Μητσοτάκης για GR – eco islands: Μια πρωτοβουλία που κινητοποιεί πόρους σε όλα τα ταμεία – Συμφωνίες «ασπίδες» για τα σύνορα μας

Από σήμερα η Χάλκη και τα Δωδεκάνησα θα είναι τόποι δυναμικών επενδύσεων στην πράσινη ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία, πράγμα, που σημαίνει φθηνό ρεύμα και νέες θέσεις εργασίας για τους κατοίκους σημείωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την ομιλία του στην εκδήλωση για την ένταξη της Χάλκης στην πρωτοβουλία GR- eco islands.

Όπως εξήγησε, οι κάτοικοι σε συνεργασία με τον Δήμο θα παράγουν την ενέργεια που καταναλώνουν, πρακτικά μηδενίζοντας το κόστος της ενέργειας. «Αυτό το μοντέλο ενεργειακής δημοκρατίας μπορεί και πρέπει να αποτελέσει πρότυπο για κάθε νησί, μειώνοντας τα κόστη στους λογαριασμούς των κατοίκων» σημείωσε ο πρωθυπουργός.

«Πετυχαίνουμε εδώ στην Χάλκη να περάσουμε στην εποχή των prosumers, των καταναλωτών- παραγωγών, που επωφελούνται των φυσικών πηγών ενέργειας χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις» προσέθεσε και κάλεσε τις δημοτικές Αρχές και άλλων νησιών να συμμετέχουν σε αυτήν την πρωτοβουλία «και με τη δική μας βοήθεια».

Ενδεικτικά ανέφερε πως ένας λογαριασμός των 407 ευρώ πέφτει στα 157 ευρώ σημειώνοντας πως «πρόκειται για μία τολμηρή απάντηση όχι μόνον στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής αλλά και στις αυξήσεις των τιμών σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο».

«Είναι και μία απόδειξη πως για τον τόπο μας οι ΑΠΕ είναι η μοναδική βιώσιμη λύση», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης και προσέθεσε:

«Σε αυτό το πλαίσιο, η κρίση γίνεται ευκαιρία, ενώ η στρατηγική θέση της χώρας μας την καθιστά κόμβο μεταφοράς ενέργειας. Αυτό το νόημα έχει και η πρόσφατη συμφωνία με την Αίγυπτο. Τέτοιες συμφωνίες μετατρέπονται και σε ασπίδες για τα σύνορα μας. Πρωτοβουλίες όπως το GR- eco islands γίνονται και διπλωματικοί βραχίονες αναβαθμίζοντας την θέση της χώρας, σε μία περίοδο, μάλιστα, που η ΕΕ προσπαθεί να κάνει τα πρώτα της βήματα στην κατεύθυνση της στρατηγικής της αυτονομίας, εξέλιξη, που δεν νοείται χωρίς την διασφάλιση της ενεργειακής αυτονομίας»

Στόχος έως το 2030 σε όλα τα νησιά της χώρας να εκλύονται 10 εκατομμύρια λιγότεροι τόνοι διοξειδίου του άνθρακα

 Όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός, υπολογίζεται ότι στη Χάλκη θα εκλύονται 1.800 λιγότεροι τόνοι διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο, ενώ στόχος είναι έως το 2030 σε όλα τα νησιά της χώρας να εκλύονται 10 εκατομμύρια λιγότεροι τόνοι διοξειδίου του άνθρακα.

 Τόνισε πώς «όσα συμβαίνουν στη Χάλκη αποδεικνύουν τι μπορεί να επιτύχουν μαζί ιδιωτικός και δημόσιος τομέας όταν εργάζονται μαζί» σημειώνοντας πως οι συνολικές χορηγίες ξεπερνούν το 1,5 εκατομμυρίων ευρώ και προσέθεσε:

 «Η Χάλκη όμως πρέπει να είναι μόνον η αρχή. Σε αυτήν την κατεύθυνση το ελληνικό Δημόσιο θα δαπανήσει τα επόμενα χρόνια περισσότερα από 1,5 δισ. ευρώ, και βεβαίως η μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων θα επιταχύνουν τη συγκεκριμένη προσπάθεια. Επιπλέον αναβαθμίζεται το τουριστικό προϊόν. Είναι δεδομένο πως η τουριστική ανάπτυξη πρέπει να είναι βιώσιμη. Και τα νησιά που θα κινηθούν ταχύτερα στη συγκεκριμένη κατεύθυνση θα έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα. Εξ ου και ενθαρρύνω τον δήμαρχο να προχωρήσει στο επόμενο τολμηρό βήμα, να απαγορεύσει την κίνηση σε αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Στο χέρι σας είναι μαζί με τη στήριξη του Υπουργείου Ενέργειας. Οι πρώτοι ωφελημένοι είναι οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού».

Η  Χάλκη,  το πράσινο μέλλον της ανάπτυξης 

Ως προς την Χάλκη, ο κ. Μητσοτάκης επιβεβαίωσε, αυτό για το οποίο είχε δεσμευθεί στην προηγούμενη επίσκεψη του στο νησί, την απόφαση της κυβέρνησης να μετεγκατασταθεί το λιμάνι από το λιμάνι της Χάλκης στο λιμένα Κανίων με τη σχετική μεταφορά του καλωδίου του ΔΕΔΔΗΕ, «ώστε να μπορεί το νέο λιμάνι να υποδέχεται τα πλοία της γραμμής για να μετατραπεί αυτό εδώ το πανέμορφο λιμάνι σε έναν τουριστικό προορισμό υψηλής ποιότητας πρωτίστως για σκάφη αναψυχής». «Έτσι η Χάλκη αναβαθμίζεται περαιτέρω ως τουριστικός προορισμός» σημείωσε και προσέθεσε:

 «Εδώ στην Χάλκη το πράσινο μέλλον της ανάπτυξης για όλους χαράζει, για μία Ελλάδα που αλλάζει. Μία Ελλάδα που πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια προσπάθεια για ένα ακόμη πιο υγιές περιβάλλον, φροντίζοντας ταυτόχρονα την εθνική οικονομία. Στο Αιγαίο δεν υπάρχουν πλέον άγονες γραμμές».

Τι είναι η πρωτοβουλία GR-eco Islands – Πώς θα λειτουργήσει στα νησιά 

Όραμα – Σημασία της πρωτοβουλίας

Η ενεργειακή μετάβαση της χώρας, όπως αυτή αποτυπώνεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), αποτελεί για τα ελληνικά νησιά μια εξαιρετική ευκαιρία για να αναδείξουν το σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στην προσπάθεια επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί για μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, αξιοποιώντας παράλληλα τις δυνατότητες που δίνονται για το σκοπό αυτό στο πλαίσιο της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης.

Η πρωτοβουλία επικεντρώνεται στην επιτυχή μετάβαση των ελληνικών νησιών προς την κλιματική ουδετερότητα με παράλληλη τόνωση των τοπικών οικονομιών μέσω δέσμης αλληλοσυμπληρούμενων δράσεων, υπό το πρίσμα της αειφόρου ανάπτυξης.
Υπό αυτό το πρίσμα, η αναπτυξιακή τους προοπτική επιχειρείται μέσω ολοκληρωμένων παρεμβάσεων να διασυνδεθεί άμεσα με την παραγωγή και αξιοποίηση της πράσινης ενέργειας, την αειφορική διαχείριση των περιβαλλοντικών πόρων, την κυκλική και γαλάζια οικονομία, τη διασυνδεσιμότητα των νησιών με βασική προτεραιότητα στις θαλάσσιες μεταφορές, την ψηφιακή μετάβαση, τη διαφοροποίηση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού κ.ο.κ.

Ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης ενός βιώσιμου κυκλικού αναπτυξιακού υποδείγματος, αναμένεται – μεταξύ άλλων – η δημιουργία μιας νέας «εικόνας» των νησιών που αφενός θα διασφαλίσει ποιοτικές συνθήκες διαβίωσης για τους μόνιμους και εποχικούς κατοίκους καθώς και νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας και αφετέρου ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του ολοένα αυξανόμενου ρεύματος των περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων τουριστών.

Συνεπώς, η πράσινη μετάβαση στην προκείμενη περίπτωση στοχεύει να αποτελέσει ανταγωνιστικό τουριστικό πλεονέκτημα και κατ’ επέκταση διέξοδο προς μία βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη ιδιαίτερα των μικρών νησιών που δεν έχουν πληθώρα υφιστάμενων αναπτυξιακών επιλογών.

Η πρωτοβουλία GR-eco islands έρχεται να αξιοποιήσει την εμπειρία και τα πολύ χρήσιμα συμπεράσματα, από πιλοτικά έργα που υλοποιήθηκαν ή υλοποιούνται στον ενεργειακό κατά βάση τομέα σε μεμονωμένα νησιά, όπως αυτά στην Τήλο, στον Άη-Στράτη ή στην Αστυπάλαια. Γίνεται έτσι μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα κοινό πλαίσιο μέσα από το οποίο όλα τα ελληνικά νησιά, ξεκινώντας από τα πιο μικρά, θα μπορέσουν να είναι συμμέτοχοι στην πράσινη μετάβαση που συντελείται, αποτελώντας εν τέλει παραδείγματα προς μίμηση για άλλες ευρωπαϊκές περιοχές και χώρες.
Η πρωτοβουλία αφορά στο σύνολο των νησιών της χώρας, ενώ σε πρώτη φάση προτεραιότητα δίνεται στα μικρότερα, μη διασυνδεμένα και απομακρυσμένα νησιά.

Βασικοί πυλώνες της πρωτοβουλίας

Η πρωτοβουλία στοχεύει στην υλοποίηση παρεμβάσεων σε ευρύ φάσμα τομέων. Οι βασικοί τομείς παρέμβασης αφορούν στους 4 παρακάτω πυλώνες/άξονες:
Στον τομέα της Ενέργειας, ο βασικός στόχος είναι η επίτευξη Ενεργειακής και Κλιματικής Ουδετερότητας. Αυτή θα επιτευχθεί με τη μέγιστη αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών, μέσω υβριδικών συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής, αποθήκευσης ενέργειας, παραγωγή υδρογόνου, την αύξηση της ενεργειακής εξοικονόμησης στον κτιριακό τομέα αλλά και σε όλους τους τομείς δραστηριότητας όπως είναι ο τουριστικός κ.α.
Στον ίδιο άξονα, αποτελεί προτεραιότητα ο εξηλεκτρισμός στις Μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των οδικών και θαλάσσιων μεταφορών, κάτι που συνοδεύεται από την ανάγκη ανάπτυξης των απαραίτητων υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.
Στο τομέα της συνδεσιμότητας των νησιών, και σε άμεση σχέση με τα παραπάνω, είναι πολύ σημαντική η ανάπτυξη νέων και ο εκσυγχρονισμός υφιστάμενων λιμενικών και άλλων υποδομών, αλλά και ο εκσυγχρονισμός του στόλου του ακτοπλοϊκού δικτύου που εξυπηρετούν ενδονησιωτικά.
Στον τομέα της κυκλικής οικονομίας εντάσσονται τα θέματα διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων, και ο τομέας της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, όπου ζητούμενο είναι η διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε επαρκές και καλής ποιότητας νερό, συμπεριλαμβανόμενης της ανάπτυξης φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων αφαλάτωσης.

Στον Τομέα του Τουρισμού οι παρεμβάσεις αναμένεται να έχουν συμπληρωματικό και αθροιστικό χαρακτήρα. Τόσο οι παρεμβάσεις για πράσινη ενέργεια και βελτίωση ενεργειακής απόδοσης, όσο και οι παρεμβάσεις στην βιώσιμη κινητικότητα, αναμένεται να μεταβάλλουν την εικόνα των νησιών, προσδίδοντάς του ένα «πράσινο» profile και ενισχύοντας έτσι την ελκυστικότητά τους προς αυτούς που θέλουν να τα επισκεφτούν.

Επιπλέον τομείς παρέμβασης αφορούν στα εξής:

• διατήρηση και αξιοποίηση της διακριτής περιφερειακής/τοπικής πολιτιστικής κουλτούρας
• προώθηση περιφερειακών/τοπικών προϊόντων διατροφής και ανάπτυξη/διαφοροποίηση της αγροτικής δραστηριότητας
• διαφύλαξη του ιδιαίτερου φυσικού κεφαλαίου της βιοποικιλότητας των νησιών μας.
• προώθηση εξαιρετικά γρήγορης ευρυζωνικής σύνδεσης μέσω της ενίσχυσης των ψηφιακών υποδομών καθώς και η ανάπτυξη δημόσιων ψηφιακών υπηρεσιών που θα αναβαθμίσουν τη ζωή των κατοίκων και θα διευκολύνουν την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.

Πόροι Υλοποίησης

Η πρωτοβουλία GR – eco islands κινητοποιεί πόρους από όλα τα Ταμεία, Προγράμματα και γενικότερα πηγές χρηματοδότησης όπως ΕΣΠΑ 2021-2027 (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ+, Ταμείο Συνοχής, ΤΔΜ, ΕΤΘΑΥ), Πυλώνες 2 και 3 Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, ΕΓΤΑΑ (Ευρωπαϊκό γεωργικό ταμείο αγροτικής ανάπτυξης) ΤΑΑ/RRF.
Έχει ήδη προβλεφθεί στα σχέδια των Προγραμμάτων ΕΣΠΑ 2021-2027 (συμπληρωματικά με τους πόρους του ΤΔΜ) ως αρχική συνεισφορά ποσό περίπου 100 εκατ. ευρώ συνολικά από το Τομεακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή», καθώς και από τα Περιφερειακά Προγράμματα Ιονίων Νήσων, Βορείου Αιγαίου και Νοτίου Αιγαίου.
Προβλέπεται επιπλέον η αξιοποίηση περίπου 200 εκατ. ευρώ από το υπό σύσταση Ταμείο Απανθρακοποίησης, διασφαλίζοντας τη χρηματοδοτική επάρκεια που θα είναι αναγκαία για την υλοποίηση παρεμβάσεων σε ευρεία ομάδα ελληνικών νησιών.

• Κυριάκος Μητσοτάκης
• Χάλκη