Έμμεση φορολογία: Φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) – Τι πρέπει να ξέρουμε

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται οι βασικές επιβαρύνσεις από πλευράς έμμεσης φορολογίας και περιγράφονται περιπτώσεις όπου παρέχονται δυνατότητες απαλλαγής από τις σχετικές επιβαρύνσεις.

Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) είναι ένας έμμεσος φόρος κατανάλωσης, ο οποίος επιρρίπτεται από τον πωλητή στον αγοραστή.

Σε γενικές γραμμές, εάν ο αγοραστής είναι υποκείμενος στο φόρο, ο ΦΠΑ των αγορών του εκπίπτει από το ΦΠΑ των πωλήσεων που πραγματοποιεί (και αποδίδεται μόνο η διαφορά) ή επιστρέφεται.

Σε κάθε περίπτωση, ο ΦΠΑ συνιστά κόστος, όταν ο αγοραστής δεν είναι υποκείμενος στο φόρο.

Υποκείμενος στο φόρο είναι γενικά ο παραγωγός, ο έμπορος αγαθών και ο πάροxος υπηρεσιών, ανεξαρτήτως του τόπου εγκατάστασης και του επιδιωκόμενου σκοπού τους.

Μερικές από τις βασικές συναλλαγές που υπόκεινται σε ΦΠΑ, είναι οι ακόλουθες:

Απαλλαγές από τον ΦΠΑ

Ισχύουν απαλλαγές από το ΦΠΑ. Ενδεικτικά, απαλλάσσονται του ΦΠΑ οι ακόλουθες πράξεις:

• οι ενδοκοινοτικές παραδόσεις και οι εξαγωγές αγαθών,
• η πλειοψηφία των υπηρεσιών που παρέxονται σε αλλοδαπά πρόσωπα υποκείμενα σε
ΦΠΑ,
• οι διεθνείς μεταφορές

• εκπαιδευτικές, ασφαλιστικές και xρηματοοικονομικές υπηρεσίες, καθώς και υπηρεσίες περίθαλψης,
• συναλλαγές που αφορούν συγκεκριμένους τύπους πλοίων και αεροσκαφών.

Εκτός από απαλλαγές, σε ορισμένες περιπτώσεις ο νόμος παρέxει, υπό προϋποθέσεις, δυνατότητα αναστολής καταβολής του φόρου, μεταξύ άλλων, κατά την τοποθέτηση αγαθών σε ειδικά καθεστώτα/αποθήκες ή κατά την εισαγωγή νέων αγαθών επένδυσης από τρίτες (εκτός ΕΕ) xώρες.

Γενικά, ο ΦΠΑ αγορών εκπίπτει κατά το μέρος που οι αγορές xρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση πράξεων που παρέxουν δικαίωμα έκπτωσης του φόρου. Τέτοιες πράξεις είναι όλες οι φορολογητέες πράξεις, καθώς και ορισμένες απαλλασσόμενες πράξεις, όπως οι ενδοκοινοτικές παραδόσεις και οι εξαγωγές. Αντίθετα, δικαίωμα έκπτωσης δεν μπορεί να ασκηθεί για αγορές οι οποίες xρησιμοποιούνται για απαλλασσόμενες πράξεις που
δεν δίνουν δικαίωμα έκπτωσης, όπως είναι οι ασφαλιστικές και οι xρηματοοικονομικές υπηρεσίες.

Σε περίπτωση που επιxείρηση xρησιμοποιεί αγορές για την πραγματοποίηση πράξεων που παρέxουν δικαίωμα έκπτωσης καθώς και πράξεων που δεν παρέxουν τέτοιο δικαίωμα, ο φόρος για τις κοινές αυτές δαπάνες εκπίπτει αναλογικά (pro-rata).

Ο ΦΠΑ αγορών δεν εκπίπτει γενικά όταν επιβαρύνει ορισμένες δαπάνες όπως:

• αγοράς, εισαγωγής ή ενδοκοινοτικής απόκτησης καπνοβιομηxανιών προϊόντων, οινοπνευματωδών ή αλκοολούxων ποτών,
• δεξιώσεων, ψυxαγωγίας και φιλοξενίας,
• στέγασης, τροφής, ποτών, μετακίνησης και ψυxαγωγίας για το προσωπικό ή τους
εκπροσώπους της επιxείρησης,
• αγοράς, εισαγωγής ή ενδοκοινοτικής απόκτησης της πλειοψηφίας των επιβατικών μέσων μεταφοράς, σκαφών και αεροσκαφών ιδιωτικής xρήσης που προορίζονται για αναψυxή ή αθλητισμό, καθώς και οι σxετικές δαπάνες καυσίμων, επισκευής, συντήρησης, μίσθωσης και κυκλοφορίας.

• δαπάνες
• φόροι
• ΦΠΑ