Μενδώνη για τη φωτιά στο Τατόι: Είχαμε κάνει ενέργειες που συνετέλεσαν στον περιορισμό των ζημιών

Oι πρόνοιες που είχαν ληφθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού είναι αυτές που επέτρεψαν να απομακρυνθούν γρήγορα από το Τατόι ευαίσθητα αντικείμενα στη μεγάλη φωτιά στην περιοχή, σύμφωνα με την υπουργό Λίνα Μενδώνη.

Η υπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε στις ενέργειες του υπουργείου πριν και κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς στο Τατόι, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Πάνου Σκουρολιάκου, στη Βουλή.

Οπως ανέφερε η κυρία Μενδώνη, στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης του κτήματος και σε συνεργασία με το Δασαρχείο της Πάρνηθας, ήδη από τον Ιούλιο του 2019 πραγματοποιείται καθαρισμός από πεσμένα δέντρα, δέντρα σε αποσύνθεση, κλαδιά σπασμένα, κλεισμένα μονοπάτια.

«Αυτός ο καθαρισμός τα προηγούμενα χρόνια δεν γινόταν. Καθαρισμός είχε προηγηθεί της καταιγίδας ΜΗΔΕΙΑ, η οποία όμως προκάλεσε και νέες μεγάλες καταστροφές. Ως εκ τούτου αποφασίστηκε ότι εκτός από το έργο των δασοκομικών εργασιών καθαρισμού και της αντιπυρικής προστασίας ήταν απαραίτητος ο συστηματικός καθαρισμός του ιστορικού πυρήνα», ανέφερε η υπουργός Πολιτισμού.

Στη συνέχεια ενημέρωσε ότι στις αρχές Ιουλίου του 2021 ολοκληρώθηκαν οι εκτεταμένοι καθαρισμοί στον ιστορικό πυρήνα με καθαρισμούς από ξερά χόρτα και κλαδιά και κοπή και κλαδέματα επικίνδυνων δέντρων πλησίον των κτιρίων και των αποθηκευτικών χώρων κατόπιν έγκρισης του Δασαρχείου Πάρνηθας.

Παράλληλα, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας προχώρησε πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου σε καθαρισμούς, διάνοιξη μονοπατιών και δημιουργία αντιπυρικών ζωνών τόσο στον ιστορικό πυρήνα όσο και στο σύνολο του κτήματος.

«Είναι προφανές ότι η υπογειοποίηση των δικτύων του ΔΕΔΔΗΕ, την οποία κάναμε εντός του κτήματος, η συστηματική αποψίλωση, ο καθαρισμός και η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών αποτέλεσαν παράγοντες που συνετέλεσαν στον περιορισμό των ζημιών», είπε η Λ. Μενδώνη.

Σκουρολιάκος: Υπάρχουν ευθύνες της υπουργού Πολιτισμού για την πιθανή καταστροφή κειμηλίων

«Το Τατόι κάηκε, το φυσικό περιβάλλον καταστράφηκε, ενώ καταστράφηκαν ολοσχερώς και δύο κοντέινερ που βρίσκονταν στον προαύλιο χώρο», ανέφερε κ. Σκουρολιάκος, και πρόσθεσε ότι «γεννώνται ερωτήματα σχετικά με την κατάργηση της επιτροπής ειδικών επιστημόνων και υπηρεσιακών στελεχών του υπουργείου Πολιτισμού για την προστασία, συντήρηση και ανάδειξη των πολιτιστικών αγαθών του κτήματος Τατοΐου, που είχε συστήσει ο ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση ζητημάτων που για χρόνια ήταν σε εκκρεμότητα από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, και ενώ η κ. Μενδώνη ήταν γενική γραμματέας του υπουργείου».

Τα περισσότερα από αυτά, σημείωσε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, μεταφέρθηκαν, ύστερα από εισήγηση της Επιτροπής, και αποθηκεύτηκαν σε ασφαλές κτίριο στην Αθήνα και συγκεκριμένα στις εγκαταστάσεις του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Συνεπώς, είπε ο κ. Σκουρολιάκος, το υπουργείο πρέπει να εξηγήσει για ποιο λόγο μεταφέρθηκαν αντικείμενα μεγάλης αξίας ξανά στον χώρο του κτήματος Τατοΐου, ενώ ο χώρος δεν ήταν διαμορφωμένος να τα φιλοξενήσει.

Στο κλίμα αυτό, ο βουλευτής είπε ότι υπάρχουν ευθύνες της υπουργού Πολιτισμού για την πιθανή καταστροφή κειμηλίων και λοιπών αντικειμένων, πέραν των δύο κοντέινερ που καταστράφηκαν από την πυρκαγιά.

Μενδώνη: «Στο κτήμα δημιουργήθηκαν σύγχρονοι αποθηκευτικοί χώροι»

Αναφορικά με την κατάργηση της ειδικής επιστημονικής επιτροπής, η υπουργός επισήμανε ότι τελευταία αποτελείτο κατά βάση από υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου, οι οποίοι είναι αρμόδιοι και σήμερα για την αποκατάσταση του κτήματος.

«Είναι τα ίδια πρόσωπα που εκτελούν και σήμερα το όλο πρόγραμμα του Τατοΐου. Απλώς, δεν συνιστούν επιτροπή, διότι παρέλκει η συγκρότηση επιτροπής αποτελούμενης από τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες που είναι εκ των πραγμάτων εμπλεκόμενοι. Ένα εξωυπηρεσιακό μέλος είναι και σήμερα πολύτιμος συνεργάτης, ως εμπειρογνώμων του υπουργείου, και μάλιστα σε αντίθεση με το παρελθόν όπου μία φορά συμμετείχε στην επιτροπή, σήμερα παρευρίσκεται σε συνεχείς συναντήσεις», σημείωσε η Λίνα Μενδώνη.

Σχετικά με τη μεταφορά των αντικειμένων που αποφασίστηκε τον Δεκέμβριο του 2016, η υπουργός ανέφερε ότι μεταφέρθηκαν -όσα μεταφέρθηκαν- αντικείμενα στο Μουσείο Νεώτερου Ελληνικού Πολιτισμού για προσωρινή φύλαξη, παρά τις εισηγήσεις των αρμοδίων Υπηρεσιών του υπουργείου, που ήταν απολύτως αντίθετες.

«Ο αριθμός των 6.000 δεν σώζει τα πάνω από εκατό χιλιάδες αντικείμενα. Η μεταφορά περιορισμένου αριθμού αντικειμένων δημιουργούσε τεράστια προβλήματα, επιστημονικά και μεθοδολογικά, τα οποία είχαν από τότε επισημανθεί από τις Υπηρεσίες του υπουργείου. Σημειώνω ότι τα αντικείμενα που μεταφέρθηκαν στο ΜΝΕΠ δεν είχαν συντηρηθεί. Επίσης, η επιλογή έγινε τυχαία και χωρίς κριτήρια.

»Αρα, δεν υπήρχε καν αντιπροσώπευση της συλλογής. Ο διαθέσιμος αποθηκευτικός χώρος του κτιρίου δεν πληροί τις προϋποθέσεις σε υποδομές, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι προβλεπόμενες εργασίες για το άνοιγμα των κιβωτίων, την καταγραφή, τη φωτογράφιση και εκτέλεση εργασιών συντήρησης και συσκευασίας των αντικειμένων. Ακόμα και ο τρόπος αποθήκευσης στον συγκεκριμένο χώρο ήταν προβληματικός και επιβαρυντικός για τα ίδια τα αντικείμενα», είπε η υπουργός.

Επί του θέματος πρόσθεσε: «Αντίθετα, στο κτήμα και ιδιαίτερα το 2020 και το 2021 δημιουργήθηκαν σύγχρονοι αποθηκευτικοί χώροι. Μετά από εισήγηση των αρμόδιων υπηρεσιών και προκειμένου να τηρηθεί η δεοντολογία στη συντήρηση και την καταγραφή, επέστρεψαν όλα τα αντικείμενα στους συγκεκριμένους χώρους. Αυτό επιβάλλει η δεοντολογία, αυτό επιβάλλει η επιστήμη».<p>Πηγή: <a target=”_blank” href=”https://www.iefimerida.gr”>iefimerida.gr</a> – <a target=”_blank” href=”https://www.iefimerida.gr/politiki/tatoi-mendoni-periorismos-zimias-apo-fotia”>Μενδώνη για τη φωτιά στο Τατόι: Είχαμε κάνει ενέργειες που συνετέλεσαν στον περιορισμό των ζημιών </a></p>

Σημειώνω ότι τα τελευταία 40 χρόνια δεν είχε γίνει καμία ενέργεια καθαρισμού του δάσους και δημιουργία αντιπυρικής προστασίας.

Η φωτιά στο Τατόι ξεκίνησε το μεσημέρι της 03.08.2021 και έσβησε τα ξημερώματα της 04.08.2021, για να υπάρξει ένας δεύτερος κύκλος το απόγευμα της Πέμπτης 05.08.2021 και την Παρασκευή 06.08.2021.

Είναι προφανές ότι η υπογειοποίηση των δικτύων του ΔΕΔΔΗΕ την οποία κάναμε εντός του κτήματος, η συστηματική αποψίλωση, ο καθαρισμός και η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, αποτέλεσαν παράγοντες που συνετέλεσαν στον περιορισμό των ζημιών.

Σε ό,τι αφορά την κατάργηση της ειδικής επιστημονικής Επιτροπής, σας ενημερώνω ότι η τελευταία αποτελείτο κατά βάση από υπηρεσιακούς παράγοντες του ΥΠΠΟΑ, οι οποίοι είναι και σήμερα αρμόδιοι για την αποκατάσταση του κτήματος. Είναι τα ίδια πρόσωπα που εκτελούν και σήμερα το όλο πρόγραμμα του Τατοΐου. Απλώς δεν συνιστούν επιτροπή, διότι παρέλκει η συγκρότηση επιτροπής αποτελούμενης από τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες που είναι εκ των πραγμάτων εμπλεκόμενοι. Το μόνο εξωϋπηρεσιακό μέλος είναι και σήμερα πολύτιμος συνεργάτης ως εμπειρογνώμων του Υπουργείου και μάλιστα σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου μία φορά συμμετείχε στην επιτροπή, σήμερα παρευρίσκεται σε συνεχείς συναντήσεις.

Σχετικά με τη μεταφορά των αντικειμένων που αναφέρετε στην ερώτησή σας, αποφασίστηκε τον Δεκέμβριο του 2016, ενώ η δική σας επιτροπή ξεκίνησε τις εργασίες τον Ιανουάριο του 2017. Επομένως, η μεταφορά αποφασίστηκε από την τότε πολιτική ηγεσία, μεταφέρθηκαν, όσα μεταφέρθηκαν αντικείμενα στο ΜΝΕΠ για προσωρινή φύλαξη, παρά τις εισηγήσεις των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου που ήταν απολύτως αντίθετες. Να σημειώσω ότι ο αριθμός των 6.000 δεν σώζει τα πάνω από 100.000 αντικείμενα. Η μεταφορά περιορισμένου αριθμού αντικειμένων δημιουργούσε τεράστια προβλήματα επιστημονικά και μεθοδολογικά, τα οποία είχαν από τότε επισημανθεί από τις υπηρεσίες του Υπουργείου. Σημειώνω ότι τα αντικείμενα που μεταφέρθηκαν στο ΜΝΕΠ δεν είχαν συντηρηθεί, όπως αναφέρεται στην ερώτηση. Επίσης, η επιλογή έγινε τυχαία και χωρίς κριτήρια, άρα δεν υπήρχε καν αντιπροσώπευση της συλλογής.

Ο διαθέσιμος αποθηκευτικός χώρος του κτηρίου του ΜΝΕΠ δεν πληροί τις προϋποθέσεις σε υποδομές, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι προβλεπόμενες εργασίες για το άνοιγμα των κιβωτίων, την καταγραφή, την φωτογράφιση και εκτέλεση εργασιών συντήρησης και συσκευασίας των αντικειμένων. Ακόμα και ο τρόπος αποθήκευσης στον συγκεκριμένο χώρο ήταν προβληματικός και επιβαρυντικός για τα ίδια τα αντικείμενα.

Αντίθετα, στο κτήμα και ιδιαίτερα το 2020 και το 2021, δημιουργήθηκαν σύγχρονοι αποθηκευτικοί χώροι. Μετά από εισήγηση των αρμοδίων υπηρεσιών και προκειμένου να τηρηθεί η δεοντολογία στην συντήρηση και την καταγραφή, επέστρεψαν όλα τα αντικείμενα στους συγκεκριμένους χώρους. Αυτό επιβάλλει η δεοντολογία, αυτό επιβάλλει η επιστήμη.

Από την πρώτη στιγμή εκδήλωσης της πυρκαγιάς και πριν η τελευταία επεκταθεί εντός του κεντρικού ιστορικού πυρήνα που χωροθετούνται τα κτήρια, οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ και εγώ προσωπικά βρεθήκαμε στο κτήμα προκειμένου, σε συνεργασία με την πυροσβεστική να βοηθήσουμε στη διαχείρισή της. Στο πλαίσιο αυτό αποφασίσθηκε η απομάκρυνση, για προληπτικούς λόγους, αντικειμένων ιδιαίτερης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας τα οποία ήταν πάρα πολύ εύκολο να κλαπούν και ξέρουμε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις η κλοπή είναι κάτι συνηθισμένο.

Επιπλέον, απομακρύνθηκαν ευαίσθητα όργανα και εξοπλισμός των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ. Επανέρχομαι και σημειώνω ότι ο συστηματικός τρόπος καταγραφής, τεκμηρίωσης και αποθήκευσης των αντικειμένων που γίνεται από το 2020 επέτρεψε πάρα πολύ εύκολα την απομάκρυνση των συγκεκριμένων μικρών και ευαίσθητων αντικειμένων.

Ως προς το πρόβλημα με τον οικίσκο το οποίο κι εσείς αναφέρετε στην ερώτησή σας: Κατεστράφη ένας οικίσκος στον οποίο υπήρχε οικοσκευή και μαγειρικά σκεύη, διάφορες συσκευές, όπως ραπτομηχανή και προστατευτικά τζακιών, υπήρχε η δεύτερη επιλογή της κάβας, μπουκάλια άδεια από μπύρες και αναψυκτικά, χαρτώο υλικό ήδη κατεστραμμένο και υφασμάτινο υλικό (σεντόνια, πετσέτες, μαξιλαροθήκες, εσώρουχα ευτελούς αξίας).

Ο οικίσκος αυτός βρισκόταν πολύ κοντά στο κτήριο του ανακτόρου, δεν είχε καμία σχέση με τους μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους και όπως έχουμε κατ’ επανάληψη τονίσει, δεν φιλοξενούσε ούτε κειμήλια, ούτε ιστορικά τεκμήρια. Υπήρχαν αποθηκευμένα μέσα υλικά τα οποία δεν είχαν καμία απολύτως ιστορική αξία και για όλα αυτά υπάρχουν πλήρεις κατάλογοι και εισηγήσεις των υπηρεσιών.

Ευχαριστώ πολύ, κ. Πρόεδρε».

• Λίνα Μενδώνη
• πυρκαγιά
• Τατόι
• ΥΠΠΟΑ