Στο προσκήνιο ξανά οι διερευνητικές μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ στην Τουρκία – Οι όροι της Αθήνας για διάσκεψη της Ανατολικής Μεσογείου

Ευρείες εξελίξεις σε όλα τα μέτωπα φαίνεται πως σηματοδοτούν οι κυρώσεις που αποφάσισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε βάρος της Τουρκίας για το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα S-400. Οι ΗΠΑ έκαναν την αρχή, αποφάσισαν κυρώσεις που… δαγκώνουν και έδειξαν το δρόμο στους Ευρωπαίους, οι οποίοι ως γνωστό -αποτυπώθηκε και στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής- περιμένουν την ορκωμοσία του νέου προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν για να συντονίσουν με τη νέα αμερικανική διοίκηση τη στάση τους έναντι της Τουρκίας.

Ο Ερντογάν νιώθοντας την ανάσα των Αμερικανών και των Ευρωπαίων… καυτή στο σβέρκο του, επιχειρεί να αποσοβήσει αρνητικές για την Τουρκία αποφάσεις. Ανακινεί σε αυτό το πλαίσιο τα προσχηματικά καλέσματα προς την Ελλάδα για διάλογο – φυσικά άνευ όρων, όπως είναι η πάγια θέση της Άγκυρας- ενώ εντείνει τις διπλωματικές προσπάθειες για μια διάσκεψη των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Ένα φόρουμ όπου η Άγκυρα θα μπορέσει να απλώσει όλες τις διεκδικήσεις της.

Η Ευρώπη απειλεί

Η τελευταία Σύνοδος Κορυφής μπορεί να προχώρησε σε κυρώσεις χαμηλής πτήσης για πρόσωπα και οντότητες που καθόλου δεν έκαναν το αυτί του Ερντογάν να ιδρώσει, αλλά το ραντεβού που κλείστηκε για επανεξέταση της στάσης της ΕΕ στην Σύνοδο του Μαρτίου του 2021 ενδεχομένως να μην είναι τόσο ανεφελο. Μετά τις αμερικανικές κυρώσεις δεν θα είναι και τόσο εύκολο να επιμείνουν στην ήπια γραμμή χώρες – μέλη της ΕΕ που θέλουν να ρίχνουν στα μαλακά την Τουρκία όπως είναι η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία κι άλλες που συνδέονται και με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα μαζί της.

Η αλλαγή αυτή είναι ήδη εμφανής παρασκηνιακά. Όπως ανέφερε ευρωπαϊκή πηγή που επικαλείται ο ΣΚΑΪ, είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο τον προσεχή Μάρτιο, να επιβληθούν σημαντικές κυρώσεις και οντότητες, όχι απλώς σε άτομα, εάν συνεχιστούν οι προκλήσεις. Όπως ανέφερε ο αξιωματούχος, θα υπάρχουν πολλές επιπλέον κληρώσεις αν η έκθεση του ύπατου εκπρόσωπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ, η όποια αναμένεται το Μάρτιο κατά τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι αρνητική σε σχέση με τη συμμόρφωση της Τουρκίας στις επιταγές της ΕΕ. 

Υπενθυμίζεται ότι στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα δόθηκε η εντολή στον Ζ. Μπορέλ να υποβάλει «έκθεση σχετικά με τις εξελίξεις όσον αφορά τις πολιτικές, οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας, καθώς και σχετικά με τα μέσα και τις επιλογές για την ακολουθητέα πορεία», συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής των κυρώσεων για τις δραστηριότητες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. 

Πιέσεις ξανά για διερευνητικές

Με τον κλοιό να σφίγγει, ο Ερντογάν εμφανίζεται τώρα ως το τιμητής του διαλόγου. Διπλωματικές πηγές δεν απέκλειαν στο NEWPOST να κάνει μία κίνηση πριν από την ορκωμοσία του Μπάιντεν στο επίπεδο των διερευνητικών επαφών προκαλώντας την Αθήνα να ορίσουν ημερομηνία. Την Τετάρτη ο πορτ παρόλ του Ερντογάν, Ιμπραίμ Καλίν, μίλησε εκ νέου για διερευνητικές επαφές. Είπε πως η ΕΕ πρέπει να στηρίξει και να συμβάλει στις προσπάθειες και τις προτάσεις της Τουρκίας για να καταστεί η Ανατολική Μεσόγειος μια θάλασσα ειρήνης. Και τόνισε πως η Τουρκία είναι έτοιμη για διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα. Φυσικά με τους όρους της Τουρκίας, δηλαδή με ανοιχτή ατζέντα.

Ένας όρος που έθεσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην Τουρκία είναι να έχει επιδείξει συνέχεια και συνέπεια απέχοντας από προκλητικές και επιθετικές κινήσεις σε βάρος της Ελλάδας και να μην καταφύγει σε προσχηματικές προσκλήσεις. Επιπρόσθετα, η Αθήνα θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα συναινέσει σε έναρξη διερευνητικών επαφών πριν την ορκωμοσία του Μπάιντεν.

Η πολυμερής διάσκεψη

Ακόμη μια ιδέα που προκρίνουν οι Τούρκοι και η Αθήνα βλέπει με σκεπτικισμό είναι αυτή της πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η πρόταση έχει καταγραφεί στα συμπεράσματα των δύο τελευταίων Ευρωπαϊκών Συμβουλίων, ενώ η Τουρκία βλέπει την ιδέα αυτή με καλό μάτι.  

Η Αθήνα φυσικά θέτει συγκεκριμένους όρους ώστε να διοργανωθεί μια τέτοια διάσκεψη. Όπως επεσήμανε την Πέμπτη ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, επί της αρχής η Ελλάδα δεν έχει κάποια αντίρρηση, υπογραμμίζοντας ωστόσο πως από εκεί και πέρα όλα τα κράτη που θα συμμετάσχουν θα πρέπει να σέβονται τα βασικά αυτονόητα κριτήρια: να αναγνωρίζουν το σύνολο των υπόλοιπων συμμετεχόντων, να σέβονται την εδαφική κυριαρχία όλων των άλλων κρατών και να σέβονται τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας. Τα κράτη που θα συμμετάσχουν σε μια τέτοια ενδεχόμενη διάσκεψη πρέπει να σέβονται αυτά τα κριτήρια, διαμήνυσε ρητά ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, σημειώνοντας πως αν υπάρχει ένα κράτος το οποίο δεν τα σέβεται είναι ένα ένας ανασταλτικός παράγοντας.

Περαιτέρω, επισήμανε πως πρέπει πρώτα απ’ όλα να συμφωνηθεί το πλαίσιο της ενδεχόμενης διάσκεψης και ποιοι θα συμμετάσχουν, αναδεικνύοντας πως ο σεβασμός στο διεθνές δίκαιο είναι θεμελιώδες ζήτημα. Σημείωσε για το πλαίσιο που θα συμφωνηθεί, ότι ετοιμάζει κάποιες προτάσεις ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, καθιστώντας εκ νέου σαφές πως σύγκληση αυτής της διάσκεψης δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με τη συγκατάθεση των κρατών-μελών της ΕΕ και των κρατών των οποίων θα συγκληθούν. Δίνοντας μια γεύση για το αντικείμενο μιας τέτοιας διάσκεψης, είπε πως θα είναι η πολυμερής συνεργασία στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου σε διάφορους τομείς.

• κυρώσεις
• Τουρκία