current views are: 6

6 Ιουλίου 2019
Δημοσίευση18:30

Μάχη του Κουρσκ: Η μεγαλύτερη αρματομαχία στην παγκόσμια ιστορία

Η επική μάχη του Κουρσκ θεωρείται -δικαίως- ως η μεγαλύτερη σύγκρουση αρμάτων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Δημοσίευση 18:30’
αρθρο-newpost

Η επική μάχη του Κουρσκ θεωρείται -δικαίως- ως η μεγαλύτερη σύγκρουση αρμάτων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Στις 5 Ιουλίου 1943 ξεκίνησε η μεγάλη μάχη του Κουρσκ, που ολοκληρώθηκε σε διάφορες φάσεις στις 23 Αυγούστου 1943, μεταξύ των δυνάμεων της Γερμανικής Βέρμαχτ και των δυνάμεων του Σοβιετικού Κόκκινου Στρατού, που αφορούσε την «εξάλειψη της στρατηγικής σημασίας εξέχουσας του μετώπου αντιπαραθέσεως μεταξύ των δύο στρατών, που σημειωνόταν στο συγκεκριμένο σημείο.

Μια εξέχουσα, η οποία εισήρχετο σαν βέλος εντός του γερμανικού μετώπου, και η οποία αν δεν εξαλείφετο θα μπορούσε να δημιουργήσει μείζονα προβλήματα για τους Γερμανούς στη σταθεροποίηση του μετώπου που με τόσο κόπο και αίμα είχαν πετύχει σε προηγούμενες επιχειρήσεις τους. Από την πλευρά τους οι Σοβιετικοί επεδίωκαν σε πρώτη φάση την επιτυχή άμυνα μέσα στο θύλακα αυτό – την «εξέχουσα» – έναντι των Γερμανών και την εν συνεχεία την εκτόξευση μέσω του θύλακος αυτού, ισχυρότατων επιθέσεων προς βορρά, νότο και δυσμάς, για τη διεύρυνση του «προγεφυρώματος» αυτού και τη διάσπαση του γερμανικού μετώπου.

Η επική μάχη του Κουρσκ θεωρείται – δικαίως – ως η μεγαλύτερη σύγκρουση αρμάτων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με κορυφαία της ασφαλώς στιγμή τη σύγκρουση για τον έλεγχο της στρατηγικής σημασίας κωμοπόλεως «Προχορόφσκα, περιλαμβάνει δε δύο φάσεις: τη γερμανική επίθεση (5-23 Ιουλίου 1943) και τη σοβιετική αντεπίθεση (12 Ιουλίου-23 Αυγούστου 1943).

Οι δυνάμεις των δύο

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ο ακριβής αριθμός των δυνάμεων που συμμετείχαν στη Μάχη του Κουρσκ, αφενός μεν λόγω της σχετικώς μακράς διάρκειάς της (διήρκεσε λίγο περισσότερο από ενάμιση μήνα), αφετέρου γιατί και οι δύο αντίπαλοι έριχναν συνεχώς και νέες δυνάμεις – ενισχύσεις σε αυτή την ανθρωποχοάνη, προκειμένου να κυριαρχήσουν επί του πεδίου σε αυτήν την κρίσιμη αναμέτρηση.

Συμφώνως με το wikipedia: «…Ο Μάνσταϊν (διοικητής της Ομάδας Στρατιών «Νότος» κατά τη διάρκεια της μάχης) αναφέρει ότι η Ομάδα Στρατιών «Κέντρο» παραχώρησε την 9η και τη 2η Στρατιά. Η 9η Στρατιά είχε στη διάθεση της 3 Σώματα Τεθωρακισμένων (6 μεραρχίες τεθωρακισμένων, 2 μηχανοκίνητες μεραρχίες και 7 μεραρχίες πεζικού), ενώ η 2η Στρατιά είχε στη διάθεση της 9 μεραρχίες πεζικού. Η Ομάδα Στρατιών «Νότος», κατά τον Μάνσταϊν, παρέταξε δύο στρατιές, οι οποίες είχαν στη διάθεση τους 5 σώματα (11 μεραρχίες τεθωρακισμένων και 7 μεραρχίες πεζικού). Αναλυτικά, η ομάδα του Κεμπφ έλαβε διαταγή να υπερασπίζεται το Χάρκοβο με ένα σώμα πεζικού, ενώ για την επίθεση στο Κουρσκ, η ομάδα του Κεμπφ παραχώρησε ένα σώμα τεθωρακισμένων και ένα σώμα πεζικού (3 μεραρχίες τεθωρακισμένων και 3 μεραρχίες πεζικού). Η 4η Στρατιά Τεθωρακισμένων του στρατηγού Χοτ είχε στη διάθεση της 2 σώματα τεθωρακισμένων (6 μεραρχίες τεθωρακισμένων και μια μεραρχία πεζικού) και ένα σώμα πεζικού. Επίσης, κατά τον Μάνσταϊν, η 9η Στρατιά του Μόντελ συνεργάζονταν με μια μεραρχία της Αεροπορίας (Σημ.Συντ.: Υπήρχαν στον Β’ΠΠ Μεραρχίες της Αεροπορίας, αποτελούμενες κατά βάση από τις μονάδες των φονικών αντιαεροπορικών των 88cm, που εκτός από τον βασικό αντιαεροπορικό τους ρόλο μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και σε ευθεία βολή ως εξαιρετικά αντιαρματικά πλήττοντας εχθρικούς στόχους μέχρι αποστάσεις των 4,5-5 χιλιομέτρων, γεγονός αδιανόητο για τους αντιπάλους τους, ιδίως στις αχανείς στέπες της Ρωσίας ή τις ερήμους της Βορείου Αφρικής. Επίσης στις Αεροπορικές Μεραρχίες υπηρετούσαν και μονάδες Αλεξιπτωτιστών, οι οποίοι ανήκαν στην Αεροπορία και μετά τη μάχη της Κρήτης χρησιμοποιήθηκαν πλέον ως μονάδες «επιλέκτου πεζικού»), ενώ ο 4ος Αεροπορικός Στόλος (3 ομάδες βομβαρδιστικών αεροσκαφών κάθετου εφορμήσεως [Ju-87 Stuka], 3 ομάδες πολιορκητικών αεροσκαφών και 3-4 ομάδες βομβαρδιστικών αεροσκαφών) βοηθούσε παράλληλα και τις δύο ομάδες στρατιών.

Ο Βασιλέφσκι, αναφερόμενος στις γερμανικές δυνάμεις στην προεξοχή του Κουρσκ, κάνει λόγο για 50 μεραρχίες (συμπεριλαμβανομένου 16 μεραρχιών από μηχανοκίνητα και τεθωρακισμένα όπλα), 2 ταξιαρχίες τεθωρακισμένων, 3 τάγματα τεθωρακισμένων και 8 αεροπορικές μοίρες (με πολιορκητικά αεροσκάφη).

Συνολικά, κατά τον Βασιλέφσκι, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν 900.000 στρατιώτες, 10.000 πυροβόλα όπλα και όλμους, 2.700 άρματα μάχης και πολιορκητικά όπλα και περισσότερα από 2.000 αεροσκάφη. Σύμφωνα με τον ιστορικό Στήβεν Νιούτον (Steven H. Newton), η Ομάδα Στρατιών «Νότος» είχε στη διάθεση της 5 σώματα (8 μεραρχίες πεζικού, 9 μεραρχίες τεθωρακισμένων και αρκετές μονάδες στρατού) και συνεργάζονταν με τον 6ο Αεροπορικό Στόλο, ενώ η Ομάδα Στρατιών «Κέντρο» είχε στη διάθεση της 5 σώματα (15 μεραρχίες πεζικού, 6 μεραρχίες τεθωρακισμένων, 1 μεραρχία τεθωρακισμένων-γρεναδιέρων και αρκετές μονάδες στρατού) και συνεργάζονταν με τον 4ο Αεροπορικό Στόλο.

Η σοβιετική στρατιά

Από την άλλη, οι Σοβιετικοί χώρισαν τις δυνάμεις τους σε 3 μέτωπα: στο Κεντρικό Μέτωπο του Κονσταντίν Ροκοσόφσκι (παρατάχθηκε στα βόρεια της προεξοχής του Κουρσκ), στο Μέτωπο του Βορόνεζ του Νικολάι Βατούτιν (παρατάχθηκε στα νότια της προεξοχής του Κουρσκ) και στο Μέτωπο της Στέπας του Ιβάν Κόνιεφ (αποτελείτο από σοβιετικές εφεδρείες και παρατάχθηκε στα ανατολικά του Κουρσκ). Κατά τον Βασιλέφσκι, το Κεντρικό Μέτωπο και το Μέτωπο του Βορόνεζ είχαν στη διάθεση τους 1.300.000 στρατιώτες, περίπου 20.000 πυροβόλα όπλα και όλμους, 3600 άρματα μάχης και αυτοκινούμενα πυροβόλα όπλα και περισσότερα από 2.800 αεροσκάφη. Οι σοβιετικές δυνάμεις οργάνωσαν 8 γραμμές άμυνας με βάθος περίπου 300 χιλιομέτρων. Η ηγεσία του Κόκκινου Στρατού, κατά τον Βασιλέφσκι, έδωσε μεγάλη έμφαση στην άμυνα κατά των γερμανικών αρμάτων μάχης – η μέση πυκνότητα της εξόρυξης στις πιθανές κατευθύνσεις της γερμανικής επίθεσης ήταν 1500 αντιαρματικές νάρκες και 1700 νάρκες πεζικού ανά χιλιόμετρο μετώπου.

Κατά τον Στήβεν Νιούτον, οι Σοβιετικοί οργάνωσαν 9 γραμμές άμυνας, στις οποίες παρέταξαν συνολικά 15 στρατιές πεζικού, 4 στρατιές τεθωρακισμένων, 25 σώματα πεζικού, 17 σώματα μηχανοκίνητων και τεθωρακισμένων, 146 μονάδες πεζικού και 121 μονάδες μηχανοκίνητων και τεθωρακισμένων. Όσον αφορά τις αεροπορικές δυνάμεις των Σοβιετικών, ο ιστορικός Ιβάν Τιμοχόβιτς αναφέρει ότι στη μάχη του Κουρσκ συμμετείχε η 16η Αεροπορική Στρατιά του Κεντρικού Μετώπου, η 2η Αεροπορική Στρατιά του Μετώπου του Βορόνεζ, η 17η Αεροπορική Στρατιά του Νοτιοδυτικού Μετώπου, καθώς επίσης και η 5η Αεροπορική Στρατιά του Μετώπου της Στέπας – επίσης, στη μάχη συμμετείχαν και τα συντάγματα του 9ου Αεροπορικού Σώματος των Δυνάμεων Αντιαεροπορικής Άμυνας της ΕΣΣΔ».

Οι απώλειες

Συμπερασματικώς, μετά το πέρας της συγκρούσεως που είχε ως αποτέλεσμα την επικράτηση των Σοβιετικών, η υπεροχή σε τακτικό και στρατηγικό επίπεδο στο Ανατολικό Μέτωπο πέρασε στην πλευρά του Κόκκινου Στρατού, που δεν τις απώλεσε ποτέ πλέον μέχρι την τελική επικράτησή του με την κατάκτηση του Βερολίνου, ολόκληρη η περιοχή του ποταμού Δνείπερου απελευθερώθηκε σε μάχη που ακολούθησε και για πρώτη φορά μετά το Κουρσκ άρχισε συστηματικώς η μεγάλη Σοβιετική αντεπίθεση.

Αντίθετα, οι Γερμανοί μετά την ήττα τους στη μάχη του Κουρσκ, έχασαν τη δυνατότητα να αναλάβουν νέα επιθετική επιχείρηση στο έδαφος της Σοβιετικής Ενώσεως και άρχισε η σταδιακή αλλά σταθερή εκδίωξή τους από το έδαφος της ΕΣΣΔ.

Συμφώνως, με Σοβιετικούς ιστορικούς, οι απώλειες και των δύο αντιπάλων ανέρχονταν στους 500.000 νεκρούς, 1.500 άρματα μάχης και 3.700 αεροσκάφη. Ωστόσο, οι γερμανικές πηγές έκαναν λόγω ότι η Βέρμαχτ κατά την περίοδο Ιουλίου-Αυγούστου του 1943, σε όλο το Ανατολικό Μέτωπο, έχασε 537.533 στρατιώτες, ενώ η Λουφτβάφε έχασε, την ίδια περίοδο, 1.696 αεροσκάφη.

Σε στρατηγικό επίπεδο, οι απώλειες αυτές ήταν τεράστιες για τους Γερμανούς και δεν μπόρεσαν να συνέλθουν ποτέ από αυτές στη συνέχεια του πολέμου, ούτε φυσικά και να τις αναπληρώσουν, ενώ για τη Σοβιετική πλευρά δεν παρουσίασαν το παραμικρό πρόβλημα.

Ο τροχός είχε αρχίζει να γυρνά αντίστροφα και δεν σταμάτησε ει μη μόνο όταν έφτασε στην Καγκελαρία στο Βερολίνο.

 Πηγή: law&order.gr