Διπλωματικό θρίλερ – Όλο το παρασκήνιο: Πώς έκλεισε η ιστορική συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Ιταλίας – Η εμπλοκή και ο θάνατος που πήγε να διακόψει τις συνομιλίες

Σε αντεπίθεση απέναντι στο μπαράζ των τουρκικών προκλήσεων προχωρά η Αθήνα, η οποία το τελευταίο διάστημα στέλνει μηνύματα διπλωματικής ισχύος στη γειτονική χώρα. H υπογραφή της συμφωνίας για τις ΑΟΖ που προχώρησαν στην Αθήνα, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκος Δένδιας και ο Ιταλός ομόλογος του Λουίτζι Ντι Μάιο είναι ένα ιστορικό αλλά και κομβικό βήμα σε μια προσπάθεια της ελληνικής πλευράς να οριοθετήσει τις θαλάσσιες ζώνες της με τις γύρω χώρες.

Ήδη έχουμε την πρώτη μεγάλη διπλωματική κίνηση στην σκακιέρα που ακυρώνει όλα τα επιχειρήματα της Τουρκίας. Η συμφωνία αυτή ουσιαστικά, όχι μόνο επικαλύπτει αλλά και κουρελιάζει το «τουρκολιβυκό σύμφωνο». Η συμφωνία σημαίνει, πλέον, ότι με διεθνή συμφωνία η Ιταλία αναγνωρίζει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στα θάλασσα αλλά κυρίως ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ σε αντίθεση με όσα υποστηρίζει η Άγκυρα με τη μέση αυτή γραμμή να ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα.

«Σταθερή επιδίωξη της χώρας μας είναι η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονες μας στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου» επισήμανε ο Νίκος Δένδιας μετά την υπογραφή της ιστορικής συμφωνίας με τον Ιταλό ομόλογό του. «Η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών επιτυγχάνεται με έγκυρες συμφωνίες, και όχι με άκυρες όπως αυτή της Τουρκίας με τον Σάρατζ (Λιβύη) και με μονομερή κατάθεση χαρτών στον ΟΗΕ» διεμήνυσε ο κ. Δένδιας.

«Αποδεικνύεται περίτρανα ο αποσταθεροποιητικός ρόλος της Τουρκίας στη Μεσόγειο» επισήμανε ο Νίκος Δένδιας. Ο υπουργός Εξωτερικών επισήμανε τη σημασία της ευρωπαϊκής επιχείρησης “Ειρήνη” για την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ιταλία.

Το μήνυμα στην Άγκυρα είναι ξεκάθαρο για τις ισχυρές συμμαχίες που έχει χτίσει η Ελλάδα και έρχεται την ίδια μέρα που ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών με δηλώσεις του, τονίζει εκ νέου ότι «ένα μνημόνιο δεν μπορεί να επηρεάσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τρίτων χωρών όπως η Ελλάδα» και προσθέτει ότι «το διεθνές δίκαιο της θάλασσας αναγνωρίζει ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα όπως κάθε άλλη περιοχή».

Διπλωματικό θρίλερ – Όλο το παρασκήνιο

Η συμφωνία, όμως δεν ήταν εύκολη υπόθεση καθώς εξελίχθηκε ένα διπλωματικό θρίλερ μεταξύ Αθήνας και Ρώμης το προηγούμενο Σαββατοκύριακο. Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη πέρασαν από πολλά κύματα μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας και μάλιστα λίγο έλλειψε όλα να τιναχθούν στο αέρα, πριν οριστικοποιηθούν στις 11.00 το βράδυ της Δευτέρας 8 Ιουνίου.

Συγκεκριμένα την Παρασκευή είχαμε διακοπή των συνομιλιών, αλλά ακολούθησε νέο μπαράζ επικοινωνιών από τον Υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια για να επανέλθουν σε ισορροπία και να δημιουργηθούν προσδοκίες. 

Το Σάββατο και ενώ υπήρχαν όλες οι ενδείξεις ότι οι συνομιλίες βρίσκονται σε καλό δρόμο ένας θάνατος προκάλεσε ανησυχία για την εξέλιξη τους. Η Γενική Γραμματέας του Ιταλικού ΥΠΕΞ αναγκάστηκε να αποσυρθεί από τις συνομιλίες εξαιτίας του θανάτου του πατέρα της. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι κρίσιμες συνομιλίες για τα κρίσιμα τεχνικά θέματα διεξάγονταν με την ΓΓ του Ιταλικού ΥΠΕΞ κ. Ελιζαμπέτα Μπελόνι. Γνώστες των διαπραγματεύσεων θεωρούν ότι η κυρία Μπελόνι είναι ίσως το πρόσωπο με τη μεγαλύτερη επιρροή στο ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών αλλά και έπαιξε θετικό ρόλο για τα αμοιβαία οφέλη από την οριστικοποίηση της συμφωνίας για ΑΟΖ και για τους Ιταλούς ψαράδες.

Παρά το θλιβερό γεγονός η διαπραγμάτευση συνεχίστηκε υπό τον κ. Δένδια, ο οποίος εκτός από τη διπλωματική γλώσσα χρησιμοποίησε και τη γλώσσα των…ψαράδων ώστε να πείσει την Ιταλική κυβέρνηση και για το τελευταίο αγκάθι πριν τη συμφωνία.

Με το ζήτημα της αλιείας να είναι το επίμαχο αλλά και την ελληνική πλευρά να τα καταφέρνει ώστε να φτάσουμε στην υπογραφή της συμφωνίας. Η «χρυσή τομή» βρέθηκε στη συμφωνία να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Ουσιαστικά, χωρίς τη συμφωνία θα συνέχιζαν να ψαρεύουν χωρίς περιορισμούς στην συγκεκριμένη περιοχή. Τα υπάρχοντα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν(δεν θα ψαρεύουν γαύρο-σαρδέλα)και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Έλληνες αλιείς.

Η βασική από τις πάρα πολλές λεπτομέρειες που δεν επέτρεπε τη μετατροπή της ελληνοϊταλικής συμφωνίας του 1977 για οριοθέτηση της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας σε συμφωνία για προσδιορισμό της ΑΟΖ των δύο χωρών στο Ιόνιο πέλαγος ήταν οι μεγάλες κόκκινες γαρίδες και το οστρακόδερμα. Βάσει της συμφωνίας οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών η Ιταλία αποδέχεται και αναγνωρίζει την ελληνική κυριαρχία στο ελληνικό τμήμα της ΑΟΖ όπου και επιβάλλονται συγκεκριμένοι όροι για την κίνηση και δραστηριοποίηση των ιταλικών αλιευτικών.

Τι περιλαμβάνει και τι σημαίνει η ιστορική συμφωνία Ελλάδας–Ιταλίας για την ΑΟΖ

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η συμφωνία που υπεγράφη περιλαμβάνει τα εξής:

– Η Συμφωνία έχει ασφαλώς συναφθεί στη βάση της UNCLOS (οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών βάσει διμερών συμφωνιών).

– Η Συμφωνία αυτή επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας. Με τη σημερινή Συμφωνία, η μέση αυτή γραμμή θα ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα.

-Σήμερα υπογράφηκε επίσης η Κοινή Δήλωση Ελλάδας-Ιταλίας για τους Πόρους της Μεσογείου. Με τη δήλωση αυτή, τα δυο κράτη εκφράζουν την προσήλωσή τους στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών και συμφωνούν να διεξαγάγουν διαβουλεύσεις για την εκτίμηση τυχόν επιπτώσεων διαφόρων παραγόντων στις υφιστάμενες πρακτικές των αλιέων των δύο κρατών. (Βιώσιμη διαχείριση)

– Υπογράφηκε, τέλος, Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ε. Επιτροπή, με την οποία τα δύο κράτη ζητούν την μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής ώστε, όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Επισημαίνεται ιδιαίτερα η αυτονόητη σημασία της αναφοράς στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επέκτασης παντού της αιγιαλίτιδας ζώνης μας.

– Τα υπάρχοντα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Έλληνες αλιείς.

«Σταθερή επιδίωξη της χώρας μας είναι η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με όλους τους γειτονές μας στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου» επισήμανε ο Νίκος Δένδιας μετά την υπογραφή της ιστορικής συμφωνίας με τον ιταλό ομόλογό του Λουίτζι ντι Μάιο για την οριοθέτηση ΑΟΖ.

«Η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών επιτυγχάνεται με έγκυρες συμφωνίες, και όχι με άκυρες όπως αυτή της Τουρκίας με τον Σάρατζ (Λιβύη) και με μονομερή κατάθεση χαρτών στον ΟΗΕ» διεμήνυσε ο κ. Δένδιας και πρόσθεσε: «Αποδεικνύεται περίτρανα ο αποσταθεροποιητικός ρόλος της Τουρκίας στη Μεσόγειο».

Στη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με τον Ιταλό ομόλογό του, Λουίτζι ντι Μάιο, αναφέρθηκε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, κατά την έναρξη της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών. «Στην ατζέντα των συνομιλιών τους βρίσκονται θέματα διεθνούς και διμερούς ενδιαφέροντος», επεσήμανε και τόνισε ότι «αναμένεται σε λίγη ώρα να υπογραφεί η συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών» προσθέτοντας ότι αναλυτικές δηλώσεις θα γίνουν στη συνέχεια από τους δύο υπουργούς.

Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική συμφωνία. Μια ιστορικής σημασίας εξέλιξη για την Ελλάδα καθώς Οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης σημαίνει και ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης που επηρεάζει και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η συγκυρία που υπογράφεται η συμφωνία είναι κομβική, ενώ αναμένουμε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις και στο ελληνοαιγυπτιακό μέτωπο. Ουσιαστικά θα προλειάνει το έδαφος για να ακολουθήσουν και άλλες. Και μας δίνει άλλο «διπλωματικό αέρα» απέναντι στην Τουρκική προκλητικότητά.

• ΑΟΖ
• Ιταλία
• Λουίτζι Ντι Μάιο
• Νίκος Δένδιας
• τουρκικές προκλήσεις