Τα χρόνια πέρασαν, τα σημάδια του ολέθρου παρέμειναν

Γράφει ο Βαγγέλης Βιτζηλαίος

Μπορεί να πέρασε καιρός, να απομακρύνθηκαν τα φώτα της δημοσιότητας και τα φλας των φωτογραφικών φακών, όμως στον Κόλπο του Μεξικού και στη Φουκουσίμα, όπου σημειώθηκαν δύο από τις μεγαλύτερες οικολογικές -και όχι μόνο- καταστροφές των τελευταίων ετών, τα σημάδια του ολέθρου παραμένουν.

Στη Φουκουσίμα, 2,5 περίπου χρόνια μετά τον καταστροφικό σεισμό και το τσουνάμι που προκάλεσε τον πυρηνικό εφιάλτη στην περιοχή η κατάσταση φαίνεται πως είναι ακόμα εκτός ελέγχου, αφού δεν έχουν αποδώσει καρπούς οι προσπάθειες να σταματήσει η διαρροή ραδιενεργού νερού από τη μονάδα, σκορπίζοντας ανησυχία.

Πριν από μερικές ημέρες η Tepco, η εταιρεία που διαχειρίζεται το πυρηνικό εργοστάσιο, παραδέχτηκε ότι νερό μολυσμένο με ραδιενέργεια ρέει στον Ειρηνικό Ωκεανό από τις εγκαταστάσεις. Παράλληλα, αξιωματούχος της ιαπωνικής κυβέρνησης ανακοίνωσε πως περίπου 300 τόνοι μολυσμένου ύδατος πέφτουν καθημερινά στον ωκεανό μετά τη δέσμευση του πρωθυπουργού Σίνζο Άμπε για εντατικοποίηση των προσπαθειών ώστε να περιοριστεί η καταστροφική διαρροή.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα η διαχειρίστρια εταιρεία είχε ανακοινώσει ότι τα επίπεδα της ραδιενέργειας έχουν αυξηθεί ραγδαία στο πυρηνικό συγκρότημα, ενώ σαν να μην έφταναν όλα αυτά, παραδέχθηκε επίσης ότι περίπου 2.000 εργάτες του σταθμού της Φουκουσίμα αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του θυρεοειδούς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το εθνικό Ινστιτούτο Επιστήμης και Βιομηχανικής Τεχνολογίας, το κόστος των επιχειρήσεων καθαρισμού και απορρύπανσης θα είναι πενταπλάσιο από αυτό που είχε αρχικά υπολογίσει η κυβέρνηση και θα κυμαίνεται σε ένα ποσό της τάξης των 44-50 δισ. ευρώ. 

Ενδεικτικό της περιβαλλοντικής καταστροφής είναι ότι στις αρχές Ιουλίου αλιεύτηκε λαβράκι στα ανοιχτά της Φουκουσίμα, στο οποίο ανιχνεύθηκαν πολύ υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας, 10 φορές πάνω από το επιτρεπόμενο όριο. Οι εικόνες μεταλλαγμένων φυτών και λαχανικών, που κάνουν το γύρο του Διαδικτύου, μόνο αισιοδοξία δεν προκαλούν για το παρόν και το μέλλον των κατοίκων της πολύπαθης περιοχής.

Η κηλίδα της καταστροφής

Έναν περίπου χρόνο νωρίτερα από τον πυρηνικό όλεθρο της Φουκουσίμα, τον Απρίλιο του 2010, σημειώθηκε διαρροή πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού από την έκρηξη στην θαλάσσια πλατφόρμα Deepwater Horizon της BP, περιστατικό που σηματοδότησε τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η πετρελαιοκηλίδα απελευθέρωσε στο νερό πάνω από 750 εκατομμύρια λίτρα (200 εκατ. γαλόνια) πετρελαίου στη θαλάσσια περιοχή, ενώ «χάθηκαν» και 11 άνθρωποι.

Όσο για το τι συμβαίνει σήμερα; Τρία χρόνια μετά «εάν δεν μένεις κοντά στην ακτή του Κόλπου μπορεί να έχεις την εντύπωση ότι η περιοχή έχει ανακάμψει πλήρως. Δυστυχώς δεν έχουν την ίδια άποψη δεκάδες χιλιάδες κατοίκων που προσπαθούν ακόμα να ξαναφτιάξουν τις ζωές τους» γράφουν χαρακτηριστικά οι New York Times.

Δεκάδες χιλιάδες άτομα ακόμα δεν έχουν αποζημιωθεί πλήρως για τις ζημιές που υπέστησαν, ενώ πολλοί εξ αυτών δυσκολεύονται να επιβιώσουν. Για παράδειγμα υπάρχουν πολλοί χαμηλά αμειβόμενοι εργαζόμενοι στην αλιεία και στον τομέα των υπηρεσιών που αναζητούν αποζημιώσεις για τα χαμένα έσοδά και τις θέσεις εργασίας τους εδώ και τρία χρόνια, όμως η BP καθυστερεί για ευνόητους λόγους. Πολλοί από αυτούς, εξάλλου, δεν έχουν την χρηματική δυνατότητα να κάνουν τις κατάλληλες νομικές κινήσεις.

Σε οικολογικό επίπεδο, το δραματικό δυστύχημα έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στην περιοχή. Η νεκρή ζώνη στη θάλασσα έχει περίπου το μέγεθος του Κονέκτικατ (12.125 τετραγωνικά χιλιόμετρα). Τον περασμένο Απρίλιο, δύο εβδομάδες πριν από τη συμπλήρωση τριών ετών από το περιστατικό, η Εθνική Ομοσπονδία Άγριας Ζωής (National Wildlife Federation) σε έκθεσή της ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις απέχουν πολύ από το να εξαλειφθούν». Στην ίδια έκθεση εκφράζεται ανησυχία για αρκετά από τα είδη του ζωικού βασιλείου που ζουν (ή ζούσαν) στην περιοχή, όπως οι θαλάσσιες χελώνες, ο μπλε τόνος, δελφίνια και κοράλια.

Φουκουσίμα και Κόλπος του Μεξικού αποτελούν δύο ξεκάθαρα παραδείγματα της καταστροφής που προκαλεί ο άνθρωπος στο φυσικό περιβάλλον αλλά και στον ίδιο τον άνθρωπο στο βωμό του κέρδους. Μπορεί να έπαιξαν κομβικό ρόλο τυχαία γεγονότα (σεισμός και έκρηξη αντίστοιχα) όμως τα ανεπαρκή μέτρα προστασίας και πρόληψης προκάλεσαν την απόλυτη καταστροφή. Και φαίνεται πως τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.

• Κόλπος του Μεξικού
• ραδιενέργεια
• τσουνάμι
• Φουκουσίμα