Σύνοδος Κορυφής – Ολονύχτιο θρίλερ: Δεύτερο «όχι» της Ελλάδας – Στο τραπέζι τρίτο προσχέδιο

Ολονύκτιο διπλωματικό θρίλερ εξελίσσεται στις Βρυξέλλες, καθώς η Ελλάδα για δεύτερη φορά είπε «όχι» στο προσχέδιο συμπερασμάτων, λόγω της απουσίας ξεκάθαρης αναφοράς κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Έτσι ετοιμάστηκε τρίτο προσχέδιο από τον Σαρλ Μισέλ, το οποίο παραδόθηκε και συζητείται. Μετά το διάλειμμα που έγινε αργά το βράδυ, η συνεδρίαση συνεχίζεται.

Τι περιλαμβάνει το νέο προσχέδιο συμπερασμάτων

Το νέο κείμενο βασίζεται στα δύο προηγούμενα και «καλεί την Τουρκία να εμπλακεί σε διάλογο με αντικείμενο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφωνιών με την Κύπρο» και υπογραμμίζει πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «παραμένει πλήρως δεσμευμένο στην επίλυση του κυπριακού».

Στο προσχέδιο, σύμφωνα με το Politico υπογραμμίζεται επίσης ότι η ΕΕ «σε περίπτωση νέων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων τότε θα χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία και τις επιλογές στη διάθεσή της, περιλαμβανομένων και αυτών που περιέχονται στο άρθρο 29 και το άρθρο 215 της Συνθήκης της ΕΕ ώστε να περιφρουρήσει τα συμφέροντα των κρατών μελών».

Όπως εξήγησε δε ο ανταποκριτής των FT, παρά το γεγονός ότι το προσχέδιο δεν κάνει αναφορά συγκεκριμένα σε κυρώσεις σε βάρος της Άγκυρας, ανοίγει ωστόσο το δρόμο για τη χρήση όλων των εργαλείων στη βάση των Άρθρων 29 και 215 της Συνθήκης της ΕΕ όπου γίνεται σαφής αναφορά σε οικονομικές κυρώσεις σε βάρος τρίτων χωρών.

Το προσχέδιο, δεν περιλαμβάνει την προηγούμενη φράση περί διαμοιρασμού των υδρογονανθράκων γύρω από την Κύπρο. Σύμφωνα με το προσχέδιο «το Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρατηρεί προσεκτικά τις εξελίξεις, θα παρέμβει ανάλογα και θα λάβει αποφάσεις το αργότερο στη Σύνοδο του Δεκεμβρίου».

Παράλληλα όπως μεταδίδει το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, έχει περιληφθεί η ελληνική φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών».

Τι περιμένει η Αθήνα από το νέο προσχέδιο

Όπως μετέδιδε νωρίτερα το Newpost, η κυβέρνηση ανέμενε ένα προσχέδιο καλύτερο από το προηγούμενο, με πιο σκληρές διατυπώσεις σε βάρος της Τουρκίας.

Κύπριος αξιωματούχος που μίλησε υπό το καθεστώς ανωνυμίας ανέφερε πως οι συζητήσεις για την Ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία θα μπορούσαν να συνεχιστούν και την Παρασκευή.

Γιατί αρνήθηκε η Αθήνα το αρχικό προσχέδιο συμπερασμάτων

Μιλώντας στην ΕΡΤ, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, τόνισε πως το προσχέδιο συμπερασμάτων δεν έγινε αποδεκτό γιατί δεν ήταν ισορροπημένο. Ο κ. Πέτσας, τόνισε πως πρέπει να δημιουργηθούν συμπεράσματα με τέσσερις πυλώνες:

• Έμπρακτη αλληλεγγύη σε Ελλάδα και Κύπρο έναντι της τουρκικής προκλητικότητας
• Να καλεί η ΕΕ την Τουρκία να τερματίσει τις παράνομες δραστηριότητές της στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο
• Όταν η Τουρκία αποδείξει με συνέχεια και συνέπεια ότι εννοεί την αποκλιμάκωση τότε να παρασχεθεί στη χώρα ευρωπαϊκή βοήθεια
• Αν δεν δείξει η Τουρκία διάθεση αποκλιμάκωσης, τότε να υπάρχει «μαστίγιο».

Οι αναφορές του αρχικού προσχεδίου

Κατά πληροφορίες που επικαλείται το Politico το προσχέδιο που αρνείται η Ελλάδα δεν υπάρχει αναφορά σε κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας. Αυτό που αναφέρεται στο προσχέδιο που απορρίφθηκε από τη χώρα μας είναι πως η «ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία στη διάθεσή της ώστε να διασφαλίσει το σεβασμό της κυριαρχίας της Ελλάδας και της Κύπρου».

Επίσης γίνεται αναφορά και στο μεταναστευτικό: «Υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση θεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, οι ηγέτες της ΕΕ συμφωνούν να δρομολογήσουν μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και στη διευκόλυνση του εμπορίου καθώς και στους υψηλού επιπέδου διαλόγους και στη συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το 2016».

Στο προσχέδιο περιλαμβάνεται και η πρόταση του Σαρλ Μισέλ καλώντας σε «πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο» και αναθέτει στον ανώτατο διπλωμάτη της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες. Επιπλέον, το κείμενο «χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία».

Για την Κύπρο, το κείμενο τονίζει ότι οι τουρκικές δραστηριότητες στα ύδατά της «πρέπει να σταματήσουν» και καλεί την Άγκυρα να ξεκινήσει διάλογο με τη Λευκωσία για την επίλυση της θαλάσσιας διαφοράς. Το προσχέδιο συμπερασμάτων υποστηρίζει επίσης την «ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων» υπό την αιγίδα του Ηνωμένου Βασιλείου για τη δημιουργία μιας «δικοινοτικής ομοσπονδίας» στη Μεγαλόνησο.

Δύο στρατόπεδα

Τα στρατόπεδα και οι θέσεις που θα ακολουθήσουν οι ηγέτες κατά τη Σύνοδο ήταν εμφανή ήδη από πριν την έναρξη της συνεδρίασης. Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ σε δηλώσεις της δεν έκανε αναφορά στο ενδεχόμενο περιοριστικών μέτρων σε βάρος της Άγκυρας. «Θα υπογραμμίσω ότι η σχέση μας με την Τουρκία είναι εκ φύσεως πολυσύνθετη και ότι η ΕΕ έχει μεγάλο συμφέρον στο να διατηρήσει μια εποικοδομητική σχέση με την Τουρκία, παρά τι όποιες δυσκολίες. Είμαστε εταίροι στο ΝΑΤΟ, εξαρτόμαστε ο ένας από τον άλλον όταν πρόκειται για τη μετανάστευση και η βοήθεια στην Τουρκία ώστε να αντιμετωπίσει το προσφυγικό πρόβλημα πρέπει να δοθεί. Φυσικά πρέπει να επιλύσουμε τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο και για εμένα η διπλωματία κατέχει σημαίνοντα ρόλο σε αυτό το μέτωπο», υποστήριξε.

Και η Μάλτα τάσσεται υπέρ της αποφυγής των κυρώσεων και του εποικοδομητικού διαλόγου, ενώ στην ίδια γραμμή κινήθηκε και η Ισπανία με δηλώσεις που αποδόθηκαν στον πρωθυπουργό, Πέδρο Σάντσεθ μετά τη συνάντησή του με τον κ. Μισέλ. Ο Ισπανός φέρεται να είπε ότι εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά η προτάσσουμε τον διάλογο με την Τουρκία ως τρόπο επαναφοράς στην κανονικότητα.

Επιπρόσθετα συνεχίστηκαν και οι πιέσεις προς την Κύπρο να αποσύρει το βέτο στις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας, σε περίπτωση που δεν γίνει συζήτηση για περιοριστικά μέτρα κατά της Άγκυρας. Χαρακτηριστικά ήταν τα όσα δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε: «Πρέπει να σπάσει η σύνδεση των κυρώσεων σε βάρος της Λευκορωσίας με τη στάση απέναντι στην Τουρκία, ενώ φυσικά θα πρέπει να αναγνωρίσουμε τις εύλογες ανησυχίες της Κύπρου σχετικά με τις γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο».

«Θα συζητήσουμε το θέμα της ανατολικής Μεσογείου και τις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας. Θέλουμε περισσότερη σταθερότητα και προβλεψιμότητα (σ.σ. συνεπή στάση) στην περιοχή. Επίσης, θα δείξουμε πλήρη αλληλεγγύη με Ελλάδα και Κύπρο. Όλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι, θέλουμε να αποφασίσουμε τι μέλλον θέλουμε μεταξύ της ΕΕ και αυτού του σημείου του πλανήτη», τόνισε προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής ο Πρόεδρος Σαρλ Μισέλ.

«Το Συμβούλιο θα εκφράσει και πάλι την πλήρη αλληλεγγύη του στην Ελλάδα και την Κύπρο. Αναφορικά με τη σχέση της ΕΕ με την Τουρκία, υπάρχουν δύο δυνατότητες. Είτε αυξάνουν οι εντάσεις, που δεν θέλουμε ή υπάρχει αποκλιμάκωση και προχωράμε σε εποικοδομητική σχέση, κάτι που θέλουμε», τόνισε η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Σε κάθε περίπτωση υπάρχει εργαλειοθήκη στη διάθεση της ΕΕ. Εμείς θέλουμε αποκλιμάκωση, θέλουμε θετική ατζέντα, μαζί αυτά θα συζητηθεί σήμερα».

Σκληρή γραμμή

Από την άλλη, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσε αναφερόμενος στην κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης οφείλουν να δείξουν αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο. Προσερχόμενος, ο πρόεδρος της Γαλλίας δήλωσε ότι η κατάσταση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι σοβαρή και ότι θα κάνει τα πάντα ώστε τα πράγματα να κινηθούν προς ειρηνική επίλυση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πιέσει προς ταχεία λύση μέσω διαπραγματεύσεων, πρόσθεσε.

Σχετικά με τους δημοσιογράφους της εφημερίδας Le Monde που τραυματίσθηκαν σήμερα στην αρμενική πόλη Μαρτουνί από πυρά του αζερικού πυροβολικού, ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι αεροπλάνο είναι έτοιμο να τους μεταφέρει στην Γαλλία.

Ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται να δώσει μία ξεκάθαρη απάντηση στις ενέργειες της Τουρκίας, περιλαμβανομένων των κυρώσεων.

Ο Νίκος Αναστασιάδης από την πλευρά του ζήτησε μια ενιαία απάντηση στην Τουρκία. «Αναμένω ότι το Συμβούλιο θα υιοθετήσει μια ουσιώδη και αποφασιστική στάση η οποία δώσει τέλος στη διπλωματία των κανονιοφόρων, ώστε να υπάρξει διάλογος ή παραπομπή στο διεθνές δικαστήριο, πάντα στη βάση του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας», έγραψε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Κύπρου στο Twitter.

Ξεκάθαρο μήνυμα Μητσοτάκη

Ξεκάθαρο μήνυμα προς την Τουρκία έστειλε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. «Η ΕΕ θα συζητήσει με θάρρος και ειλικρίνεια τι σχέση πρέπει να έχει με την Τουρκία. Ένα είναι βέβαιο: Η τουρκική προκλητικότητα, είτε εκδηλώνεται μέσα από μονομερείς ενέργειες, είτε εκδηλώνεται μέσω μιας ακραίας ρητορικής δεν μπορεί να γίνει άλλο ανεκτή. Και αυτό όχι μόνο γιατί η τουρκική συμπεριφορά παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα δύο χωρών της ΕΕ αλλά και γιατί αυτή η συμπεριφορά θίγει γεωπολιτικά συμφέροντα ολόκληρης της Ευρώπης στη Μεσόγειο. Δύο δρόμοι ανοίγονται μπροστά μας: Ο ένας είναι ο δρόμος του διαλόγου, της διπλωματίας, ένας διάλογος που πρέπει να στηρίζεται στον σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, στην αποφυγή μονομερών ενεργειών και στους κανόνες καλής γειτονίας. Ο άλλος δρόμος είναι η κλιμακούμενη ένταση, η οποία αναπόφευκτα αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει στη λήψη μέτρων από τη ΕΕ, εις βάρος της Τουρκίας. Η Ελλάδα απέδειξε έμπρακτα ότι θέλει να ακολουθήσει τον πρώτο δρόμο. Εναπόκειται στην Τουρκία να πράξει το ίδιο αλλά θα πρέπει να το πράξει με συνέπεια και σταθερότητα», τόνισε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.

Ερντογάν: «Αιχμάλωτη της κακίας της Ελλάδας και της Κύπρου η ΕΕ»

Όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνέχισε τις προκλήσεις του, τονίζοντας πως η ΕΕ έχει μετατραπεί σε μια ρηχή δομή χωρίς ορίζοντα, εξαιτίας της Ελλάδας και της Κύπρου. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως αιχμάλωτος της κακίας της Ελλάδας και της ελληνοκυπριακής πλευράς, έχει μετατραπεί σε μια αναποτελεσματική, οριζόντια, ρηχή δομή» είπε και συνέχισε: «Δεν υπάρχει ούτε ένα πρόβλημα στην περιοχή μας που να έχει επιλυθεί με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το αντίθετο, κάθε κρίση στην οποία έχει εμπλακεί η ΕΕ έχει αποκτήσει νέες διαστάσεις».

Υποστήριξε ακόμα πως το «τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι η απάντησή μας στην προσπάθεια να μας εξαφανίσουν από τη Μεσόγειο». Επιπρόσθετα τόνισε πως «θέλουμε διάλογο για να αποφευχθεί η σύγκρουση στη Μεσόγειο».  «Η Ανατολική Μεσόγειος είναι ένας από τους σημαντικότερους αγώνες μας. Δε θέλουμε σύγκρουση, αλλά ούτε να καταπατήσουν τα δικαιώματά μας» σημείωσε και συνέχισε: «Η επίλυση των συγκρούσεων στη Μεσόγειο σε ισότιμη βάση, είναι ο πρωταρχικός μας στόχος. Δυστυχώς, η στάση της Ελλάδας και των Ελληνοκύπριων από το 2003 και έπειτα απέχει πολύ από αυτή την αρχή».

• Άνγκελα Μέρκελ
• Κυριάκος Μητσοτάκης
• Σαρλ Μισέλ
• Σύνοδος Κορυφής
• Τουρκία