Oruc Reis: Πού το πάει ο Ερντογάν; Τα σενάρια για την κλιμάκωση με τη NAVTEX – Δυσαρέσκεια Βερολίνου, στο τραπέζι οι κυρώσεις

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θεωρεί πως είναι ανεξέλεγκτος σε όλα τα μέτωπα τις τελευταίες ημέρες. Οι ισχυρισμοί περί αποκλιμάκωσης έπεσαν με πάταγο στο κενό, και η Άγκυρα συνέχισε να προκαλεί σε όλα τα επίπεδα. Αρχικά, ήταν το άνοιγμα της παραλιακής ζώνης στα Βαρώσια της Κύπρου. Μετά, η NAVTEX για έρευνες του Barbaros στην κυπριακή ΑΟΖ και το αποκορύφωμα ήρθε το βράδυ της Κυριακής με τη νέα οδηγία προς ναυτιλωμένους για έρευνες του Oruc Reis εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μόλις επτά ναυτικά μίλα από το Καστελόριζο.

Οι εξελίξεις αυτές προκαλούν τον εκνευρισμό όλων των διεθνών δρώντων, κυρίως της Γερμανίας- που επιχείρησε να παίξει το ρόλο του διαμεσολαβητή- και της ΕΕ που βλέπει πως πλέον η Τουρκία έχει αυτονομηθεί και έχει μετατρέψει σε κανονικότητα τις μονομερείς ενέργειες.

Πού το πάει ο Ερντογάν;

Πού το πάει όμως ο Ερντογάν; Πώς από εκεί που φαινόταν η διπλωματική οδός και οι διαβουλεύσεις [σύμφωνα με τον Ν. Δένδια, ο Μ. Τσαβούσογλου είχε δεσμευθεί η Τουρκία να ανακοινώσει ημερομηνία επανέναρξης διερευνητικών επαφών], επιστρέψαμε στη διπλωματία των κανονιοφόρων;

Ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Κωνσταντίνος Υφαντής, μιλώντας στον Alpha 98,9 και την εκπομπή «Χωρίς μάσκα», με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο και τον Γιώργο Σμυρνή επιχείρησε να σταχυολογήσει τα σενάρια για την εν λόγω απόφαση του Ερντογάν.

1. Ο Ερντογάν επιχειρεί να τορπιλίσει τις διερευνητικές επαφές γιατί αυτές δεν έχουν την ατζέντα που θέλει. «Θα προτιμούσε ενδεχομένως να πιεστεί η Ευρώπη και η Αθήνα να πάνε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με ένα τελείως άλλο πλαίσιο. Όχι διερευνητικές, που επιτρέπουν στους Έλληνες να κερδίζουν χρόνο και να καθυστερούν και να κάνουμε 60 γύρους, αλλά να πάμε σε μία διαπραγμάτευση σευψηλότερο πολιτικό επίπεδο, όπου όλα τα ζητήματα θα μπουν στο τραπέζι», είπε χαρακτηριστικά ο καθηγητής. Η εν λόγω εκτίμηση ενισχύεται από το γεγονός ότι ο Ερντογάν φέρεται να ζήτησε κατά τη συνομιλία που είχε με τον Σαρλ Μισέλ «ισχυρά βήματα προς την σύγκληση μιας διεθνούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο». Πρόκειται για μια πρόταση που έχει διατυπώσει ο ίδιος ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που βλέπει με καλό μάτι η Άγκυρα και που έχει ενσωματωθεί στα συμπεράσματα της τελευταίας Συνόδου Κορυφής.
   Όπως εξήγησε δε ο κ. Υφαντής: «Μια πολυμερής μεγάλης διάσκεψη που θα επέτρεπε στην Άγκυρα να κάνει παζάρια με πολλούς και να απομονώσει και την Ελλάδα και τη Λευκωσία, θα ήταν η προτίμηση του Ερντογάν. Θα ήταν μια διαπραγμάτευση χωρίς δέσμευση να πάμε στη Χάγη»
2. Εκνευρισμός στην Άγκυρα λόγω διπλωματικής απομόνωσης, αλλά και γιατί η Ελλάδα κέρδισε χρόνο. Ακόμη ένα ενδεχόμενο που μπορεί να κρύβεται πίσω από την εν λόγω απόφαση για έξοδο του Oruc Reis, είναι ο εκνευρισμός που προκαλείται στην Άγκυρα μετά τη διπλωματική απομόνωση στην οποία οδηγήθηκε λόγω των μονομερών της ενεργειών. Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη επίσκεψη του Μάικ Πομπέο στην Σούδα και οι δηλώσεις στήριξης του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας. Επιπρόσθετα, όπως εξήγησε ο κ. Υφαντής, η Άγκυρα δεν είναι διόλου ευχαριστημένη με το πως μπήκε στον πάγο η προηγούμενη κρίση. «Επειδή η Άγκυρα δεν είναι καθόλου ευχαριστημενη από το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα στην προηγούμενη αντιπαράθεση, πριν από την αποκλιμάκωση και τη συμφωνία να ξαναπάμε σε διερευνητικές επαφές, φαίνεται να διαμορφώνεται μια πλειοψηφία γύρω από τον Ερντογάν, που αξιολογεί ότι το πλαίσιο των διερευνητικών δεν έχει να δώσει τίποτα στην Τουρκία. Η Τουρκία “υποχώρησε” χωρίς να πάρει απολύτως τίποτα, ούτε από την Ελλάδα ούτε από την Ευρώπη. Η Ελλάδα κερδίζει χρόνο και προετοιμάζεται καλύτερα και αυτό είναι ένα σενάριο που δεν μπορεί να το επιτρέψει η Άγκυρα», επισήμανε.
3. Το πολύ κακό σενάριο, η στρατιωτική εμπλοκή. Ο Ερντογάν ενδέχεται να εκτιμά πως θα πετύχει διαπραγμάτευση με καλύτερες θέσεις με τη βία. «Είτε να το πετύχει με την απειλή κάποιου επεισοδίου είτε να το πετύχει μετά από ένα επεισόδιο, το οποίο εκτιμά ότι θα φέρει περισσότερες απώλειες, για διάφορους λόγους», εξήγησε ο κ. Υφαντής.

Τις εκτιμήσεις του κ. Υφαντή επιβεβαιώνει και η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, η οποία επί της ουσίας θέτει εκ νέου το πλαίσιο διεκδικήσεων της Άγκυρας. «Αυτές οι δραστηριότητες, οι οποίες θα διαρκέσουν έως τις 22 Οκτωβρίου 2020 βρίσκονται εντελώς εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, 15 χιλιόμετρα από το πλησιέστερο πεδίο της Τουρκίας και η ηπειρωτική Ελλάδα είναι 425 χιλιόμετρα μακριά». Ουσιαστικά η εν λόγω τοποθέτηση είναι και η πάγια θέση της Άγκυρας ότι τα νησιά δεν έχουν ΑΟΖ. Και η έξοδος του Oruc Reis σηματοδοτεί αποσκοπεί να παγιώσει και αυτή τη θέση της Τουρκίας.

Επίσης η ανακοίνωση του Τουρκικού ΥΠΕΞ υποκρύπτει και το αίτημα περί της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου. «Η προσδοκία μας από την Ελλάδα είναι ότι θα αποσύρει τους μαξιμαλιστικούς ισχυρισμούς της που είναι αντίθετοι με το διεθνές δίκαιο, θα θέσει τέρμα στις ασκήσεις και τις στρατιωτικές δραστηριότητες που αυξάνουν την ένταση στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο και θα μπει σε ειλικρινή διάλογο μαζί μας, και συγκεκριμένα σε διερευνητικές συνομιλίες», σημειώνει χαρακτηριστικά το τουρκικό ΥΠΕΞ.

Εκνευρισμός και δυσαρέσκεια

Είναι γεγονός ότι ο εν λόγω αιφνιδιασμός με το Oruc Reis προκάλεσε σφοδρή δυσαρέσκεια στις Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ή τουλάχιστον στη πλειοψηφία τους. Κυρίως όμως, όπως έγραψε το Newpost, ο Ερντογάν επί της ουσίας «άδειασε» την Άνγκελα Μέρκελ, που το τελευταίο διάστημα επιχείρησε να παίξει το ρόλο της έντιμης διαμεσολαβήτριας στην ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Έδωσε δε «μάχες» στη Σύνοδο Κορυφής για να μην περάσει η γραμμή για κυρώσεις στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, έγινε γνωστό πως ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας θα επισκεφτεί μόνο τη χώρα μας και την Κύπρο και όχι την Άγκυρα. Μετά από την αποδοκιμασία του ανοίγματος της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων για επισκέπτες την περασμένη εβδομάδα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ επέκρινε τη νέα επιχείρηση του τουρκικού ερευνητικού σκάφους «Oruc Reis» στην περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου. Η πραγματοποίηση ερευνητικών ενεργειών «σε αυτή την αμφιλεγόμενη θαλάσσια περιοχή, θα ήταν ένα λυπηρό και από τη δική μας σκοπιά μια μη συνετό βήμα», δήλωσε.

«Θα πήγαινε πίσω τις προσπάθειες για αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο και οπωσδήποτε δεν θα ήταν ωφέλιμη για την ανάπτυξη των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας όπως τις εξέτασε την προπερασμένη εβδομάδα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.»

Στο τραπέζι οι κυρώσεις

Το θέμα των κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας άμεσα -χωρίς την περίοδο χάριτος που της έχει δοθεί μέχρι τον Δεκέμβριο – θα τεθεί στη Σύνοδο Κορυφής της 15-16 Οκτωβρίου από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον πρόεδρο της κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές με τις οποίες συνομίλησε το Newpost.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξη του στα «Νέα» και στον Γιάννη Πρετεντέρη στην ερώτηση εάν αποδίδουν οι κυρώσεις, απάντησε: «Πιστεύω στην απειλή των κυρώσεων. Αν φτάσει στο σημείο κανείς να επιβάλει κυρώσεις, τότε θα πρέπει να γνωρίζει ότι η ένταση μπορεί να συντηρηθεί για αρκετό χρονικό διάστημα. Το ενδεχόμενο επιβολής των κυρώσεων όμως σε μια οικονομία που ήδη αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα έχει μεγάλη αξία.»

Νέα NAVTEX κοντά στο Καστελόριζο

Να σημειωθεί ότι η Τουρκία αργά το βράδυ της Δευτέρας προχώρησε στην έκδοση ακόμα μίας NAVTEX στην ανατολική Μεσόγειο και συγκεκριμένα κοντά στο Καστελόριζο με σκοπό να απαντήσει στην αντίστοιχη ελληνική.

Δείτε τη νέα Navtex:

TURNHOS N/W : 1268/20

MEDITERRANEAN SEA

1. TURKISH FLAGGED R/V ORUÇ REİS, ATAMAN AND CENGİZHAN ARE CONDUCTING SEISMIC SURVEY IN TURKEY’S CONTINENTAL SHELF ON BEHALF OF REPUBLIC OF TURKEY IN ACCORDANCE WITH INTERNATIONAL LAW.

2. UNAUTHORIZED STATION HAS BROADCASTED NAVTEX MESSAGE NUMBER HA79-596/20 IN TURKISH NAVTEX SERVICE AREA. ANTALYA NAVTEX STATION HAS THE AUTHORITY TO BROADCAST NAVTEX MESSAGES IN THE AREA.

3. ANTALYA TURK RADIO NAVTEX NR FA06-1262/20 IS STILL VALID AND EFFECTIVE. ANTALYA STATION WILL CONTINUE TO PROMULGATE NAVTEX MESSAGES FOR SAFETY OF MARINERS.

4. CANCEL THIS MESSAGE 222059Z OCT 20.

• NAVTEX
• Καστελόριζο
• Κυπριακή ΑΟΖ
• Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
• Τουρκία