current views are: 10

26 Ιουνίου 2021
Δημοσίευση08:52

Δηλώσεις Φορολογίας Εισοδήματος: Tα 40 σημεία SOS που πρέπει να γνωρίζουμε – Τρόπος υπολογισμού των φόρων

Υποβολή δηλώσεων από εγγάμους και μέρη συμφώνων συμβίωσης. Εξαρτώμενα τέκνα. Εκκαθάριση της δήλωσης και καταβολή φόρου.

Δημοσίευση 08:52’

Υποβολή δηλώσεων από εγγάμους και μέρη συμφώνων συμβίωσης. Εξαρτώμενα τέκνα. Εκκαθάριση της δήλωσης και καταβολή φόρου.

Περισσότεροι από 8,9 εκατομμύρια φορολογούμενοι καλούνται να υποβάλουν ηλεκτρονικά τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το 2020 μέχρι και τις 27 Αυγούστου. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έχει θέσει, από τις 27 Μαΐου, σε λειτουργία την ηλεκτρονική εφαρμογή για την υποβολή των δηλώσεων. Η πρόσβαση στην εφαρμογή είναι εφικτή μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης https://www.aade.gr/polites/eisodima/dilosi-forologias-eisodimatos-fp-e1-e2-e3.

Φέτος, τα πράγματα θα είναι εντελώς διαφορετικά ως προς τα αποτελέσματα της εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων, για τη συντριπτική πλειονότητα των φορολογουμένων. Κι αυτό διότι με νόμους που ψηφίστηκαν τα έτη 2019 και 2020 επήλθαν σημαντικές αλλαγές στις παραμέτρους υπολογισμού των φόρων, όπως η μείωση του κατώτατου φορολογικού συντελεστή από το 22% στο 9%, η μείωση των φορολογικών συντελεστών κατά μία ποσοστιαία μονάδα για τα εισοδηματικά κλιμάκια άνω των 20.000 ευρώ, καθώς και η προσωρινή κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για τα εισοδήματα του 2020 που δεν προέρχονται από μισθούς ή συντάξεις. Πρόσφατα εξάλλου νομοθετήθηκαν και η μη εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και του μέτρου των e-αποδείξεων για τους φορολογούμενους που επλήγησαν από την επιδημία του κορονοϊού, καθώς επίσης και η μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος από το 100% στο 55% για όσους φορολογούμενους απέκτησαν εισοδήματα από επιχειρηματικές και αγροτικές δραστηριότητες.

Με δεδομένη και τη σημαντική μείωση την οποία έχουν υποστεί τα φορολογητέα εισοδήματα των περισσότερων φυσικών προσώπων, εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων που εφαρμόστηκαν από τον Μάρτιο έως τον Δεκέμβριο του προηγούμενου έτους, για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, οι φορολογούμενοι φέτος, στη συντριπτική τους πλειονότητα, είτε δεν θα πληρώσουν καθόλου φόρο είτε θα καταστούν δικαιούχοι είσπραξης επιστροφών φόρου είτε θα κληθούν να πληρώσουν ποσά φόρων σημαντικά μειωμένα σε σύγκριση με αυτά που εκλήθησαν να καταβάλουν πέρυσι.

Αναλυτικός οδηγός με 40 σημεία SOS που πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα οι φορολογούμενοι κατά τη συμπλήρωση των φετινών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος. Τα σημεία αυτά είναι τα εξής:

Υποβολή δηλώσεων από εγγάμους και μέρη συμφώνων συμβίωσης

1. Κοινή φορολογική δήλωση μπορούν να υποβάλουν οι έγγαμοι σύζυγοι αλλά και τα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνα συμβίωσης.

2. Οι έγγαμοι μπορούν να υποβάλουν χωριστά τις φορολογικές τους δηλώσεις, ο καθένας για τα εισοδήματά του, αρκεί μόνο ο ένας εκ των δύο να έχει ήδη δηλώσει την επιλογή αυτή μέχρι τις 6 Μαΐου σε ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή στο σύστημα TAXISnet.

3. Οι σύζυγοι πρέπει να υποβάλουν χωριστά φορολογικές δηλώσεις χωρίς να απαιτείται γνωστοποίηση στην ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος.

Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενημέρωση της αρμόδιας ΔΟΥ για τις παραπάνω μεταβολές.

4. Στις περιπτώσεις έγγαμων φορολογούμενων που έχουν γνωστοποιήσει την επιλογή τους για υποβολή χωριστών δηλώσεων, εφόσον ο ένας εκ των δύο συζύγων δεν έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας στην κύρια κατοικία, είτε είναι ιδιόκτητη είτε δωρεάν παραχωρημένη, ούτε συμμετέχει ως μισθωτής στη μισθωμένη κύρια κατοικία, οφείλει, στη χωριστή δήλωση που θα υποβάλει, να συμπληρώσει τον κωδικό 801 του πίνακα 6 με τον ΑΦΜ του άλλου συζύγου καθώς και τον κωδικό 092 που αφορά τη φιλοξενία, επιλέγοντας, κατά την ηλεκτρονική υποβολή, την ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο», η οποία περιλαμβάνεται στον αναδυόμενο πίνακα επιλογών.

Εξαρτώμενα τέκνα

5. Τα ανήλικα ή ενήλικα τέκνα θεωρούνται «εξαρτώμενα» εφόσον συνοικούν με τον φορολογούμενο και το ετήσιο πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημά τους δεν υπερέβη εντός του 2020 τα 3.000 ευρώ ή τα 6.000 ευρώ αν παρουσιάζουν αναπηρία 67% και άνω. Ο αριθμός των τέκνων αυτών εμφανίζεται στον πίνακα 3, στην παράγραφο 2 και στους κωδικούς 005-006 της φορολογικής δήλωσης, εφόσον τα στοιχεία τους αναγραφούν στον πίνακα 8 της δήλωσης.

6. Σε κάθε περίπτωση υποβολής κοινής δήλωσης από εγγάμους ή μέρη συμφώνων συμβίωσης (ΜΣΣ), που έχουν από κοινού εξαρτώμενα τέκνα με τουλάχιστον 67% αναπηρία τα οποία δεν υποβάλλουν ατομικές δηλώσεις, οι κωδικοί 005-006 του πίνακα 3 στους οποίους πρέπει να αναγραφεί ο αριθμός των τέκνων αυτών για την εξασφάλιση μείωσης φόρου 200 ευρώ συμπληρώνονται μόνο από τον σύζυγο ή το ένα ΜΣΣ κι αν ο φόρος του δεν επαρκεί για να αφαιρεθεί ολόκληρο το ποσό της έκπτωσης, τότε το ποσό αυτό πιστώνεται, κατά την εκκαθάριση της δήλωσης, στον φόρο της συζύγου ή του άλλου μέρους του συμφώνου συμβίωσης.

7. Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία έγγαμοι φορολογούμενοι ή ΜΣΣ έχουν επιλέξει να υποβάλουν χωριστές δηλώσεις και έχουν από κοινού εξαρτώμενα τέκνα με αναπηρία τουλάχιστον 67% που δεν υποβάλλουν ατομικές δηλώσεις, η μείωση φόρου των 200 ευρώ πραγματοποιείται άπαξ, μόνο σε έναν σύζυγο/ΜΣΣ, χωρίς να μεταφέρεται το δικαίωμα πίστωσης φόρου στον άλλο σύζυγο/ΜΣΣ.

8. Σε περίπτωση εγγάμων που είναι και οι δύο μισθωτοί-συνταξιούχοι με εξαρτώμενα τέκνα κι έχουν επιλέξει να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις προκειμένου να τύχουν και οι δύο του αυξημένου αφορολογήτου ορίου λόγω τέκνων πρέπει να συμπληρώσουν και οι δύο τα στοιχεία των τέκνων τους στον πίνακα 8 της δήλωσης.

Προθεσμία υποβολής

9. Οι δηλώσεις πρέπει να υποβληθούν μέχρι τις 27 Αυγούστου 2021.

Τρόπος υπολογισμού των φόρων

10. Στην κλίμακα εκκαθάρισης του φόρου για τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική και αγροτική δραστηριότητα επέρχονται φέτος οι ακόλουθες αλλαγές:

α) Μείωση εισαγωγικού (ελάχιστου) φορολογικού συντελεστή από 22% στο 9% για τα πρώτα 10.000 ευρώ του ετησίου εισοδήματος.

β) Μείωση του φορολογικού συντελεστή που αντιστοιχεί στο τμήμα του εισοδήματος από τα 20.000,01 έως τα 30.000 ευρώ, από το 29% στο 28%.

γ) Μείωση του φορολογικού συντελεστή που αντιστοιχεί στο τμήμα του εισοδήματος από τα 30.000,01 έως τα 40.000 ευρώ, από το 37% στο 36%.

δ) Μείωση του φορολογικού συντελεστή που αντιστοιχεί στο τμήμα του εισοδήματος πάνω από τα 40.000 ευρώ, από το 45% στο 44%.

11. Για όσους μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες βαρύνονται με εξαρτώμενα τέκνα το αφορολόγητο όριο εισοδήματος αυξάνεται:

* από 8.863,63 ευρώ σε 9.000 ευρώ για όσους βαρύνονται με ένα εξαρτώμενο τέκνο

* από 9.090,90 ευρώ σε 10.000 ευρώ για όσους βαρύνονται με δύο εξαρτώμενα τέκνα

* από 9.545,45 ευρώ σε 11.000 ευρώ για όσους βαρύνονται με τρία εξαρτώμενα τέκνα

* από 9.545,45 ευρώ σε 12.000 ευρώ για όσους βαρύνονται με τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα

* από 9.545,45 ευρώ σε 13.000 ευρώ για όσους βαρύνονται με πέντε εξαρτώμενα τέκνα

* από 9.545,45 ευρώ σε 14.000 ευρώ για όσους βαρύνονται με έξι εξαρτώμενα τέκνα

* από 9.545,45 ευρώ σε 15.000 ευρώ για όσους βαρύνονται με επτά εξαρτώμενα τέκνα, κ.ο.κ.

12. Ειδικά για το φορολογικό έτος 2020 δεν επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα εισοδήματα που προέρχονται από επιχειρηματική δραστηριότητα, από κεφάλαιο (μερίσματα, τόκοι, δικαιώματα και ακίνητη περιουσία), καθώς και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. Αν το εισόδημα φορολογικού έτους 2020 προσδιορίζεται σε υψηλότερο επίπεδο από το δηλωθέν, με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης ή και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και η προστιθέμενη διαφορά εισοδήματος λόγω τεκμηρίων χαρακτηρίζεται ως εισόδημα μη προερχόμενο από μισθούς ή συντάξεις, η απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης παρέχεται εφόσον και για τα δύο (2) προηγούμενα φορολογικά έτη, το 2018 και το 2019, δεν προέκυψε τεκμαρτό εισόδημα μεγαλύτερο του δηλωθέντος.

13. Για το φορολογικό έτος 2020 εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής του τέλους επιτηδεύματος οι αγρότες κανονικού καθεστώτος για τους οποίους έχουν παρέλθει τα πρώτα 5 έτη από την ημερομηνία τήρησης βιβλίων και ένταξής τους στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, καθώς και οι αλιείς παράκτιας αλιείας, που εκμεταλλεύονται αλιευτικά σκάφη μέχρι 12 μέτρων, μεταξύ καθέτων.

14. Ο συντελεστής υπολογισμού της προκαταβολής φόρου για τα εισοδήματα από επιχειρηματική και αγροτική δραστηριότητα μειώνεται από το 100% στο 55%.

15. Εξαιρούνται από την επιβολή του φόρου πολυτελούς διαβίωσης και τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης πολυτέκνων με 4 τουλάχιστον εξαρτώμενα τέκνα. Η απαλλαγή χορηγείται στα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης των έξι και άνω θέσεων και με βάση τα στοιχεία των εξαρτώμενων τέκνων που αναγράφονται στον Πίνακα 8.1.

Υπόχρεοι υποβολής

16. Όσοι έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους μέχρι 31.12.2020 και έχουν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα υποχρεούνται να υποβάλουν φορολογική δήλωση. Ακόμη και τα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα οφείλουν να υποβάλουν δήλωση εφόσον απέκτησαν έστω και 0,01 ευρώ εισόδημα κατά τη διάρκεια του 2020 ή εφόσον βαρύνονται με τεκμήριο διαβίωσης για κατοικία ή Ι.Χ.

Εκκαθάριση της δήλωσης και καταβολή φόρου

17. Σε κάθε περίπτωση εγγάμων που υποβάλουν κοινή δήλωση διενεργείται ξεχωριστή βεβαίωση του φόρου και εκδίδονται δύο εκκαθαριστικά σημειώματα, ένα για κάθε σύζυγο. Πιστωτικά ποσά του ενός συζύγου δεν συμψηφίζονται με τυχόν χρεωστικά του άλλου. Π.χ. αν από την κοινή δήλωση προκύπτει χρεωστικό ποσό φόρου προς καταβολή ύψους 800 ευρώ για τον σύζυγο και επιστροφή φόρου 300 ευρώ για την σύζυγο, δεν γίνεται συμψηφισμός των δύο ποσών σε ένα ενιαίο εκκαθαριστικό. Στην περίπτωση αυτή ο σύζυγος καλείται με το δικό του εκκαθαριστικό να πληρώσει 800 ευρώ και η σύζυγος καλείται, με το δικό της ξεχωριστό εκκαθαριστικό, να εισπράξει επιστροφή φόρου 300 ευρώ. Στην περίπτωση που έχουν και οι δύο σύζυγοι εκκαθαριστικά με πιστωτικά ποσά, αυτά επιστρέφονται στον κάθε δικαιούχο χωριστά.

18. Οι φόροι που προκύπτουν από την εκκαθάριση των δηλώσεων, οι οποίες υποβάλλονται εμπρόθεσμα στο χρονικό διάστημα από την 29η Ιουλίου μέχρι την 27η Αυγούστου 2021, πρέπει να καταβληθούν σε 8 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, από τις οποίες οι δύο πρώτες δόσεις πρέπει να εξοφληθούν μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Αυγούστου και η καθεμία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των 6 επόμενων μηνών. Εφόσον η δήλωση υποβληθεί μέχρι την 28η Ιουλίου 2021, ο οφειλόμενος φόρος που προκύπτει μπορεί να καταβληθεί είτε εφάπαξ μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Ιουλίου με έκπτωση 3% είτε σε 8 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη μέχρι την τελευταία εργάσιμη μέρα του Ιουλίου και η κάθε μία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη μέρα των επομένων 7 μηνών.

19. Δεν θα βεβαιώνεται ποσό φόρου εισοδήματος για καταβολή, εφόσον αυτό δεν υπερβαίνει τα 30 ευρώ ανά σύζυγο.

20. Δεν θα επιστρέφεται στο φορολογούμενο ποσό φόρου μικρότερο των 5 ευρώ ανά σύζυγο.

Περιεχόμενο της δήλωσης

21. Στον πίνακα 2, στην πρώτη σελίδα του εντύπου Ε1, υπάρχει η παράγραφος 19 με τους κωδικούς 007 και 008, όπου ο υπόχρεος και η σύζυγος πρέπει να δηλώσουν αν «φιλοξενούν» στην κύρια κατοικία τους άτομα τα οποία δεν είναι εξαρτώμενα μέλη της οικογένειάς τους.

22. Στη δήλωση πρέπει να αναγραφούν υποχρεωτικά όλα τα εισοδήματα του φορολογούμενου, ανεξάρτητα από τον τρόπο φορολόγησής τους. Επίσης πρέπει να αναγραφούν και όλα τα απαλλασσόμενα από τον φόρο εισοδήματα. Για τα αυτοτελώς ή με ειδικό τρόπο φορολογούμενα εισοδήματα πρέπει να αναγραφεί και ο παρακρατηθείς ή αποδοθείς κατά περίπτωση φόρος.

23. Ορισμένοι κωδικοί του πίνακα 4Α της δήλωσης Ε1 που αφορούν εισοδήματα από μισθωτή εργασία ή συντάξεις και την αντίστοιχη παρακράτηση φόρου εμφανίζονται στο ηλεκτρονικό έντυπο της φορολογικής δήλωσης σε πορτοκαλί πλαίσιο και είναι προσυμπληρωμένοι με συγκεκριμένα ποσά από τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΔΗΛΕΔ) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Η προσυμπλήρωση έχει γίνει με βάση στοιχεία από την επεξεργασία των ηλεκτρονικά υποβληθεισών βεβαιώσεων αποδοχών ή συντάξεων ή αμοιβών από εργοδότες και ασφαλιστικούς φορείς. Τα ποσά στους κωδικούς αυτούς δεν είναι δυνατό να τροποποιηθούν ή να διαγραφούν από τον φορολογούμενο. Το ίδιο συμβαίνει και με τους κωδικούς που αφορούν την παρακράτηση φόρου από μισθούς ή συντάξεις καθώς επίσης και με τους κωδικούς του πίνακα 4Γ2 που αφορούν την παρακράτηση φόρου από ακαθάριστα έσοδα προερχόμενα από επιχειρηματική δραστηριότητα.

24. Εάν συμπληρωθούν κωδικοί της δήλωσης με ποσά εισοδημάτων και παρακρατηθέντων φόρων για τα οποία δεν έχει παρασχεθεί ηλεκτρονική πληροφόρηση στη ΔΗΛΕΔ, οι φορολογούμενοι είναι πιθανό να κληθούν να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά στις αρμόδιες ΔΟΥ ή στη ΔΗΛΕΔ για έλεγχο, προκειμένου να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση της δήλωσής τους.

25. Οι φορολογούμενοι που έχουν υποβάλει πρώτη δήλωση έναρξης επιτηδεύματος από την 1η-1-2018 και μετά, δηλαδή όσοι έχουν ατομικές επιχειρήσεις που δεν είχαν συμπληρώσει στις 31-12-2020 τρία έτη λειτουργίας, δικαιούνται μειωμένο κατά 50% ελάχιστο φορολογικό συντελεστή, δηλαδή συντελεστή φορολογίας εισοδήματος μειωμένο από το 9% στο 4,5%, με την προϋπόθεση ότι το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα που προέρχεται από την επιχειρηματική δραστηριότητα ήταν το 2020 μέχρι 10.000 ευρώ. Η ευνοϊκή αυτή ρύθμιση έχει εφαρμογή και για όποιον ασκεί ατομική αγροτική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει απαλλαγή ή όχι από την τήρηση βιβλίων με βάση τα ΕΛΠ και την ένταξή του στα καθεστώτα του ΦΠΑ. Όλοι οι φορολογούμενοι που υπάγονται σ’ αυτή τη ρύθμιση, για να κατοχυρώσουν τον μειωμένο αυτό συντελεστή, πρέπει να συμπληρώσουν τους κωδικούς 017-018 του πίνακα 2 της φορολογικής δήλωσης (του εντύπου Ε1).

26. Στο εισόδημα από ακίνητα δεν περιλαμβάνεται το ποσό του μισθώματος που δεν εισπράχθηκε για όλους τους μήνες που ίσχυσε εντός του 2020 το μέτρο της αναγκαστικής μείωσης του μηνιαίου μισθώματος σε ποσοστό 40% ή της μείωσης του μισθώματος κατά 30% τουλάχιστον, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ εκμισθωτή και μισθωτή, στο πλαίσιο αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορονοϊού Covid-19.

27. Στους ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων οι οποίοι δεν εισέπραξαν ενοίκια από τους μισθωτές τους το 2020, λόγω άρνησης ή αδυναμίας των τελευταίων να τα πληρώσουν, η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τα ανείσπρακτα αυτά ποσά θα χορηγηθεί με μόνη προϋπόθεση την κοινοποίηση εξωδίκων καταγγελιών στους μισθωτές. Η κοινοποίηση της εξώδικης καταγγελίας της μίσθωσης πρέπει να γίνει το αργότερο μέχρι τις 27 Αυγούστου 2021. Αντίγραφο του εξωδίκου πρέπει να προσκομιστεί είτε με ταχυδρομική αποστολή είτε με σκανάρισμα μέσω e-mail είτε με αυτοπρόσωπη παρουσία και στην αρμόδια ΔΟΥ πριν από την υποβολή της δήλωσης. Στη συνέχεια, μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2021, δηλαδή μέχρι τις 30-6-2022 ο κάθε ιδιοκτήτης θα πρέπει να προσκομίσει στην αρμόδια ΔΟΥ διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μισθίου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή αντίγραφο της αγωγής αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων, προκειμένου να μη φορολογηθούν τα εισοδήματα αυτά στο φορολογικό έτος 2020. Σε περίπτωση που προσκομιστούν τα εν λόγω δικαιολογητικά, τα συγκεκριμένα εισοδήματα φορολογούνται στο έτος και κατά το ποσό που αποδεδειγμένα έχουν εισπραχθεί. Στην περίπτωση που τα ως άνω δικαιολογητικά δεν προσκομιστούν εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, ο φορολογούμενος οφείλει να δηλώσει τα μισθώματα αυτά με την υποβολή τροποποιητικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2020, η οποία υποβάλλεται χωρίς τόκους και πρόστιμα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022.

Τεκμήρια

28. Τα τεκμήρια διαβίωσης (οι τεκμαρτές δαπάνες χρήσης για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη κ.λπ.) συναθροιζόμενα με τυχόν δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που πραγματοποίησε ο φορολογούμενος (αγορές σπιτιών, αυτοκινήτων, αποπληρωμή δανείων καταναλωτικών κ.λπ.) προσδιορίζουν, πολλές φορές, το εισόδημα κάθε φορολογούμενου με τεκμαρτό τρόπο, σε επίπεδα υψηλότερα του πραγματικού δηλωθέντος εισοδήματος. Το αποτέλεσμα είναι ο φορολογούμενος να έρχεται αντιμέτωπος με τον κίνδυνο επιβάρυνσης με επιπλέον φόρους. Για να αποτραπεί ένας τέτοιος κίνδυνος, ο φορολογούμενος θα πρέπει να καλύπτει τη διαφορά μεταξύ χαμηλού πραγματικού και υψηλού τεκμαρτού εισοδήματος με διάφορους τρόπους, όπως η ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών, η επίκληση εισοδημάτων που απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο, η επίκληση εσόδων εισπραχθέντων εντός του 2020 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων ή από γονικές παροχές ή δωρεές χρηματικών ποσών ή από δάνεια κ.λπ. Οι παραπάνω κατηγορίες ποσών που καλύπτουν τεκμήρια δηλώνονται στους κωδικούς του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης.

29. Κατά την εκκαθάριση των φετινών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, θα απαλλαγούν πλήρως από τα τεκμήρια διαβίωσης οι παρακάτω κατηγορίες φορολογουμένων:

α) Όσοι ασκούν ατομικές εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, ατομικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και ελευθέρια επαγγέλματα και κατά τη διάρκεια του 2020 είτε αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία των καταστημάτων ή των εγκαταστάσεων παραγωγής ή των γραφείων τους είτε θεωρούνται απλά «πληττόμενοι», εξαιτίας των μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας των πολιτών και της άσκησης επαγγελματικών δραστηριοτήτων, τα οποία ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορονοϊού.

β) Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες των παραπάνω περιπτώσεων, εφόσον οι συμβάσεις εργασίας τους τέθηκαν σε αναστολή για οποιοδήποτε χρονικό κατά τη διάρκεια του 2020.

γ) Οι εργαζόμενοι που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος.

δ) Οι ναυτικοί των οποίων η σύμβαση ναυτολόγησης ανεστάλη για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα μέσα στο 2020.

ε) Οι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων που υποχρεώθηκαν να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα κατά 40% έστω και για έναν από τους μήνες Μάρτιο έως Αύγουστο 2020 ή και Νοέμβριο-Δεκέμβριο 2020, καθώς και όσοι εξαναγκάστηκαν να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα τουλάχιστον κατά 30% έστω και σε έναν από τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 2020. Προϋπόθεση είναι να έχει γίνει αποδεκτή έστω και μία δήλωση Covid που υπέβαλαν το 2020 μέσω του ΤΑΧΙSnet.

Οι 5 παραπάνω κατηγορίες φορολογουμένων φορολογούνται φέτος αποκλειστικά με βάση τα πραγματικά εισοδήματα που απέκτησαν το 2020, έστω κι αν τα τεκμήρια διαβίωσης προσδιορίζουν σε υψηλότερο επίπεδο τα φορολογητέα εισοδήματά τους, εφόσον πληρούνται οι παρακάτω 3 προϋποθέσεις:

α) εφόσον τουλάχιστον σε ένα από τα δύο προηγούμενα χρόνια, το 2019 και το 2020, δεν φορολογήθηκαν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης,

β) εφόσον δεν υπήρξε αύξηση των τεκμηρίων διαβίωσης το φορολογικό έτος 2020 σε σύγκριση με το φορολογικό έτος 2019, δηλαδή εφόσον δεν σημειώθηκε κάποια μεταβολή στα περιουσιακά στοιχεία τους που να επηρέασε ανοδικά τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης που τους βαρύνουν,

γ) εφόσον τυχόν δαπάνες για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων που πραγματοποίησαν το 2020 (για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, μετοχών κ.λπ.) δεν υπερβαίνουν το πραγματικό τους εισόδημα ή το υπερβαίνουν αλλά η επιπλέον διαφορά δικαιολογείται με χρηματικά ποσά που θα αναγραφούν στη φετινή φορολογική δήλωση (λοιπά εισοδήματα απαλλασσόμενα ή αυτοτελώς φορολογούμενα, δάνεια, δωρεές, έκτακτα εισοδήματα, άλλες οικονομικές ενισχύσεις, έσοδα από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων κ.λπ.).

Για κάθε φορολογούμενο που δεν πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις και στη φετινή δήλωση φορολογίας εισοδήματος, που υποβάλλει για το φορολογικό έτος 2020, τα τεκμήρια διαβίωσης προσδιορίζουν το φορολογητέο εισόδημά του σε επίπεδο υψηλότερο του πραγματικού δηλωθέντος, λαμβάνεται υπόψη ως τεκμαρτό εισόδημα το μικρότερο ποσό τεκμηρίων διαβίωσης μεταξύ των φορολογικών ετών 2018, 2019 και 2020, εφόσον όμως μεταξύ των φορολογικών ετών 2019 και 2020 δεν σημειώθηκε αύξηση του συνολικού ποσού των τεκμηρίων διαβίωσης.

Οι εκτάκτως εξαιρούμενοι από τα τεκμήρια διαβίωσης λόγω του ότι εντάσσονται στους πληττόμενους από την επιδημία του κορονοϊού δεν χρειάζεται να συμπληρώσουν κάποιον κωδικό για να εξαιρεθούν. Γι’ αυτούς η εξαίρεση γίνεται αυτόματα λόγω προσυμπλήρωσης από την ΑΑΔΕ του κωδικού 985 στον πίνακα 9, στο τέλος του εντύπου Ε1.

30. Προκειμένου να καλυφθεί η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος, ειδικά για το φορολογικό έτος 2020, λόγω των ειδικών συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί εξαιτίας της πανδημίας (Covid19), στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης μπορούν να αναγράφονται και χρηματικά ποσά δωρεών ή γονικών παροχών, για τα οποία οι οικείες δηλώσεις φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής έπρεπε να είχαν υποβληθεί εντός των μηνών Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2020 αλλά τελικά υποβλήθηκαν μετά την 31η-12-2020 και μέχρι σήμερα ή θα υποβληθούν από αύριο μέχρι και την 30ή-6-2021, κατόπιν παρατάσεων της προθεσμίας υποβολής τους.

31. Οι προνοιακές παροχές ΟΠΕΚΑ σε χρήμα που χορηγούνται σε άτομα με αναπηρία μπορούν να καλύψουν τεκμήρια και να αναγραφούν στους κωδικούς 781-782 χρησιμοποιώντας ως αποδεικτικό στοιχείο οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο.

32. Όλες οι κατηγορίες των εισοδηματικών αγροτικών επιδοτήσεων/ ενισχύσεων, κατά το μέρος που δεν λήφθηκαν υπόψη κατά τον προσδιορισμό του κέρδους από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, συμπληρώνονται από τον φορολογούμενο στους κωδικούς 659-660 του εντύπου Ε1. Ειδικά οι αγροτικές ενισχύσεις που καταβάλλονται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στο πλαίσιο δράσεων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορονοϊού Covid-19 στον πρωτογενή τομέα, δεν λαμβάνονται υπόψη ούτε κατά τον υπολογισμό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, οπότε συμπληρώνονται από τον φορολογούμενο στους κωδικούς 657-658 του πίνακα 6 του εντύπου Ε1.

O ρόλος των εκτάκτων αποζημιώσεων και ενισχύσεων

33. Στο ετήσιο οικογενειακό εισόδημα κάθε φορολογούμενου που θεωρείται πληττόμενος οικονομικά από την επιδημία του κορονοϊού δεν συνυπολογίζονται οι έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις και αποζημιώσεις που του καταβλήθηκαν το 2020 για την κάλυψη των πάσης φύσεως εισοδηματικών απωλειών του.

Τα ποσά των εκτάκτων οικονομικών ενισχύσεων και αποζημιώσεων τα οποία δεν υπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα είναι, αναλυτικά:

α) Η έκτακτη αποζημίωση της παρ. 1 άρθ. 33 ν.4690/2020 για τους εποχικά εργαζόμενους του τουριστικού και επισιτιστικού κλάδου.

β) Οι αγροτικές ενισχύσεις που καταβάλλονται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στο πλαίσιο δράσεων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορονοϊού Covid-19 στον πρωτογενή τομέα.

γ) Αποζημιώσεις, λοιπές παροχές ειδικού σκοπού που χορηγήθηκαν σε εργαζόμενους ή σε μη έχοντες εξαρτημένη εργασία στο πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του Covid-19 και επιδόματα (περιλαμβάνονται η αποζημίωση ειδικού σκοπού των 800 ευρώ και των 534 ευρώ καθώς και η οικονομική ενίσχυση-αποζημίωση των 400 ευρώ που καταβλήθηκε σε επιστήμονες πληττόμενους από τον Covid-19).

δ) Ποσά που εισπράχθηκαν εντός του έτους 2020 ως προσωρινό μέτρο ενίσχυσης με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορονοϊού.

Τα ποσά των παραπάνω περιπτώσεων (α) και (β) που έχουν καταβληθεί εντός του 2020 θεωρούνται εισοδήματα απαλλασσόμενα από τον φόρο εισοδήματος και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, δηλώνονται στους κωδικούς 617-618 ή 657-658 ή του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης, ανάλογα με το αν υπάρχει ή όχι ηλεκτρονική πληροφόρηση, αλλά δεν προσμετρώνται στο συνολικό εισόδημα της οικογένειας του φορολογούμενου και έτσι δεν συμβάλλουν στο να αυξηθεί το εισόδημα αυτό και να υπερβεί το ισχύον κατά περίπτωση εισοδηματικό όριο για τη χορήγηση κοινωνικών επιδομάτων.

Τα ποσά των παραπάνω περιπτώσεων (γ) και (δ) που έχουν καταβληθεί εντός του φορολογικού έτους 2020, δεν θεωρούνται καν εισοδήματα, οπότε δεν προσμετρώνται ούτε αυτά στο συνολικό εισόδημα της οικογένειας του φορολογούμενου. Δύνανται όμως να αποδεικνύονται με οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο και να αναγράφονται στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6, προκειμένου να αξιοποιούνται για την κάλυψη τεκμηρίων.

Υποχρέωση κάλυψης ποσοστού εισοδήματος με e-πληρωμές δαπανών

34. Κάθε φορολογούμενος με ετήσιο ατομικό πραγματικό εισόδημα έτους 2020 προερχόμενο εκ μίας ή περισσοτέρων από τις 5 βασικές πηγές, δηλαδή από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και ενοίκια ακινήτων, πρέπει να έχει πραγματοποιήσει κατά το χρονικό διάστημα από την 1η-1-2020 έως την 31η-12-2020 δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με το 30% του εισοδήματος αυτού. Για να αναγνωριστούν, οι δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών θα πρέπει να έχουν εξοφληθεί με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (προπληρωμένες κάρτες, πληρωμές μέσω e-banking κ.λπ.). Στο εισόδημα που λαμβάνεται υπ’ όψιν για τον υπολογισμό του 30% δεν συνυπολογίζονται τα ακόλουθα ποσά:

α) η αναλογούσα ειδική εισφορά αλληλεγγύης

β) τυχόν δαπάνες του φορολογούμενου για διατροφή

γ) ορισμένα έκτακτα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2020, όπως οι αποζημιώσεις για απολύσεις, το ασφάλισμα των ομαδικών ασφαλιστηρίων, το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων, η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης, καθώς επίσης και όλες οι έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που καταβλήθηκαν στο πλαίσιο εφαρμογής μέτρων αντιμετώπισης του κινδύνου διασποράς του κορονοϊού ή στο πλαίσιο εφαρμογής μέτρων ενίσχυσης πληγέντων από φυσικές καταστροφές (αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, αποζημιώσεις για μειωμένα ενοίκια, έκτακτα επιδόματα, επιστρεπτέες προκαταβολές, αποζημιώσεις για κάλυψη ζημιών σε κατοικίες και οικοσκευές κ.λπ.).

Τεκμαρτά εισοδήματα προσδιοριζόμενα με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν.

To ποσό των δαπανών που λαμβάνεται υπ’ όψιν δεν μπορεί να υπερβεί σε ετήσια βάση τα 20.000 ευρώ.

35. Σε κάθε περίπτωση φορολογουμένου ο οποίος δεν έχει καταφέρει να καλύψει το απαιτούμενο συνολικό ποσό δαπανών, το οποίο αντιστοιχεί, όπως προαναφέραμε, στο 30% του συνολικού ετησίου ατομικού πραγματικού εισοδήματος του έτους 2020, το «ακάλυπτο» ποσό φορολογείται με τον εξής τρόπο:

α) εφόσον ο φορολογούμενος έχει καλύψει, με δαπάνες εξοφληθείσες μέσω ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής, ποσοστό του ετησίου εισοδήματός του μεγαλύτερο του 20%, το ποσό που υπολείπεται μέχρι το 30% φορολογείται με συντελεστή 11% αντί 22% που προέβλεπαν αρχικά οι διατάξεις

β) εφόσον ο φορολογούμενος έχει καλύψει ποσοστό μικρότερο του 20% του εισοδήματός του, τότε για το τμήμα του «ακάλυπτου» ποσού που φθάνει μέχρι το 20% του εισοδήματος φορολογείται με 22%, ενώ για το τμήμα από το 20,01% έως το 30% του εισοδήματος, δηλαδή ουσιαστικά για το 10% του εισοδήματος, φορολογείται με 11%.

36. Από την υποχρέωση να έχουν καλύψει το 30% του ετησίου ατομικού πραγματικού εισοδήματος του 2020 με δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής απαλλάσσονται μερικώς όσοι φορολογούμενοι βαρύνονται με δαπάνες για πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, για τοκοχρεωλυτικές δόσεις δανείων και για ενοίκια, οι οποίες υπερβαίνουν αθροιστικά το 60% του ετησίου πραγματικού εισοδήματος του 2020. Οι φορολογούμενοι αυτοί δεν εξαιρούνται πλήρως, καθώς οφείλουν να έχουν καλύψει ποσοστό 20% του ετησίου πραγματικού εισοδήματος του 2020 με δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Προϋπόθεση μάλιστα για να ισχύσει αυτό το μειωμένο -από 30% σε 20%- ποσοστό είναι οι δαπάνες για φόρους, δάνεια και ενοίκια να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.

Για τους φορολογούμενους αυτούς, το «πέναλτι» σε περίπτωση μη κάλυψης του 20% του εισοδήματος υπολογίζεται και πάλι με 22% επί του ακάλυπτου ποσού.

37. Από την υποχρέωση να καλύψουν το 30% του ετησίου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εξαιρούνται πλήρως για το φορολογικό έτος 2020:

α) Οι φορολογούμενοι που είχαν κλείσει τα 60 έτη ηλικίας έως τις 31-12-2019, δηλαδή όλοι όσοι την 1η-1-2020 ήταν ηλικίας άνω των 60 ετών.

β) Όσοι ασκούν ατομικές εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, ατομικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και ελευθέρια επαγγέλματα και κατά τη διάρκεια του 2020 είτε αναγκάστηκαν από το κράτος να αναστείλουν τη λειτουργία των καταστημάτων ή των εγκαταστάσεων παραγωγής ή των γραφείων τους, στο πλαίσιο επιβολής μέτρων αντιμετώπισης της εξάπλωσης του κορονοϊού SARS-COV2, είτε θεωρούνται απλά «πληττόμενοι» οικονομικά από τα μέτρα για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορονοϊού.

γ) Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες των παραπάνω περιπτώσεων, εφόσον οι συμβάσεις εργασίας τους τέθηκαν σε αναστολή για οποιοδήποτε χρονικό κατά τη διάρκεια του 2020.

δ) Οι εργαζόμενοι που εντάχθηκαν το 2020 στο πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος.

ε) Οι ναυτικοί των οποίων η σύμβαση ναυτολόγησης ανεστάλη για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα μέσα στο 2020.

στ) Οι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων που υποχρεώθηκαν από το κράτος να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα και υπέβαλαν δηλώσεις Covid οι οποίες έγιναν αποδεκτές από το σύστημα TAXISnet για έναν ή περισσότερους από τους μήνες της περιόδου Μαρτίου – Δεκεμβρίου 2020.

ζ) Άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.

η) Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.

θ) Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.

ι) Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.

ια) Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

ιβ) Oι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.

ιγ) Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.

ιδ) Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).

ιε) Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).

ιστ) Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.

ιζ) Οι φυλακισμένοι.

38. Όσοι φορολογούμενοι δεν εξαιρούνται από την υποχρέωση κάλυψης ποσοστού έως 30% του εισοδήματός τους με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής θα πρέπει να αναγράψουν το ποσό των δαπανών αυτών που πραγματοποίησαν το 2020 στους κωδικούς 049-050 του πίνακα 7 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, δίπλα από τη φράση: «Δαπάνη αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής Πατήστε ΕΔΩ για στοιχεία δαπανών». Το συνολικό ποσό των δαπανών αυτών για το 2020 μπορεί κάθε υπόχρεος φορολογούμενος να το βρει αντλώντας πληροφορίες από έναν πίνακα που αναγράφει τα επιμέρους ποσά των δαπανών ανά τράπεζα και ο οποίος αναδύεται στο ηλεκτρονικό έντυπο της δήλωσης, εφόσον ο φορολογούμενος «κλικάρει» πάνω στη λέξη «ΕΔΩ».

39. Οι φορολογούμενοι που υπάγονται στις μόνιμες κατηγορίες εξαιρουμένων των παραπάνω περιπτώσεων (ζ) έως και (ιζ) καθώς και όσοι εξαιρούμενοι είναι 70 ετών και άνω, για να απαλλαγούν από την υποχρέωση κάλυψης ποσοστού έως 30% του εισοδήματός τους με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής θα πρέπει να συμπληρώσουν τους κωδικούς 023-024 του πίνακα 2 του Ε1.

40. Οι εκτάκτως εξαιρούμενοι από την υποχρέωση κάλυψης ποσοστού έως 30% του εισοδήματός τους με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής λόγω του ότι εντάσσονται στους πληττόμενους από την επιδημία του κορονοϊού δεν θα χρειαστεί να συμπληρώσουν κάποιον κωδικό για να εξαιρεθούν. Γι’ αυτούς η εξαίρεση θα γίνει αυτόματα λόγω προσυμπλήρωσης από την ΑΑΔΕ του κωδικού 985 στον πίνακα 9, στο τέλος του εντύπου Ε1.


σχετικα αρθρα