Σύνοδος Κορυφής: Σκληροί vs απρόθυμοι με διακύβευμα τις κυρώσεις στον Ερντογάν – Νέα προσχηματικά καλέσματα για διάλογο

Σκληρό διπλωματικό πόκερ μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης την επόμενη εβδομάδα βρίσκεται σε εξέλιξη, με την Αθήνα να έχει αναλάβει πρωτοβουλία ανάδειξης του προσχηματικού χαρακτήρα της πρότασης της Άγκυρας για διάλογο. Η τουρκική κυβέρνηση σε μια απέλπιδα προσπάθεια να σπάσει την απομόνωση στην οποία έχει περιέλθει, φορά ευρωπαϊκό προσωπείο, προχωρά σε επιθέσεις φιλίας προς την Ευρώπη, να βάλει μπλόκο στα περιοριστικά μέτρα κατά της Άγκυρας.

Θεωρείται μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεδομένο πως με βάση τα μπλοκ που έχουν διαμορφωθεί εντός της Ένωσης πως στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα δοθεί μάχη μεταξύ των χωρών που προκρίνουν μια σκληρή στάση έναντι της Άγκυρας και της ομάδας των «απρόθυμων» δηλαδή όσων θέλουν -για οικονομικούς, οικονομικούς και γεωπολιτικούς ρόλους- την η Άγκυρα να πέσει στα «μαλακά».

Σκληροί vs απρόθυμοι

Στην ΕΕ έχουν ήδη να διαμορφώνονται δύο στρατόπεδα. Η ομάδα που τάσσεται υπέρ των κυρώσεων και απαρτίζεται από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Γαλλία, την Αυστρία, το Λουξεμβούργο και την Τσεχία. Επίσης η Ολλανδία έχει επιβάλει εμπάργκο όπλων στην Τουρκία από το 2019 για τον πόλεμο στη Συρία. Η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Σουηδία και η Φινλανδία προτιμούν ήπιες ή καθόλου κυρώσεις. Σε αυτή την ομάδα προστίθεται και η Βουλγαρία που διατηρεί ισχυρές διμερείς σχέσεις με την Τουρκία, ενώ ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ έχει εκφραστεί θετικά κατά καιρούς για τον Ερντογάν.

Η δεύτερη αυτή ομάδα – το μπλοκ των απρόθυμων- περιλαμβάνει χώρες μεγάλα οικονομικά συμφέροντα στην Τουρκία. Μάλιστα, οι ισπανικές και ιταλικές τράπεζες κατέχουν και πολλά ομόλογα του τουρκικού δημοσίου. Σε περίπτωση ισχυρών κυρώσεων λοιπόν, θα πληγεί η τουρκική οικονομία και συνεπακόλουθα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αυτών των χωρών.

Τον τόνο για τη στάση που θα τηρήσει το Βερολίνο έδωσε πριν από λίγες ημέρες η Άνγκελα Μέρκελ, χαρακτηρίζοντας «θετική» την προσχηματική απόσυρση του Oruc Reis από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, λίγες ημέρες πριν το Συμβούλιο Κορυφής. «Είναι καλό σημάδι ότι αυτό το πλοίο, το Oruc Reis έχει επιστρέψει σε ένα τουρκικό λιμάνι αλλά ακόμα συνεχίζονται οι εξορυκτικές δραστηριότητες κοντά στις ακτές της Κύπρου» είχε τονίσει η κα Μέρκελ μεταξύ άλλων.

Αντιθέτως, η Γαλλία πρωτοστατούσε από την πρώτη στιγμή απέναντι στον επεκτατισμό και την προκλητική ρητορική της Άγκυρας, με τον Εμανουέλ Μακρόν να μιλά για κόκκινες γραμμές. «Πιστεύω ότι δεν μπορούμε να μπούμε σε διάλογο με την Τουρκία, εάν παραβιάσει τις κόκκινες γραμμές» είχε αναφέρει ο κ. Μακρόν. Η διστακτικότητα του Βερολίνου είχε φανεί και στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου, μεσούσης της ελληνοτουρκικής κρίσης και με το κρεσέντο προκλητικότητας της Άγκυρας σε εξέλιξη, η Γερμανίδα Καγκελάριος, μιλούσε για θετική ατζέντα με την Τουρκία. 

«Θέλουμε να προωθήσουμε αυτή την θετική ατζέντα στις συνομιλίες με την Τουρκία, επειδή γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι για όλες τις διαφορετικές στρατηγικές σχέσεις με την Τουρκίας» είχε πει η κ. Μέρκελ.

Σε αυτό το πλαίσιο ήρθε και το μήνυμα – αιχμή του επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Μάνφρεντ Βέμπερ κατά της Μέρκελ: «Μην ξεγελιέστε από τον Ερντογάν! Απέσυρε το Oruc Reis πριν από τη σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου για να αποφύγει τις κυρώσεις. Τώρα το κάνει ξανά».

Η στάση της Αθήνας

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η Αθήνα συνεχίζει να πιέζει τους εταίρους για να βρεθεί η χρυσή τομή και να ξεκινήσει η διαδικασία επιβολής κυρώσεων στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Όπως εξήγησε ο εκπρόσωπος Τύπου το ΥΠΕΞ Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ έδωσαν μια ευκαιρία στην Τουρκία, η οποία δυστυχώς έκανε ακριβώς το αντίθετο. Σημείωσε, ότι τα περιθώρια για θετική ατζέντα έχουν εξαϋλωθεί υπό τις παρούσες συνθήκες. Συμπλήρωσε, ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανέφεραν ότι μέχρι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου θα πρέπει να εξετάσουν αφενός την κατάσταση και αφετέρου να ληφθούν οι απαραίτητες αποφάσεις, στη βάση της συμπεριφοράς της Τουρκίας που έχει επιδείξει τουλάχιστον τους τελευταίους μήνες.

Στο τραπέζι εκ νέου το εμπάργκο όπλων

Όπως έγραψε το Newpost, κατά τη διάρκεια της Συνόδου, ο πρωθυπουργός θα ζητήσει επιβολή εμπάργκο όπλων από χώρες της ΕΕ που την προμηθεύουν με αμυντικό εξοπλισμό. Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες το ενδεχόμενο οι τρεις συγκεκριμένες χώρες θα υπαναχωρήσουν από αυτά τα προγράμματα καθώς κρίσιμη παράμετρος είναι τα εθνικά συμφέροντα τους. Επίσης δεν θα πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες ότι μπορεί να παγώσει η τελωνειακή ένωση με την Τουρκία λόγω των στενών οικονομικών δεσμών που έχει η συμμαχία των «απρόθυμων».

Κενή η λίστα των κυρώσεων

Πάντως, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει σε γραπτό κείμενο καμιά λίστα κυρώσεων η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί, έστω ένα προσχέδιο. Ο ύπατος αρμοστής για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ είχε πάρει εντολή από το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών του Ιουλίου για να παρουσιάσει υποτίθεται στα τέλη Αυγούστου αυτή την λίστα με τις κυρώσεις μετά τις επαφές που θα έκανε με τις κυβερνήσεις. Φτάσαμε Δεκέμβριο και τίποτα απτό ακόμη.

Πηγές από τις Βρυξέλλες με τις οποίες συνομίλησε το NEWPOST έλεγαν ότι πιθανόν να συζητηθεί στη Σύνοδο η επιβολή κυρώσεων που είχαν αποφασιστεί μετά από πιέσεις της Κύπρου το 2018, χωρίς όμως ποτέ να επιβληθούν στην Τουρκία. Αυτή η λίστα μεταξύ άλλων συμπεριελάμβανε κυρώσεις κατά προσώπων και εταιριών οι οποίες εμπλέκονται σε γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Νέα προσχηματικά καλέσματα για διάλογο

Η Τουρκία πάντως συνεχίζει στο ίδιο μότο, με προσχηματικά καλέσματα για διάλογο αλλά και blame game για τη μη έναρξη των διερευνητικών επαφών. «Η ελληνική κυβέρνηση πιστεύει ότι μπορεί να ξεφύγει με αυτήν την στρατηγική λοιδορίας», είπε ο ΥΠΕΞ της γείτονος Μεβλούτ Τσαβούσογλου και συνέχισε: «η πόρτα της Τουρκίας παραμένει ανοιχτή για διάλογο. Υπάρχει διέξοδος». Ο ίδιος υποστήριξε πως η Διάσκεψη Ανατολικής Μεσογείου είναι μια ευκαιρία για συνεργασία.

Ο εκπρόσωπος του ελληνικού ΥΠΕΞ επεσήμανε πως η απόφαση για έναρξη των διερευνητικών επαφών είναι πολιτική και θα κριθεί όταν υπάρξει ένας χρονικός ορίζοντας στον οποίο η Άγκυρα θα αποφύγει προκλητικές ενέργειες, ενώ υπογράμμισε πως θα πρέπει να υπάρχει μια συνέπεια και συνέχεια στην αποκλιμάκωση από τουρκικής πλευράς.

• κυρώσεις
• Σύνοδος Κορυφής
• Τουρκία