτες σελίδες της έκθεσης, οι Θεσμοί δίνουν μεγάλη σημασία στην ψήφιση του νέου πτωχευτικού κώδικα και την επικείμενη εφαρμογή ενιαίου μισθολογίου στην ΑΑΔΕ, αλλά και στην επιτάχυνση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, ενώ αξιολογούν θετικά το νέο χρονοδιάγραμμα για το κλείσιμο των εκκρεμοτήτων, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό της προσαρμογής των αντικειμενικών αξιών.

Όπως είναι γνωστό, λόγω της πανδημίας, ο στόχος για επέκταση του συστήματος με ένταξη νέων περιοχών και η αναπροσαρμογή των τιμών ζώνης δεν καλύφθηκε στα μέσα του 2020 και μεταφέρθηκε για το 2021. Το νέο χρονοδιάγραμμα ορίζει ολοκλήρωση της άσκησης τον Μάρτιο του 2021 «εγκαίρως για τον υπολογισμό του φόρου ακινήτων τον Αύγουστο του 2021».

Προειδοποιήσεις για τις επιπτώσεις της πανδημίας

Σύμφωνα με την έκθεση των θεσμών, παρά την πρόσφατη αύξηση των λοιμώξεων, η Ελλάδα κατάφερε μέχρι στιγμής να συγκρατήσει την εξάπλωση του κορωνοϊού συγκριτικά σε καλά επίπεδα.

«Οι αρχές ενισχύουν την ετοιμότητα του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης και επεκτείνουν την ικανότητα ελέγχου σε αυτό, ενώ παράλληλα επεκτείνουν και προσαρμόζουν το σύνολο των δημοσιονομικών μέτρων και των μέτρων ρευστότητας που βοηθούν τα άτομα και τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την πανδημία.

Αυτά τα μέτρα συμβάλλουν στη μείωση του κοινωνικού και οικονομικού κόστους της πανδημίας, αλλά σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής 2020, η ελληνική οικονομία αναμένεται να υποστεί μία από τις μεγαλύτερες πτώσεις της οικονομικής δραστηριότητας στην ΕΕ, λόγω της υψηλής έκθεσής της στον τουρισμό, αλλά και λόγω του μεγάλου μεριδίου των μικρών επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν περιορισμένη ικανότητα προσαρμογής.

Το lockdown τριών εβδομάδων που ανακοινώθηκε στις 5 Νοεμβρίου, και η πιθανή παράτασή του ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας, θα μπορούσε να αποδυναμώσει τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές περισσότερο από ό, τι υποτίθεται σήμερα», αναφέρει η έκθεση.

Ικανοποίηση Σταϊκούρα

Ιδιαίτερα ικανοποιημένος που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει την προσπάθεια που καταβάλλεται στο πεδίο της οικονομίας, ακόμη και εν μέσω ιδιαίτερα αντίξοων συνθηκών, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.

Αναλυτικά, ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε τα εξής:

«Ολοκληρώθηκε, και πάλι με επιτυχία, η 8η Έκθεση Αξιολόγησης των θεσμών, στο πλαίσιο του καθεστώτος Ενισχυμένης Εποπτείας, στο οποίο εισήλθε η χώρα το καλοκαίρι του 2018. Πρόκειται για την 5η θετική Έκθεση Αξιολόγησης των θεσμών μέσα σε περίπου ένα έτος. Και για την 3η επιτυχημένη Έκθεση μέσα στην περίοδο της πρωτόγνωρης, σε παγκόσμιο επίπεδο, υγειονομικής κρίσης. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της σκληρής και μεθοδικής δουλειάς, καθώς και της εξαιρετικής συνεργασίας των μελών της κυβέρνησης, υπό την καθοδήγηση και τις εντολές του πρωθυπουργού.

Η Έκθεση αναγνωρίζει την έγκαιρη και υπεύθυνη στάση που κράτησε η ελληνική κυβέρνηση απέναντι στις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας. Επιβεβαιώνει την ταχύτητα λήψης και την επάρκεια των οικονομικών μέτρων στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, συνολικού ύψους 24 δισ. ευρώ για το 2020, με σκοπό τη στήριξη της απασχόλησης, την ενίσχυση της ρευστότητας στην οικονομία και την τόνωση της κοινωνικής συνοχής. Υπογραμμίζει τη συμβολή των μέτρων στην ταχύτερη επανεκκίνηση της οικονομίας, στην προστασία των θέσεων εργασίας και στη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Προβλέπει, μετά τη σημαντική ύφεση που θα καταγραφεί φέτος, λόγω κυρίως της μεγάλης συμμετοχής του τουρισμού στο ΑΕΠ και της δομής της οικονομίας, ισχυρή ανάκαμψη το 2021. Εκτιμά αύξηση της ανεργίας για τη φετινή χρονιά, αλλά όχι αντίστοιχη άλλων ευρωπαϊκών κρατών-μελών λόγω των επιτυχημένων μέτρων της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, και σημαντική υποχώρησή της το 2021.

Αποτυπώνει τη μεγάλη πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην υλοποίηση σημαντικών διαρθρωτικών αλλαγών, όπως είναι ο νέος νόμος για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας, με θετική επίδραση στο επενδυτικό περιβάλλον, στην αντιμετώπιση του υψηλού ιδιωτικού χρέους και στο οικονομικό κλίμα. Επικροτεί την ανάληψη συμπληρωματικών πρωτοβουλιών από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση διαρθρωτικών αδυναμιών, όπως είναι, ενδεικτικά, στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής, στη δημόσια διοίκηση, στην υλοποίηση αποκρατικοποιήσεων, στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, και σε αλλαγές στο πεδίο της ενέργειας.

Επισημαίνει τη διαμόρφωση, μέσω εκδόσεων χρέους με πρωτόγνωρα χαμηλό κόστος δανεισμού τους τελευταίους μήνες, σημαντικού ύψους ταμειακών διαθεσίμων, ώστε να υποστηριχθεί το θετικό επενδυτικό κλίμα για την Ελλάδα και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που απορρέουν από τη μεγάλη, σε παγκόσμιο επίπεδο, αβεβαιότητα εξαιτίας της πανδημίας. Αναδεικνύει τη σημασία ορθολογικής αξιοποίησης των, πολλών, πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που εξασφάλισε η ελληνική κυβέρνηση, μέσω της υλοποίησης επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, ώστε να ανακάμψει, με βιώσιμο τρόπο και το ταχύτερο δυνατό, η ελληνική οικονομία.

Τέλος, δίνει το «πράσινο φως» για την αποδέσμευση της 4ης δόσης των κερδών των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα, των γνωστών ANFAs και SMPs. Υπενθυμίζεται ότι θα είναι η 3η δόση που αποδεσμεύεται επί διακυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας, μέσα σε ένα έτος, ενισχύοντας, συνολικά, τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας κατά 2,05 δισ. ευρώ.

Ως υπουργός Οικονομικών, είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει την προσπάθεια που καταβάλλεται στο πεδίο της οικονομίας, ακόμη και εν μέσω ιδιαίτερα αντίξοων συνθηκών. Αυτήν την προσπάθεια αναγνωρίζουν και οι διεθνείς αγορές, καθώς και οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης. Και φυσικά, η ελληνική κοινωνία. Άλλωστε, θα επαναλάβω ότι αυτή την προσπάθεια και τα θετικά αποτελέσματά της, τα πιστωνόμαστε όλες και όλοι μας. Με πίστη στις δυνάμεις μας, σχέδιο, υπευθυνότητα, αλληλεγγύη και σκληρή δουλειά, υλοποιούμε πολιτικές για τη στήριξη της κοινωνίας, την ανάταξη της οικονομίας, και την επίτευξη υψηλής, διατηρήσιμης, έξυπνης και κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης».

• Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Κομισιόν