current views are: 13

17 Ιουνίου 2021
Δημοσίευση04:05

Μητσοτάκης, Ερντογάν, Μπάιντεν, Πούτιν: Οι κρίσιμες συναντήσεις στο ΝΑΤΟ – Το παρασκήνιο και τα ελληνοτουρκικά

Ο Ερντογάν προσήλθε στις Βρυξέλλες με μειωμένη την αντιδυτική ρητορική του, καθώς αναζητά ξένες επενδύσεις για τη χώρα του, η οποία έχει ταλαιπωρηθεί από μια νομισματική κρίση και μια οικονομική ύφεση που επιδεινώθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού.

Δημοσίευση 04:05’

Ο Ερντογάν προσήλθε στις Βρυξέλλες με μειωμένη την αντιδυτική ρητορική του, καθώς αναζητά ξένες επενδύσεις για τη χώρα του, η οποία έχει ταλαιπωρηθεί από μια νομισματική κρίση και μια οικονομική ύφεση που επιδεινώθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού.

 «Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν…». Μια αποστροφή του στίχου από το τραγούδι “Υδροχόος” του Μανώλη Ρασούλη ταιριάζει απόλυτα ως αποτύπωμα της συγκέντρωσης των επτά ισχυρότερων ηγετών των G-7 στην Κορνουάλη της νότιας Αγγλίας και εν συνέχεια των 30 ηγετών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Αναμφισβήτητα το παγκόσμιο ενδιαφέρον εστιάστηκε στον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Ευρώπη και στην προσπάθεια του να συμπαρασύρει τους συμμάχους του τόσο των G-7 , όσο και του ΝΑΤΟ σε μια οικονομική εκστρατεία κατά της Κίνας αλλά και να επαναπροσδιορίσει την Ρωσική απειλή.

Ειδικότερα για μας εδώ στην Ελλάδα το ενδιαφέρον εστιάστηκε στην συνάντηση Κορυφής Μπάιντεν – Πούτιν καθώς και στα όσα έλαβαν χώρα πέριξ της Τουρκίας και με τις συναντήσεις που είχε ο Ταγιπ Ερντογάν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Τζο Μπάιντεν και τον Εμανουέλ Μακρόν.

Ο Ερντογάν προσήλθε στις Βρυξέλλες με μειωμένη την αντιδυτική ρητορική του, καθώς αναζητά ξένες επενδύσεις για τη χώρα του, η οποία έχει ταλαιπωρηθεί από μια νομισματική κρίση και μια οικονομική ύφεση που επιδεινώθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού.

Ο Τούρκος πρόεδρος εν πτήσει προς την έδρα του ΝΑΤΟ δήλωνε την περασμένη Δευτέρα ότι η αναβίωση του διαλόγου με την Ελλάδα για την επίλυση μακροχρόνιων διαφορών θα εξυπηρετήσει την «σταθερότητα και ευημερία» στην περιοχή. Ωστόσο, ο Ερντογάν εξέφρασε τη λύπη του για την έλλειψη υποστήριξης από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ στον αγώνα της Τουρκίας κατά της τρομοκρατίας εννοώντας σαφώς τους Κούρδους μαχητές της Συρίας οι οποίοι υποστηρίζονται στρατιωτικά απο τις ΗΠΑ.

Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι η κουρδική οργάνωση της Συρίας (PΥD) είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ΡΚΚ που εδώ και δεκαετίες διεξάγει ανταρτοπόλεμο στην Τουρκία.

Η Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ ήταν μια ευκαιρία για τον Ερντογάν που αυτή την περίοδο αγωνίζεται να επιδιορθώσει τις κατεστραμμένες σχέσεις της Τουρκίας με τους δυτικούς εταίρους της,  ώστε να κάνει μια σειρά από προσωπικές συναντήσεις με ηγέτες του ΝΑΤΟ και πρωτίστως με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
 Ο Τ. Ερντογάν προσήλθε στο ΝΑΤΟ έχοντας στο φάκελο το Κουρδικό ως το ισχυρότερο διπλωματικό χαρτί. Προσήλθε παραπονούμενος ότι τάχα αυτός πολεμάει τους “τρομοκράτες”, δηλαδή τους Κούρδους αλλά οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ τους στηρίζουν.

Πριν καν προσγειωθεί στις Βρυξέλλες έκανε μια δήλωση περιγράφοντας την υπερασπιστική του γραμμή για τους S-400: «Η Τουρκία -δήλωσε -βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας σε όλες τις διεθνείς αποστολές, ειδικά στο ΝΑΤΟ. Τέσσερις χιλιάδες (4.000) μαχητές του ISIS  «εξουδετερώθηκαν» από τις τουρκικές δυνάμεις κατά τις διασυνοριακές επιχειρήσεις».

Η Τουρκία – υποστήριξε ο Τ Ερντογάν- είναι ο μόνος σύμμαχος του ΝΑΤΟ που έχει πολεμήσει πρόσωπο με πρόσωπο με τους τζιχαντιστές. Δυστυχώς, δεν λάβαμε την υποστήριξη και την αλληλεγγύη που περιμέναμε από τους συμμάχους και τους εταίρους μας στον αγώνα μας ενάντια σε κάθε μορφή τρομοκρατίας.

Κατά τη συνάντηση  Ερντογάν – Μπάιντεν , σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, όντως επικεντρώθηκαν  στην υποστήριξη των ΗΠΑ στους Κουρδούς μαχητές της Συρίας, καθώς και στη διαμάχη για την απόκτηση των S-400 και τη διακοπή από το πρόγραμμα των F-35.

Η Ουάσινγκτον θεωρεί ότι οι πύραυλοι S-400, τους οποίους αγόρασε η Τουρκία το 2019, αποτελούν απειλή για την ολοκληρωμένη αεροπορική άμυνα του ΝΑΤΟ και ζήτησε από την Άγκυρα να εγκαταλείψει το σύστημα των 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Τον Απρίλιο, ο Μπάιντεν εξόργισε την Άγκυρα, δηλώνοντας ότι η μαζική δολοφονία και οι απελάσεις Αρμενίων της Οθωμανικής εποχής ήταν «γενοκτονία».  Η Τουρκία αρνείται ότι οι απελάσεις και οι σφαγές που ξεκίνησαν το 1915 και σκότωσαν περίπου 1,5 εκατομμύρια Αρμένιους για γενοκτονία.

Νατοϊκή ικανοποίηση για επανέναρξη ελληνοτουρκικού διαλόγου

 Τα ελληνοτουρκικά και η συνάντηση του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ήταν ένα από τα εύκολα θέματα του Τ. Ερντογάν προσφέροντας ικανοποίηση στο ΝΑΤΟ και ειδικότερα στον αμερικανό πρόεδρο (…Μπαιντενόπουλο) λίγο πριν τον συναντήσει.

Επομένως με το μυαλό του “καρφωμένο” στο επόμενο κρίσιμο ραντεβού του με τον αμερικανό Πρόεδρο, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε πενηντάλεπτη συνάντηση με τον Κυριακο Μητσοτάκη. Το ραντεβού διεξήχθη σε “θετικό“ κλίμα σύμφωνα με πηγές και από τις δυο πλευρές, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «έσπασε ο πάγος» και οι δύο ηγέτες συμφώνησαν «να αφήσουν πίσω την ένταση του 2020, παρά τις πολύ σημαντικές διαφωνίες που υπάρχουν».

Συγκεκριμένα, συμφωνήθηκε να αποφεύγονται οι προκλήσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε «δύσκολα διαχειρίσιμες καταστάσεις».
Η ελληνική πλευρά, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, έχει κάθε πρόθεση να προχωρήσει τη θετική ατζέντα που διατυπώθηκε πρόσφατα από κοινού από τους αρμόδιους υφυπουργούς Εξωτερικών (Φραγκογιάννης-Ονάλ).
Παράλληλα, οι συνομιλίες για τις διαφορές μεταξύ των δύο χωρών, με κορυφαία το ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών, πρέπει να συνεχιστούν στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου.

Επιπλέον, τέθηκε το ζήτημα του προσφυγικού, στο οποίο η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να συνεργαστεί με την Τουρκία, στο βαθμό που δεν θα επαναληφθούν προκλήσεις όπως αυτές που σημειώθηκαν στον Έβρο το Μάρτιο του 2020. Ο Κ. Μητσοτάκης μετέφερε ότι θα ήταν ένδειξη καλής θέλησης να δεχθεί η Τουρκία τους 1.450 μετανάστες, των οποίων τα αιτήματα ασύλου έχουν απορριφθεί τελεσίδικα από τις ελληνικές αρχές. Το ελληνικό αίτημα για τις επιστροφές εκκρεμεί από τον περασμένο Ιανουάριο, ενώ έχει παρέμβει επ’ αυτού και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χωρίς αποτέλεσμα.

Τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία και ηλεκτρονικά ΜΜΕ καλύπτοντας την συνάντηση Ερντογάν – Μητσοτάκη σημείωναν ότι μια μακροχρόνια διαμάχη μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας σχετικά με τα όρια και τα δικαιώματα για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στην ανατολική Μεσόγειο ξέσπασε εκ νέου το καλοκαίρι του 2020 με την αποστολή ερευνητικών σκαφών από την Άγκυρα σε ύδατα όπου η Ελλάδα θεωρεί δικά της βάσει Διεθνών Συμβάσεων.

Έκτοτε Έλληνες και Τούρκοι διπλωμάτες έχουν πραγματοποιήσει δύο γύρους συνομιλιών τους τελευταίους μήνες μετά από διακοπή πέντε ετών. Επίσης οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας πραγματοποίησαν αμοιβαίες επισκέψεις ώστε να φτάσουμε στην συνάντηση Μητσοτακη – Ερντογάν στις Βρυξέλλες.

Πριν την συνάντηση ο Ερντογάν σε τηλεοπτική εκδήλωση του σε think tank τόνισε ότι: «Η αναβίωση των καναλιών διαλόγου μεταξύ (Τουρκίας) και του γείτονά μας και του συμμάχου μας, της Ελλάδας, και η επίλυση διμερών ζητημάτων, θα εξυπηρετήσουν τη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής μας».
Οι δυο ηγέτες συμφώνησαν τουλάχιστον για ένα «ήρεμο καλοκαίρι».

 Στις Βρυξέλλες, ο Ερντογάν συναντήθηκε επίσης με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον.

Γαλλικά «πυρά»

 Αμέσως μετά την συνάντηση των Προέδρων της Γαλλίας και της Τουρκίας ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι έλαβε διαβεβαιώσεις από τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν ότι απομακρύνει τους
ξένους μισθοφόρους από το έδαφος της Λιβύης το συντομότερο δυνατό.
Ο Μακρόν σε συνέντευξη Τύπου μετά το τέλος της συνόδου κορυφής δήλωσε ότι: «Συμφωνήσαμε να εργαστούμε για αυτήν την απόσυρση (ξένων μισθοφόρων).  Δεν εξαρτάται απλώς από τους δυο μας.  Αλλά μπορώ να σας πω ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν επιβεβαίωσε κατά τη διάρκεια της συνάντησής μας την επιθυμία του ότι οι ξένοι μισθοφόροι, οι ξένες πολιτοφυλακές, που λειτουργούν στο έδαφος της Λιβύης θα φεύγουν το συντομότερο δυνατό».

Ήδη αμέσως μετά την συνάντησή του με τον Ερντογάν, ο Μακρόν έγραψε στο Twitter ότι θέλει να «προχωρήσει» η συνεργασία της Γαλλίας με την Τουρκία. Ήταν η πρώτη τους συνάντηση από τότε που η διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών έφτασε στο απόγειό της τον Οκτώβριο, αφού ο Ερντογάν αμφισβήτησε την ψυχική υγεία του Μακρόν.
Και οι δύο άνδρες συζήτησαν θέματα Λιβύης και Συρίας. Η Γαλλία κατηγορεί την Τουρκία ότι παραβιάζει τις δεσμεύσεις της αυξάνοντας τη στρατιωτική της παρουσία στη Λιβύη και φέρνοντας τζιχαντιστές από τη Συρία.
Στο μεταξύ στο κοινοβούλιο της Λιβυης ο βουλευτής Μισάμπα Ντούμα εξέφραζε την δυσαρέσκεια του για την πρόσφατη άφιξη του Τούρκου Υπουργού Άμυνας, Χούλουσι Ακάρ, στην Τρίπολη για να συναντήσει τα τουρκικά στρατεύματα απαγορεύοντας στους Λίβυους δημοσιογράφους να τον προσεγγίσουν και να τον φωτογραφίσουν!

Ο Λίβυος βουλευτής Μισάμπα Ντούμα ζήτησε να προσέλθουν στο κοινοβούλιο και να λογοδοτήσουν τα μέλη του Προεδρικού Συμβούλιου, που σύμφωνα με τη Συμφωνία της Τύνιδας είναι ο ανώτατος διοικητής του στρατού. Είχε προηγηθεί η δήλωση του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν ότι ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα συζητούσε με τον Τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το θέμα της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας στη Λιβύη

• Κατά την συνάντηση  Μπόρις Τζόνσον – Ταγίπ Ερντογάν συμφώνησαν να «εργαστούν για την επανάληψη των ταξιδιών μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Τουρκίας», σύμφωνα με δήλωση της Downing Street.  Η Τουρκία όπως και η Ελλάδα πιέζει για χαλάρωση των περιορισμών COVID-19 για να επιτρέψει στους Βρετανούς τουρίστες να έρθουν στην Τουρκία αυτό το καλοκαίρι.

• Καθώς τα φώτα της παγκόσμιας κοινής γνώμης εδώ και βδομάδες έχουν στραφεί στην Γενεύη για τη συνάντηση των δυο κορυφαίων ηγετών Μπάιντεν – Πούτιν, ο αμερικανός Προεδρος σπεύδει να χαρακτηρίσει τον Ρώσο ομόλογο του «άξιο αντίπαλο»! Σε συζήτηση που είχε στις Βρυξέλλες με Αμερικανούς δημοσιογράφους ο Πρόεδρος Μπάιντεν είπε ότι δεν έχει αποφασίσει για το εάν μπορεί να «εμπιστευτεί» τον Ρώσο πρόεδρο, αλλά ελπίζει ότι θα βρει κάποια σημεία και τομείς όπου μπορεί να συνεργαστεί με τον Βλαντιμίρ Πούτιν – ενώ παράλληλα θέτει «κόκκινες γραμμές» για άλλα σημεία.

Πέντε πράγματα πρέπει να προσέξουμε στη συνάντηση κορυφής του Μπάιντεν- Πούτιν.
  1. Ο Μπάιντεν έχει πει επανειλημμένα ότι θέλει μια σταθερή και προβλέψιμη σχέση με τη Ρωσία. Χαρακτήρισε τον Πούτιν «σκληρό» και «φωτεινό» αλλά «άξιο αντίπαλο».
 2. Ο Μπάιντεν διευκρίνισε στα αμερικανικά ΜΜΕ  ότι  δεν πρόκειται για «εμπιστοσύνη», αλλά για «συμφωνία». Όπως χαρακτηριστικά είπε: «Όταν γράφουμε συνθήκες με αντιπάλους, δεν λέμε «Σε εμπιστεύομαι», αλλά λέμε : «Αυτό περιμένω».
 3.  Ο Μπάιντεν δήλωσε ότι θα υποστηρίξει την Ουκρανία στη συνάντηση, αλλά έσπευσε να διευκρινίσει ότι η Ουκρανία δεν πληροί ακόμη τα κριτήρια για ένταξη στο ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη η χώρα  να αντιμετωπίσει ζητήματα διαφθοράς.

 Στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό ως πρόεδρος, ο Μπάιντεν προσπάθησε να διαβεβαιώσει τους συμμάχους ότι οι ΗΠΑ  δεσμεύεται να αναλάβει ηγετικό ρόλο στα διεθνή θεσμικά όργανα, σε αντίθεση με την ατζέντα της τελευταίας διοίκησης «America First».

Συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν

  Ο Μπάιντεν συναντήθηκε με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και επί δύο σχεδόν ώρες συζήτησαν για τα ακανθώδη θέματα S-400, Κουρδικό και εν γεννει η παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή που σύμφωνα με το κογκρέσο δρα ως «πειρατής» παρά ως σύμμαχος…
Μετά τη συνάντηση τόσο ο Ερντογάν όσο και ο Μπάιντεν δήλωσαν ότι είχαν μια παραγωγική συνεδρίαση.  Οι σχέσεις έχουν τεταθεί για την αγορά της Τουρκίας από ένα ρωσικό πυραυλικό αμυντικό σύστημα – και την απόφαση του Μπάιντεν να χρησιμοποιήσει τη λέξη γενοκτονία για να περιγράψει τη μαζική σφαγή Αρμενίων από τους Τούρκους πριν από περισσότερο από έναν αιώνα.  Η τουρκική κυβέρνηση απέρριψε κατηγορηματικά τη δήλωση του Μπάιντεν.

Γενικότερα ο Τζο Μπάιντεν αναφερόμενος στα αποτέλεσματα της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ είπε ότι ήταν «ικανοποιημένος» που οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συμφώνησαν ότι η συμμαχία πρέπει να προσαρμοστεί για να αντιμετωπίσει πιο σύγχρονες απειλές όπως η κλιματική αλλαγή, οι κυβερνοεπιθέσεις και η καταπολέμηση της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας…

Η συμμαχία συμφώνησε να υποστηρίξει μια νέα πολιτική άμυνας στον κυβερνοχώρο με στόχο την αποτροπή και την άμυνα ενάντια στις απειλές εισβολής.

Πριν την Σύνοδο του ΝΑΤΟ ο Μπάιντεν ώθησε και τους συμμάχους της G-7 να πάρουν μια αυστηρότερη στάση στην Κίνα.
Νωρίτερα οι G-7 συμφώνησαν να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες και να χρηματοδοτήσουν έργα υποδομής για να ανταγωνιστούν την πρωτοβουλία Belt and Road της Κίνας και τις εμπορικές πρακτικές του Πεκίνου. Ο Μπάιντεν χαρακτήρισε την άνοδο της εξουσίας των αυταρχικών καθεστώτων όπως της Κίνας και της Ρωσίας ως απειλή για την παγκόσμια τάξη και την Δημοκρατία και προέτρεψε τους συμμάχους να ενεργήσουν ως «πρότυπο» για την ενδυνάμωση των δημοκρατικών κανόνων.

Στη σκιά της συνάντησης Μπάιντεν -Πούτιν

Οι προβολείς της διεθνούς κοινότητας στράφηκαν από νωρίς στη Γενεύη για την συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν. Σε μια ανάλογη συνάντηση Τράμπ – Πούτιν στο Ελσίνκι το 2018, ο Τραμπ αντιμετώπισε έντονη κριτική από τους Δημοκρατικούς αφού υποστήριξε την άρνηση του Πούτιν για ανάμειξη στις αμερικανικές εκλογές του 2016 παρόλο που οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ  είχαν καταλήξει στο αντίθετο συμπέρασμα.

Πριν από τις συνομιλίες του με τον Πούτιν, ο Μπάιντεν συναντήθηκε εν συντομία στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ με τους προέδρους της Πολωνίας και της Ρουμανίας.  Πραγματοποίησε ξεχωριστή συνάντηση με ηγέτες από την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία – τα μέλη του ΝΑΤΟ που γεωγραφικά είναι πιο κοντά στη Ρωσία και πιο κοντά στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με αξιωματούχο του Λευκού Οίκου, ο Μπάιντεν με τους παραπάνω νατοϊκούς γείτονες της Ρωσίας συζήτησαν την πρόσφατη κίνηση της Λευκορωσίας που υποστηρίχτηκε από τη Μόσχα προσγειώνοντας μια διεθνή εμπορική πτήση για συλληφθεί έναν αντιφρονούντα δημοσιογράφο – κριτικός του Προέδρου της Λευκορωσίας. Ένα θέμα που έθεσε ο Μπάιντεν στον Πούτιν.