Κορωνοϊός: Παγκόσμιο ενδιαφέρον για το εμβόλιο της Οξφόρδης – Γιατί θεωρείται η μεγάλη ελπίδα της ανθρωπότητας

Θα μπορούσε το ερχόμενο φθινόπωρο να αρχίζει η αρχή τους τέλους της πανδημίας, που έχει κοστίσει τους τελευταίους έξι μήνες τη ζωή περισσότερων από 587.919 ανθρώπων; Μόλις δύο 24ωρα μας χωρίζουν από τα αποκαλυπτήρια των αποτελεσμάτων της πρώτης φάσης της μελέτης του εμβολίου της Οξφόρδης, με τους ίδιους τους ερευνητές να κάνουν λόγο για ενθαρρυντικά ευρήματα.

Την ερχόμενη Δευτέρα το «Lancet» αναμένεται να σπάσει τα κοντέρ σε αναγνωσιμότητα, καθώς η έγκριτη ιατρική επιθεώρηση θα φιλοξενήσει το σχετικό άρθρο. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες της «Daily Telegraph», φαίνεται να παρέχει διπλή προστασία.

Συνεπώς και υπό την προϋπόθεση ότι το πολυαναμενόμενο εμβόλιο θα περάσει με επιτυχία και την πλέον κρίσιμη και τελική φάση ΙΙ – ΙΙΙ της κλινικής μελέτης, «θα μπορούσε να τεθεί σε μαζική παραγωγή ήδη από τον Σεπτέμβριο», όπως υπογραμμίζει σε ανάρτησή του ο καθηγητής της LSE Ηλίας Μόσιαλος. Ο ίδιος όμως επιλέγει να είναι πολύ προσεκτικός στις διατυπώσεις του, προειδοποιώντας ότι «κανένα αποτελεσματικό εμβόλιο δεν έχει αναπτυχθεί ποτέ τόσο γρήγορα. Μέχρι να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών της φάσης ΙΙΙ, υπάρχει ακόμα περιθώριο για απογοήτευση και αποτυχία».

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα

Πάντως, και σύμφωνα με τα ήδη υπάρχοντα δεδομένα που έχουν διαρρεύσει – υπενθυμίζεται ότι τα δεδομένα αυτά αφορούν την πρώτη φάση της μελέτης –, το εμβόλιο της Οξφόρδης προκαλεί διττή ανοσολογική ενεργοποίηση, γεγονός που κάνει την επιστημονική κοινότητα να ελπίζει σε ένα θετικό αποτέλεσμα και στο άμεσο μέλλον, σύμφωνα με την εφημερίδα «τα Νέα».

Ειδικότερα, και όπως προκύπτει από τον έλεγχο δείγματος αίματος από έως και 500 εθελοντές που έλαβαν το εμβόλιο κατά την πρώτη φάση, εκτός από αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2 παρατηρήθηκε και αυξημένη συγκέντρωση των Τ-λεμφοκυττάρων, που σημειωτέον παίζουν κεντρικό ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Μάλιστα, και σύμφωνα με επιστημονικές πηγές, την άποψη των οποίων δημοσιεύει η «Daily Telegraph», με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ανοσία μεγαλύτερης διάρκειας. Τις θετικές εξελίξεις επιβεβαίωσε άλλωστε και ο Ντέιβιντ Κάρπεντερ, ο πρόεδρος της Επιτροπής Ερευνητικής Ηθικής του Μπάρκσιρ που έδωσε την άδεια για τις κλινικές δοκιμές του εμβολίου, υπογραμμίζοντας ότι η ερευνητική ομάδα της Οξφόρδης είναι «απολύτως στον σωστό δρόμο». Πρόσθεσε εντούτοις ότι υπάρχει πάντα η πιθανότητα τα πράγματα να μην εξελιχθούν όπως εύχονται οι επιστήμονες.

Σε κάθε περίπτωση, το ομολογουμένως φιλόδοξο – δεδομένου ότι δεν υπάρχει στην ιατρική έρευνα αντίστοιχο προηγούμενο – σχέδιο για μαζική παραγωγή από το φθινόπωρο δεν φαντάζει απίθανο, καθώς ο βιομηχανικός εταίρος του εμβολίου της Οξφόρδης, η AstraZeneca, έχει δεσμευτεί για την άμεση παραγωγή εκατοντάδων εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου.

Σημειώνεται, δε, ότι η βρετανική φαρμακοβιομηχανία έχει ήδη συνάψει συμφωνίες με κυβερνήσεις ανά τον κόσμο για τη συνολική διάθεση 2 δισεκατομμυρίων δόσεων. Μεταξύ αυτών και η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ολλανδία που συμμαχώντας κατοχύρωσαν περί τις 300.000 δόσεις, με χρονικό ορίζοντα έναρξης των παραδόσεων πριν από τα τέλη του 2020.

Κατάφερε μέσα σε 4 μήνες όσα γίνονται σε 5 χρόνια

Σύμφωνα με το Bloomberg, στα τέλη Απριλίου η ομάδα της Οξφόρδης κατάφερε το ανέλπιστο: ολοκλήρωσε μια διαδικασία που φυσιολογικά κρατά 5 χρόνια σε λιγότερο από 4 μήνες. Τότε ξεκίνησε η δοκιμή σε 1.100 ανθρώπους.

Η Κέιτ Μπίνγκχαμ, επικεφαλής της Ειδικής Ομάδας Εμβολίων της Βρετανίας, δήλωσε για τη Γκίλμπερτ ότι η ομάδα της είναι κατά πολύ μπροστά από άλλους ερευνητές και όλα δείχνουν πως όταν θα τελειώνει τη δοκιμή στην κλίμακα των 10.000 ανθρώπων, άλλοι τότε θα ξεκινούν. «Είναι πιο μπροστά απ’ όλους. Είναι το πιο ανεπτυγμένο εμβόλιο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στον κόσμο» δήλωσε η Μπίνγκχαμ.

Ο Άντονι Φαούτσι, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργίας και Λοιμωδών Νοσημάτων των ΗΠΑ, δηλώνει πως χρειάζεται προσοχή για το εμβόλιο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. «Πρέπει να είσαι προσεκτικός εάν ηγείσαι προσωρινά του αγώνα έναντι ενός εμβολίου που θα λειτουργήσει» δήλωσε πρόσφατα στο BBC. Τα περισσότερα εμβόλια που βρίσκονται σε εξέλιξη, δεν καταφέρνουν να πάρουν άδεια. Σε αντίθεση με τα φάρμακα για θεραπεία ασθενειών, τα εμβόλιο χορηγούνται σε υγιείς ανθρώπους για την πρόληψη της ασθένειας, πράγμα που σημαίνει ότι οι ρυθμιστικές Αρχές θέτουν ένα υψηλό όριο έγκρισης και συνήθως χρειάζονται δεδομένα από χρόνια ερευνών.

Στην πανδημία του κορωνοϊού, δεν είναι ακόμη σαφές τι θα δεχθούν οι ρυθμιστικές Αρχές ως απόδειξη ενός επιτυχημένου και ασφαλούς εμβολίου. Η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων δήλωσε ότι το εμβόλιο θα πρέπει να είναι 50% πιο αποτελεσματικό από ένα placebo προκειμένου να εγκριθεί και θα πρέπει να δείξει περισσότερα στοιχεία από τις εξετάσεις αίματος που υποδεικνύουν μια ανοσοαπόκριση. Οι ρυθμιστικές Αρχές σε άλλες χώρες δεν έχουν εξηγήσει τι θεωρούν αποδεκτό για ένα εμβόλιο ενάντια στον κορωνοϊό.

Σύμφωνα με το Bloomberg, η Σάρα Γκίλμπερτ εκφράζεται με μια απίστευτη αυτοπεποίθηση όταν αναφέρεται στις πιθανότητες επιτυχίας του εμβολίου. Συγκεκριμένα, η Γκίλμπερτ δήλωσε ότι το εμβόλιο της Οξφόρδης έχει μια πιθανότητα 80% να είναι αποτελεσματικό στο «να σταματά την εκδήλωση της Covid-19 σε ανθρώπους που έχουν προσβληθεί από τον νέο κορωνοϊό». Όπως προσέθεσε, θα είναι σε θέση να το γνωρίζει αυτό τον Σεπτέμβριο.

Το μεγάλο ερώτημα είναι το γιατί ξεχωρίζει το εμβόλιο που ετοιμάζει η ομάδα της Οξφόρδης. Το Bloomberg εξηγεί: «Τα παραδοσιακά εμβόλια δημιουργούνται από ένα αποδυναμωμένο ή ανενεργό τύπο του βακτηρίου που προκαλεί τη λοίμωξη ώστε να “πυροδοτήσει” ανοσολογική αντίδραση. Αυτά τα εμβόλια δεν είναι εύκολο να αναπτυχθούν και να παραχθούν γρήγορα. Η ομάδα της Οξφόρδης ανέπτυξε μια τεχνολογία που μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία χρησιμοποιώντας έναν άκακο ιό, ως “Δούρειο ίππο” ώστε να μεταφέρει το γενετικό υλικό του παθογόνου στα κύτταρα ώστε να δημιουργήσει μια αντίδραση του ανοσοποιητικού. Στην περίπτωση του κορωνοϊού, η Γκίλμπερτ πήρε έναν αδενοϊό από χιμπατζήδες (έναν κοινό ιό κρυολογήματος) και εισήγαγε γενετικό υλικό του SARS-CoV-2 στην επιφάνειά του. Με αυτόν τον τρόπο στοχεύει να “ξεγελάσει” το ανοσοποιητικό σύστημα και να το κάνει να παλέψει. Ο συγκεκριμένος αδενοϊός κινητοποιεί τόσο αντισώματα όσο και υψηλά επίπεδα T-cells (Τ-λεμφοκύτταρα), έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων που βοηθούν τον ανοσοποιητικό σύστημα στο να “διαλύει” τις λοιμώξεις»

Σε φάση δοκιμών 23 εμβόλια

Την ίδια ώρα, συνολικά 23 εμβόλια δοκιμάζονται σε ανθρώπους, με την επιστημονική κοινότητα παγκοσμίως να συνεχίζει τον αγώνα δρόμου, καθώς τα περιθώρια χρόνου εν μέσω πανδημίας είναι πιεστικά.

Μεταξύ αυτών, το προβάδισμα έχει το αμερικανικό εμβόλιο της εταιρείας βιοτεχνολογίας Moderna – το συγχρηματοδοτεί η αμερικανική κυβέρνηση –, που εισέρχεται στις 27 Ιουλίου στην τρίτη και τελευταία φάση των κλινικών δοκιμών, κατά την οποία θα δοκιμαστεί σε δείγμα 30.000 εθελοντών.

Επιπρόσθετα, δύο πειραματικά εμβόλια που αναπτύχθηκαν από τη γερμανική εταιρεία βιοτεχνολογίας BioNTech και τον αμερικανικό φαρμακευτικό κολοσσό Pfizer έλαβαν «fast track» ονομασία από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πρόκειται για μια διαδικασία επιτάχυνσης της αξιολόγησης νέων φαρμάκων για τη διευκόλυνση της ανάπτυξής τους.

Εν τω μεταξύ, η Ρωσία σχεδιάζει να παραγάγει 30 εκατομμύρια δόσεις ενός ακόμη πειραματικού εμβολίου που επεξεργάζονται οι επιστήμονες εκεί, με τη δυνατότητα να διανείμει επιπλέον 170 εκατομμύρια δόσεις στο εξωτερικό.

Όπως αναφέρει το Reuters, η πρώτη δοκιμή σε 38 εθελοντές έληξε αυτή την εβδομάδα, με τους ερευνητές να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αφενός είναι ασφαλές για χρήση και αφετέρου προκαλεί ανοσοαπόκριση, παρότι η ισχύς της είναι ακόμη ασαφής. Υπό τις εξελίξεις αυτές αναμένεται να ξεκινήσει μια μεγαλύτερη δοκιμή φάσης ΙΙΙ με τη συμμετοχή αρκετών χιλιάδων ανθρώπων τον επόμενο μήνα, σύμφωνα με δηλώσεις του επικεφαλής του Ρωσικού Ταμείου Αμέσων Επενδύσεων (RDIF) Κίριλ Ντιμίτριεφ.

• Ηλίας Μόσιαλος
• Οξφόρδη